Δεκαέξι χρόνια χωρίς τη Ρένα Βλαχοπούλου

Η Ρένα Βλαχοπούλου, που έφυγε σαν σήμερα πριν από δεκαέξι χρόνια, έζησε μια ζωή γεμάτη: αμέτρητες επιτυχίες (όσες ελάχιστες/
-οι καλλιτέχνιδες/-νες στην Ελλάδα), πολλές στιγμές ευτυχίας, αλλά και πολλές στιγμές πίκρας ("Όλα καλοδεχούμενα" συνήθιζε να λέει: "Αν η ζωή είχε μόνο ευτυχισμένες στιγμές, τότε δεν θα λεγότανε ζωή"). Ευτύχησε όμως, εκτός από την καριέρα της, και στην προσωπική της ζωή: είχε πάντα κοντά της συντρόφους που η ίδια επέλεγε και στάθηκε ιδιαίτερα τυχερή στον τρίτο γάμο της με τον επιχειρηματία Γιώργο Λαφαζάνη. Έζησαν μαζί για 39 χρόνια, μέχρι τις επτά το απόγευμα της Πέμπτης 29 Ιουλίου 2004.

Και η τραγουδίστρια Ρένα Βλαχοπούλου όμως είχε πολλές στιγμές συντροφικότητας στην καριέρα της. Σε ζωντανές εμφανίσεις της, σε κέντρα αλλά και σε θέατρα, τραγούδησε δίπλα σε μεγάλα ονόματα όπως ο Τώνης Μαρούδας, οι αδελφές Καλουτά, η Καίτη Μπελίντα, η Μάγια Μελάγια αλλά και ο Γιάννης Πάριος (και δυστυχώς δεν έχει, ως τώρα, εντοπιστεί καμιά ηχογράφηση από αυτές τις συνυπάρξεις της)! Σε αρκετές ταινίες της επίσης τραγούδησε μαζί με συμπρωταγωνίστριες και συμπρωταγωνιστές της. Λιγότερο συχνά ήταν τα ντουέτα της στη δισκογραφία και το ραδιόφωνο--αλλά και από εκεί έχουμε να θυμόμαστε όμορφες στιγμές.

Σκέφτηκα λοιπόν σήμερα, για να τιμήσω τη 16η επέτειο του θανάτου της, να σταθώ σε δεκαέξι από αυτές τις συνυπάρξεις της Ρένας με άλλες φωνές σε τραγούδια στη δισκογραφία, τον κινηματογράφο, το θέατρο αλλά και το ραδιόφωνο. Θα προσπεράσω τα πρώτα δισκογραφημένα ντουέτα με τον Γιάννη Τατασόπουλο και τον Πάνο Σάμη, στα οποία έχω αφιερώσει ξεχωριστές αναρτήσεις στο παρελθόν, και θα περάσω, για αρχή, σε ραδιοφωνικά ντουέτα της Ρένας Βλαχοπούλου με σπουδαίες αντρικές φωνές.

