Δύο χρόνια χωρίς τη Δανάη Στρατηγοπούλου

Σήμερα, 18 του Γενάρη, συμπληρώνονται δύο χρόνια από τον θάνατο μιας από τις σημαντικότερες προσωπικότητες του 20ού αιώνα--που βέβαια κατάφερε να ζήσει και να δημιουργήσει και σχεδόν ολόκληρη την πρώτη δεκαετία του 21ού αιώνα. Η Δανάη Στρατηγοπούλου, η κορυφαία τραγουδίστρια του ελαφρού τραγουδιού αλλά και σπουδαία μεταφράστρια, ποιήτρια και τραγουδοποιός, άφησε το στίγμα της σε όλους τους χώρους από τους οποίους πέρασε. 

Το ελληνικό ελαφρό τραγούδι απέκτησε μια εξαιρετικά σοβαρή διάσταση επειδή η Δανάη το υπηρέτησε με αφοσίωση και σπάνια πνευματικότητα. Ο κόσμος της ποίησης έγινε πιο πλούσιος επειδή η Δανάη του χάρισε την ποίηση του φίλου της Πάβλο Νερούδα και άλλων ισπανόφωνων ποιητών, φιλτραρισμένη μοναδικά μέσα από τη δική της προσωπικότητα και ευαισθησία. Επίσης υπηρέτησε τα ελληνικά γράμματα γράφοντας δικά της ποιήματα αλλά και πεζά: αυτοβιογραφικά κείμενα, διηγήματα αλλά και μελέτες για την ελληνική δημοτική ποίηση, κριτικές και δοκίμια. Ξεχωριστή θέση στο έργο της κατέχει το βιβλίο της Αττίκ στο οποίο συνδυάζει την ιστορική έρευνα με τις δικές της πολύτιμες εμπειρίες από την πολύχρονη συνεργασία της με τον μέγιστο αυτό τραγουδοποιό. Η Δανάη χάρισε ακόμα στον κόσμο της ελληνικής τέχνης τη Λήδα Χαλκιαδάκη, το "ωραιότερό μου ποίημα" όπως συνήθιζε να λέει: ερμηνεύτρια, τραγουδοποιός και ποιήτρια, η Λήδα μεγάλωσε στον μουσικό και πνευματικό περιβάλλον που δημιούργησε η Δανάη με τον σύζυγό της Γιώργο Χαλκιαδάκη και που της χάρισε τα εφόδια για να δημιουργήσει το δικό της έργο και να ακολουθήσει τη δική της ιδιαίτερη σταδιοδρομία στη μουσική και την ποίηση.

Τέλος, η Δανάη ομόρφαινε τη ζωή πάρα πολλών ανθρώπων με την καθημερινή παρουσία της, την πολύτιμη σοφία της, το πείσμα και την επιμονή της στις δυσκολίες, το κέφι και την αισιοδοξία της για τη ζωή. Συνέπασχε με τον πόνο των φίλων της, χαιρόταν πιο πολύ από εκείνους/ες για τη χαρά τους, τους/τις νοιαζόταν και τους/τις καμάρωνε. Παιδί και γλαυξ μαζί, θα μείνει για πάντα στη μνήμη μας σαν το τρεχαντήρι που άραξε σε πολλά λιμανάκια και τους χάρισε ζωή με το τραγούδι της και το γέλιο της, πριν σύρει την άγκυρά της για άλλους γιαλούς.