1. Ρένα Βλαχοπούλου-Κώστας Μανιατάκης

Ξεκινάμε λοιπόν με το ραδιόφωνο, όπου καταγράφηκαν δύο ντουέτα (καθώς και δύο κουαρτέτα, στη μουσική κωμωδία Τα ετερώνυμα έλκονται, αλλά ας μην ξεστρατίζουμε, είπαμε να σταθούμε στα ντουέτα σήμερα...). Το παλιότερο ραδιοφωνικό ντουέτο της λοιπόν είναι ένα τραγούδι που ηχογραφήθηκε το 1955 στο πλαίσιο της εκπομπής "Η ιστορία της ελληνικής επιθεωρήσεως" την οποία επιμελούνταν ο Γιώργος Ασημακόπουλος και ο Νέστορας Μάτσας, ενώ τη μουσική της φροντίδα είχε ο μεγάλος Κώστας Γιαννίδης, ο οποίος διηύθυνε και την ορχήστρα του ΕΙΡ. Στις επτά συνέχειες (διάρκειας 75 λεπτών η καθεμιά), που μεταδόθηκν από τον Μάιο ως τον Αύγουστο του 1955, γνωστές/-οί καλλιτέχνιδες/-ες του ελαφρού μουσικού θεάτρου αναβίωναν νούμερα και, κυρίως, τραγούδια από τις πρώτες επιθεωρήσεις που ανέβηκαν στην Αθήνα από το 1894 έως το 1908. Ένα από αυτά τα τραγούδια ήταν το "Η σκέψις μου σ' εσέ πετά", από την επιθεώρηση  που τραγούδησαν η Ρένα Βλαχοπούλου και ο Κώστας Μανιατάκης. Δεν είναι σίγουρα το πιο ενδιαφέρον από τα επτά τραγούδια που ερμήνευσε η Ρένα σ' αυτή την πολύτιμη σειρά εκπομπών, αλλά είναι ένα σημαντικό ντοκουμέντο της συνεργασίας των δυο τραγουδιστών που λίγους μήνες νωρίτερα είχαν συνεργαστεί στο θέατρο Κυβέλης, στη μουσική κωμωδία του Μενέλαου Θεοφανίδη Ραντεβού στο Καμπαρέ (από όπου και η παρακάτω φωτογραφία--αναδημοσίευση από την εφημερίδα Έθνος): 

2. Ρένα Βλαχοπούλου-Σώτος Παναγόπουλος

Η επόμενη τραγουδιστική συνάντηση της Ρένας Βλαχοπούλου πραγματοποιήθηκε και πάλι στο ΕΙΡ λίγα χρόνια αργότερα. Τραγούδησε μαζί με τον Σώτο Παναγόπουλο ένα τραγούδι σε μουσική Αντρέα Χατζηαποστόλου και στίχους Τάκη Σωτήρχου. Πρόκειται για το "Αγάπη μου, αγάπη μου" που έχει διασωθεί επίσης και σε σόλο εκδοχή με τη φωνή της Ρένας. Και οι δυο εκδοχές ηχογραφήθηκαν στους ραδιοθαλάμους του ΕΙΡ αλλά οι ηχογραφήσεις κυκλοφόρησαν χρόνια αργότερα και σε δίσκους και CD με συλλογές τραγουδιών του συνθέτη.

Σώτος Παναγόπουλος και Ρένα Βλαχοπούλου
Φωτογραφία από το CD Τα ελαφρά του '60 (FM Records)

Οι φωνές της Βλαχοπούλου και του Παναγόπουλου ακούγονται σε απόλυτη αρμονία στο ρεφρέν του τραγουδιού, καθώς το κουπλέ ο Παναγόπουλος το έχει... ιππποτικά παραχωρήσει στη Μούσα μου. Η ηχογράφηση έγινε πιθανότατα στο τέλος της δεκαετίας του 1950, ίσως το 1958, καθώς διαβάζουμε στα Νέα ότι στις 11 Μαΐου 1958 θα μεταδιδόταν μια ημίωρη εκπομπή με τραγούδια του συνθέτη και ερμηνεύτρια τη Ρένα Βλαχοπούλου.

3. Ρένα Βλαχοπούλου-Γιάννης Βογιατζής

Στο παλιό ΕΙΡ οφείλουμε και την πρώτη καταγραφή της επόμενης τραγουδιστικής συνύπαρξης της Ρένας Βλαχοπούλου--της συνύπαρξής της με τον τραγουδιστή Γιάννη Βογιατζή που ξεκίνησε στο πλαίσιο του 2ου Φεστιβάλ Ελληνικού Τραγουδιού του ΕΙΡ, που πραγματοποιήθηκε στις 5 Ιουλίου 1960. Νικητής και αυτού του φεστιβάλ αναδείχτηκε ο Μάνος Χατζιδάκις που κέρδισε το πρώτο βραβείο για δυο τραγούδια του ("Κυπαρισσάκι" και "Τιμωρία") με τη Νάνα Μούσχουρη. Η Ρένα Βλαχοπούλου συμμετείχε σε αυτό το φεστιβάλ με το τραγούδι των Γεράσιμου Λαβράνου και Γιώργου Οικονομίδη "Το πρώτο χελιδόνι", που τραγούδησε μαζί με τον Γιάννη Βογιατζή, ο οποίος είχε ήδη ξεκινήσει να ανεβαίνει προς την κορφή της δημοτικότητάς του. "Το πρώτο χελιδόνι" κέρδισε το βραβείο στίχων σ' εκείνο το φεστιβάλ και ηχογραφήθηκε πρώτα στους ραδιοθαλάμους του ΕΙΡ και στη συνέχεια σε δίσκο 45 στροφών. Αυτή την εκτέλεση μπορείτε να ακούσετε παρακάτω.

Η Ρένα Βλαχοπούλου και ο Γιάννης Βογιατζής τραγούδησαν μαζί και στο σινεμά (το "Φεύγουν τα χρόνια" στο Ραντεβού στον αέρα, που δεν είναι ακριβώς ντουέτο βέβαια), αλλά στο ραδιόφωνο οφείλουμε δυο ακόμα ωραιότατα ντουέτα τους σε κινηματογραφικά τραγούδια: το "Γελά γαλάζιος ουρανός" των Μίμη Πλέσσα-Βαγγέλη Γκούφα (που πρωτοτραγούδησε η Ρένα στα Κορίτσια για φίλημα) και το "Κάθε λιμάνι και καημός" των Γιώργου Κατσαρού-Πυθαγόρα (που πρωτοτραγούδησαν ο Πάνος Γαβαλάς και η Ρία Κούρτη στην ταινία Το κάθαρμα). Βλαχοπούλου και Βογιατζής συναντήθηκαν αρκετές φορές ακόμα, επίσημα συνεργαζόμενοι σε θέατρα και κέντρα (κάποιες φωτογραφίες μαρτυρούν ότι τραγουδούσαν μαζί) και ανεπίσημα συμπράττοντες σε κέντρα που τραγουδούσε ο Γιάννης Βογιατζής (όπως μαρτυρούν πολυάριθμα φωτογραφικά τεκμήρια).

Φωτογραφία από την εφημερίδα Ελεύθερος Τύπος, Οκτώβριος 1988

Η τελευταία τους επίσημη συνεργασία αποτυπώθηκε στον τελευταίο δίσκο της Ρένας με τίτλο Η Ρένα τραγουδάει jazz που κυκλοφόρησε το 1997 σε παραγωγή του Μάκη Δελαπόρτα: σ' αυτόν Βλαχοπούλου-Βογιατζής τραγούδησαν τη μεγάλη κατοχική επιτυχία του Γιάννη Σπάρτακου "Το φιλί που χτες μου έδωσες στο στόμα", σε στίχους Αλέκου Σακελλάριου και Χρήστου Γιαννακόπουλου. Το ίδιο τραγούδι βέβαια η Ρένα το είχε τραγουδήσει 13 χρόνια νωρίτερα σε ντουέτο με τον ίδιο τον συνθέτη.

4. Ρένα Βλαχοπούλου-Γιάννης Σπάρτακος

Στις 12 και 13 Σεπτεμβρίου του 1984 η Ρένα Βλαχοπούλου συμμετείχε στις δυο συναυλίες που έδωσε ο συνθέτης που σηματοδότησε την πρώτη περίοδο της καριέρας της στα χρόνια του '40. Το δίδυμο Γιάννης Σπάρτακος-Ρένα Βλαχοπούλου άφησε εποχή καθώς εδραίωσε τη μόδα της τζαζ στην κατοχική Αθήνα, ενώ στη συνέχεια περιόδευσε στην Κωνσταντινούπολη, τη Μέση Ανατολή και τις ΗΠΑ. Τέσσερις δεκαετίες μετά τις μεγάλες τους επιτυχίες η Ρένα και ο σπουδαίος πιανίστας και συνθέτης συναντήθηκαν στη σκηνή του Λυκαβηττού για να θυμίσουν στο κοινό την ένδοξη συνεργασία τους: εκτός από τα τραγούδια που ερμήνευσε μόνη της η Ρένα, μοιράστηκε με τον Σπάρτακο "Το φιλί που χτες μου έδωσες στο στόμα" και την τεράστια, διαχρονική επιτυχία τους (γραμμένη το μακρινό 1944) "Θα σε πάρω να φύγουμε" που μπορείτε να απολαύσετε στο παρακάτω βίντεο. Αξίζει να σημειώσουμε ότι το ίδιο τραγούδι είχαν ερμηνεύσει παρέα και στο τέλος της δεκαετίας του '60 στο τηλεοπτικό Αλάτι και Πιπέρι του Φρέντυ Γερμανού.