Την Πέμπτη 20 Ιανουαρίου, στις 7μμ, ο Σιδερής Πρίντεζης θα παρουσιάσει στο Δεύτερο Πρόγραμμα ένα αφιέρωμα στη Δανάη. Στο παρελθόν έχει μεταδώσει αρκετές φορές από τις εκπομπές του σπάνιες ηχογραφήσεις της Δανάης από τους ραδιοθαλάμους της Ελληνικής Ραδιοφωνίας. Πότε με τη συνοδεία του Λεβ στο πιάνο, πότε με την ορχήστρα του ΕΙΡ και πότε μόνη της με την κιθάρα της, η Δανάη χάρισε στα αρχεία της ΕΡΑ μοναδικές ερμηνείες τραγουδιών όπως η "Κατινιώ" του Αττίκ, το "Τραγούδι της ψυχής μου" του Νίκου Γούναρη, η "Μαγιάρ" του Κώστα Καπνίση και του Χρήστου Πύρπασου (τραγούδι που αγαπούσε ιδιαίτερα η Δανάη), η "Κανελλιά" του Σπήλιου Μεντή (την τραγούδησε με τους αρχικούς στίχους που είχε γράψει ο σπουδαίος αυτός τραγουδοποιός πριν τους κάνει πιο... πικάντικους ο Μίμης Τραϊφόρος για να τους τραγουδήσει η Σοφία Βέμπο στο θέατρο, προκαλώντας έτσι, από ό,τι μού είχε πει η ίδια η Δανάη, τη δυσαρέσκεια του Μεντή), ισπανικά και γαλλικά τραγούδια, και βέβαια τα αγαπημένα της ελληνικά δημοτικά τραγούδια (τα οποία δίδαξε στο Πανεπιστήμιο του Σαν Ντιάγο στη Χιλή). Στα αρχεία της ραδιοφωνίας υπάρχει επίσης με τη φωνή της Δανάης το "Μια θάλασσα μικρή" του Διονύση Σαββόπουλου, για το οποίο η Δανάη είχε δηλώσει στον Ιάσονα Τριανταφυλλίδη ότι είναι το "ωραιότερο ίσως ελληνικό τραγούδι..." Κάποια από αυτά τα τραγούδια, φαντάζομαι, θα ακουστούν στο αφιέρωμα του Σιδερή Πρίντεζη μαζί με υλικό που υποθέτω ότι θα έχει στο μεταξύ ανακαλύψει. Αυτό που κάνει ίδιαίτερα σημαντικές όλες αυτές τις ηχογραφήσεις είναι ότι αντιπροσωπεύουν απόλυτα τη Δανάη, αφού πρόκειται για δικές της μουσικές και ερμηνευτικές επιλογές μακριά από τους περιοριστικούς όρους της δισκογραφίας της εποχής της. Μας δίνουν επίσης μιαν ιδέα των προγραμμάτων που παρουσίαζε στις εμφανίσεις της στα κέντρα της εποχής εκείνης και μάγευε το κοινό της... 

Εγώ σας θυμίζω σήμερα τη Δανάη μέσα από τέσσερα βίντεο. Χαρείτε την πρώτα σε μια συνέντευξη που έδωσε στις αρχές του 1993 στην Έλενα Κατρίτση:

Απολαύστε την, στη συνέχεια, σε ένα τραγούδι που συνέθεσε η ίδια πάνω στην ποίηση του Πάβλο Νερούδα, κάνοντάς τον να δηλώσει ότι το τραγούδι της είναι αναδημιουργία της ποίησής του: Adios otono de Paris.

Ακούστε την να συνοδεύει στο πιάνο την κόρη της Λήδα Χαλκιαδάκη που τραγουδάει το υπέροχο "Τρεχαντήρι" του Αττίκ.

Και τέλος αφεθείτε στην ανεπανάληπτη ερμηνεία της στο τραγούδι "Θα ξανάρθεις" που έγραψαν ο Κώστας Γιαννίδης (αύριο συμπληρώνονται 27 χρόνια από τον θάνατό του...) και ο Αλέκος Σακελλάριος. Είναι το τραγούδι με το οποίο ξεκίνησε ουσιαστικά τη δισκογραφική της καριέρα το 1934 αλλά και το τραγούδι με το οποίο επέλεξε να την ολοκληρώσει το 1977, με τη συνοδεία του Μίμη Πλέσσα στο πιάνο, στον πιο αγαπημένο της δίσκο.

Αν θέλετε να θυμηθείτε λεπτομέρειες για την πορεία της Δανάης Στρατηγοπούλου μπορείτε να διαβάσετε το περσινό αφιέρωμα του Rena Fan εδώ. Αν θέλετε να θυμηθείτε περισσότερα για τον Κώστα Γιαννίδη διαβάστε το αφιέρωμα του Rena Fan εδώ.