  

5. Ρένα Βλαχοπούλου-Ντίνος Ηλιόπουλος

Καιρός όμως να μιλήσουμε και για κάποια κινηματογραφικά ντουέτα της Ρένας Βλαχοπούλου. Φυσικά πρέπει να ξεκινήσουμε από τα τραγούδια που ερμήνευσε παρέα με τον αγαπημένο της συνεργάτη Ντίνο Ηλιόπουλο. Αν και πρωταγωνίστησαν σε δυο μιούζικαλ του Γιάννη Δαλιανίδη και του Μίμη Πλέσσα, τραγούδησαν μαζί μόνο στο πρώτο, στο περίφημο Μερικοί το προτιμούν κρύο. Στην αρχή της ταινίας ερμηνεύουν παρέα το "Σαν ξημερώνει Κυριακή", ενώ αργότερα τραγουδούν στο τρίπτυχο νούμερο "Δυο αδελφάκια είμαστε"--όπου η χημεία τους λάμπει τόσο στο τραγούδι όσο και στον χορό...

   

6. Ρένα Βλαχοπούλου-Αντρέας Μπάρκουλης

Ένας ακόμα αγαπημένος συμπρωταγωνιστής της Ρένας ήταν ο Αντρέας Μπάρκουλης με τον οποίο συναντήθηκαν σε τέσσερις κινηματογραφικές επιτυχίες: Βίβα Ρένα, Μια τρελή-τρελή σαραντάρα, Η θεία μου η χίπισσα και Ζητείται επειγόντως γαμπρός. Σε αυτή την τελευταία ταινία ο Μπάρκουλης συνόδεψε τη Ρένα σε ένα από τα πιο όμορφα κινηματογραφικά της τραγούδια, το μελαγχολικό "Ήρθες" των Γιώργου Κατσαρού-Αλέκου Σακελλάριου.

7. Ρένα Βλαχοπούλου-Κώστας Προκοπίου

Στην ίδια ταινία, λίγο πριν και λίγο μετά το "Ήρθες", τραγουδά δυο τραγούδια ο παλιός ερμηνευτής του ελαφρού τραγουδιού Κώστας Προκοπίου. Δέκα χρόνια νωρίτερα, και πάλι στους ραδιοθαλάμους του ΕΙΡ, η Ρένα Βλαχοπούλου και ο Κώστας Προκοπίου τραγούδησαν μαζί ένα τραγούδι του Γιώργου Μουζάκη με τίτλο "Το φτωχοκαπηλειό". Ένα χρόνο αργότερα η ίδια μελωδία θα χρησιμοποιούνταν από τον συνθέτη για τις ανάγκες της ταινίας Όταν λείπει η γάτα αλλά με διαφορετικούς στίχους: επρόκειτο για το πασίγνωστο "Ας πάει και το παλιάμπελο" με στίχους των Αλέκου Σακελλάριου και Χρήστου Γιαννακόπουλου (στους οποίους πιθανότατα ανήκαν και οι στίχοι του "Φτωχοκαπηλειού"--ένα τραγούδι με αυτόν τον τίτλο των ιδίων στιχουργών συμπεριλαμβάνεται στον κατάλογο τραγουδιών του Μουζάκη που παρουσιάζεται στις τελευταίες σελίδες του βιβλίου του Ιάσονα Τριανταφυλλίδη Γιώργος Μουζάκης: Βίρα τις Άγκυρες).

Ο Κώστας Προκοπίου στην ταινία της Φίνος Φιλμ Ζητείται επειγόντως γαμπρός

8. Ρένα Βλαχοπούλου-Σταύρος Ξενίδης

Ας επιστρέψουμε όμως στα καθαυτό κινηματογραφικά ντουέτα της Ρένας Βλαχοπούλου. Αφήνουμε τη Φίνος Φιλμ και περνούμε στον κινηματογραφικό οργανισμό Καραγιάννης-Καρατζόπουλος: στην πρώτη της συνεργασία με την εταιρία αυτή, τη Βουλευτίνα, η Ρένα μοιράστηκε στο φινάλε της ταινίας ένα τραγούδι με τον συμπρωταγωνιστή της Σταύρο Ξενίδη: οι δυο ηθοποιοί τραγουδούν στο γλέντι του γάμου τους "Να ζήσουμε, να ζήσουμε, μαζί να ευτυχήσουμε" πάνω σε κερκυραϊκά μοτίβα που έγραψε και πάλι ο Γιώργος Μουζάκης, σε στίχους του Λάκη Μιχαηλίδη.

9. Ρένα Βλαχοπούλου-Λαυρέντης Διανέλλος

Δυο χρόνια μετά τη Βουλευτίνα, και αφού είχε μεσολαβήσει το πολύ πετυχημένο έγχρωμο φιλμ Βίβα Ρένα, η εταιρία Καραγιάννης-Καρατζόπουλος γύρισε την ασπρόμαυρη Ζηλιάρα: πρόκειται για μια από τις λιγότερο πετυχημένες ταινίες της Ρένας που της δίνει, ωστόσο, την ευκαιρία να τραγουδήσει τρία ωραία τραγούδια του Γιώργου Κατσαρού: ένα από αυτά είναι το "Με τα ούζα σε θυμάμαι" στο οποίο τη δεύτερη φωνή κρατάει ο εξαιρετικός καρατερίστας Λαυρέντης Διανέλλος.

10. Ρένα Βλαχοπούλου-Σωτήρης Μουστάκας

Σκέφτομαι πως είναι ώρα να περάσουμε στο θέατρο. Στη μακρά θεατρική της σταδιοδρομία η Ρένα μοιράστηκε νούμερα (και κατά συνέπεια και τραγούδια) με αρκετούς/-ές ηθοποιούς, μεγάλα και μικρότερα ονόματα. Τα περισσότερα από αυτά τα ντουέτα έχουν μάλλον χαθεί για πάντα (ειδικά όταν τα τραγούδια τραγουδιούνταν ζωντανά στην παράσταση, όπως στο αμφιλεγόμενο ντουέτο της με τον Γκιωνάκη Ο επιτάφιος του Θοδωράκη, στο οποίο οι δυο ηθοποιοί παρωδούσαν επιτυχίες του Μίκη Θεοδωράκη). Από τα χρόνια του '70 όμως και μετά, το playback άρχισε να επικρατεί στις αθηναϊκές σκηνές και παρόλο που συνέβαλε στην παρακμή της παραδοσιακής επιθεώρησης, μας έδωσε την ευκαιρία να απολαμβάνουμε σήμερα κάποιες ηχογραφήσεις που διασώζουν φωνές, στίχους, μουσικές και ατμόσφαιρες. Έτσι, χάρη στο ηχητικό αρχείο του Φώτη Μεταξόπουλου που παρουσίασε σε μια σειρά εκπομπών ο Σιδερής Πρίντεζης στο Δεύτερο Πρόγραμμα πριν από λίγα χρόνια, απολαύσαμε δυο σύντομα ντουετάκια της Ρένας Βλαχοπούλου με τον Σωτήρη Μουστάκα από την επιθεώρηση Τσάτσοι-Μπίτσοι-Κώτσοι των Κώστα Νικολαΐδη-Πυθαγόρα-Ζακ Ιακωβίδη (θέατρο Βέμπο, χειμώνας 1975-76): το τραγούδι με το οποίο ξεκινούσαν το νούμερό τους ως βρέφη Αλίκης και Χρηστάκη (άγνωστο, προς το παρόν, γιατί επιλέχθηκαν αυτά τα ονόματα στο νούμερο) και το τραγούδι που μάλλον τραγουδούσαν αμέσως μετά την έναρξη της παράστασης. 

Ρένα Βλαχοπούλου-Σωτήρης Μουστάκας στην επιθεώρηση 
Τσάτσοι-Μπίτσοι-Κώτσοι
Φωτογραφία από το αρχείο του Γιώργου Χατζηδάκη και την ιστοσελίδα Τόπος Θεάτρου

11. Ρένα Βλαχοπούλου-Νέλλη Γκίνη

Ωστόσο, και παρόλο που τα τελευταία 20 χρόνια της καριέρας της η Ρένα τραγουδούσε κυρίως playback στις επιθεωρήσεις, πολύ λίγα από τα επιθεωρησιακά αυτά τραγούδια κυκλοφόρησαν σε δίσκους. Δύο από αυτά που συμπεριλαμβάνονται στον δίσκο του Ζακ Ιακωβίδη Τραγούδια από το Θέατρο (Lyra, 1990) προέρχονται από την επιθεώρηση Τα παιδιά του σωλήνα που παρουσιάστηκε στο θέατρο Κοτοπούλη (Ρεξ) τη χειμερινή σεζόν 1978-79. Η επιτυχία της επιθεώρησης εκείνης ήταν τεράστια (οι εφημερίδες έγραφαν ότι μόνο με μέσο μπορούσες να βρεις εισιτήριο) και σίγουρα ήταν μια παράσταση που απέδειξε ότι η Ρένα Βλαχοπούλου μπορούσε να στηρίξει μια ολόκληρη επιθεώρηση έστω και χωρίς την παρουσία τρανταχτών ονομάτων αντρών κωμικών (τα προηγούμενα χρόνια συμπρωταγωνιστούσε με μεγάλα ονόματα όπως ο Θανάσης Βέγγος, ο Σωτήρης Μουστάκας, ο Γιώργος Κωνσταντίνου, ο Σταύρος Παράβας και ο Νίκος Σταυρίδης). Στο δεύτερο μέρος της παράστασης η Ρένα μοιραζόταν το νούμερο "Δίσκοι Ρένα" με την έξοχη και ανερχόμενη τότε Νέλλη Γκίνη και από το νούμερο αυτό διασώθηκε ένα χαριτωμένο λαϊκό τραγουδάκι με τον τίτλο "Για πού το πας", στο οποίο ξεχωρίζει η ικανότητα της Ρένας να κάνει εξαιρετική δεύτερη φωνή.

Ρένα Βλαχοπούλου και Νέλλη Γκίνη στις πρόβες
της επιθεώρησης Τα παιδιά του σωλήνα
Φωτογραφία από την εφημερίδα Τα Νέα

12. Ρένα Βλαχοπούλου-Δημήτρης Μητροπάνος

Δεκατρία χρόνια αργότερα, η Ρένα Βλαχοπούλου πραγματοποιεί μια θριαμβευτική εμφάνιση στον κάτω όροφο του ίδιου κτιρίου, στον πρώην κινηματογράφο και νυν Music Hall Rex, όπου από το 1988 ο Ηλίας Μαροσούλης παρουσιάζει μουσικά θεάματα στα οποία συμμετέχουν συχνά ως guest star ηθοποιοί. Έτσι, τη σεζόν 1991-92 δίπλα στη Γλυκερία, τον Δημήτρη Μητροπάνο, τον Γιάννη Μηλιώκα και τον Χρήστο Νικολόπουλο εμφανίζεται η Ρένα Βλαχοπούλου, σε μια παράσταση που επιμελήθηκαν ο Άγγελος Πυριόχος, ο Βαγγέλης Σειληνός και ο Νίκος Σούλης. Αν και είχε γραφτεί αρχικά ότι η Ρένα θα τραγουδούσε το "Summertime" μαζί με τον Γιάννη Μηλιώκα, τελικά αυτό δεν συνέβη. Βλαχοπούλου-Μηλιώκας εμφανίζονταν στην έναρξη της παράστασης πάνω σε μία βέσπα, εκείνος τραγουδούσε την παλιά επιτυχία του Φώτη Πολυμέρη "Το βεσπάκι, το κορίτσι μου κι εγώ" κι εκείνη τον πείραζε με διάφορα σχόλια. Ωστόσο, στο τέλος του προσωπικού της προγράμματος, η Ρένα είχε ένα ντουέτο με τον Δημήτρη Μητροπάνο. Τραγουδούσαν μια επιτυχία της Αλέκας Κανελλίδου, το "Πόσο θα'θελα απόψε" των Αλ. Παπαδημητρίου-Ε. Δρούτσα. Παρόλο που ο ΑΝΤ1 μαγνητοσκόπησε επισήμως και μετέδωσε την παράσταση του Rex το Πάσχα του 1992, έκανε κάποιες περικοπές--ανάμεσά τους και το ντουέτο αυτό. Έτσι έχουμε στη διάθεσή μας μόνο το μισό τραγούδι, όπως το μετέδωσε η εκπομπή Cocktail που παρουσίαζε στο Mega Channel ο Ιάσονας Τριανταφυλλίδης. Έστω κι έτσι, μπορούμε να απολαύσουμε μια σπάνια, μάλλον απρόβλεπτη συνύπαρξη, να θαυμάσουμε δυο μεγάλες φωνές και να χαρούμε τον σεβασμό που δείχνει ο μεγάλος Μητροπάνος απέναντι στη μεγάλη Βλαχοπούλου όταν διακριτικά απομακρύνει το μικρόφωνο από το στόμα του για να μην καλύψει τη φωνή της--κίνηση που τελικά μιμείται και η ίδια...


13. Ρένα Βλαχοπούλου-Αλέξια

Την επόμενη χρονιά, το 1993 η Ρένα Βλαχοπούλου επιστρέφει και στη δισκογραφία, ως guest star στον δίσκο μιας σύγχρονης τραγουδίστριας, της Αλέξιας. Ο Μάκης Δελαπόρτας έχει αναλάβει την παραγωγή του δίσκου Η Αλέξια τραγουδάει τα κλασικά (με ενορχηστρωτή και διευθυντή ορχήστρας τον σπουδαίο Κώστα Καπνίση) και καλεί τη Ρένα Βλαχοπούλου να συμπράξει με τη νεαρή τραγουδίστρια σε μια παλιά επιτυχία της Ρένας, το "Έχω απόψε ραντεβού" των Γιώργου Μουζάκη-Γιώργου Οικονομίδη. Το δροσερό ντουέτο (από τα πιο φρέσκα ακούσματα των '90s παρά την... ηλικία του!) γνωρίζει μεγάλη επιτυχία (όπως και ολόκληρος ο δίσκος, που έγινε πλατινένιος και με την αφορμή αυτή δόθηκε και στη Ρένα μια αναμνηστική τιμητική πλακέτα) και η οπτικοποίησή του μας πρόσφερε ένα χαριτωμένο βίντεο κλιπ.

Φωτογραφία από το βιβλίο του Μ. Δελαπόρτα Ξέρω κάποια αστέρια
(Εκδόσεις Άγκυρα, 2014)

Ο Μάκης Δελαπόρτας απομυθοποίησε κάπως τη διαδικασία της ηχογράφησης αποκαλύπτοντας πως η Αλέξια δεν μπορούσε λόγω συγκίνησης να τραγουδήσει με τη Ρένα Βλαχοπούλου, οπότε οι δυο κυρίες ηχογράφησαν ξεχωριστά τα μέρη τους καθώς και την ενδιάμεση πρόζα...

14. Ρένα Βλαχοπούλου-Μάριος Φραγκούλης

Η επιτυχία του ντουέτου Ρένας-Αλέξιας έδωσε στον Μάκη Δελαπόρτα την ιδέα να ετοιμάσει έναν ολόκληρο δίσκο με ερμηνείες της Ρένας Βλαχοπούλου που θα αναβιώνουν την περίοδο της "βασίλισσας της τζαζ". Η ιδέα ήταν εξαιρετική, αλλά η πραγματοποίησή της ήρθε κάπως αργά. Η υγεία της Ρένας είχε αρχίσει να κλονίζεται και οι ερμηνείες της δεν ήταν ίσως αντάξιες του μεγάλου της τραγουδιστικού ταλέντου. Ωστόσο, ο δίσκος δίνει στους/στις ρενοφανατικούς/-κές θαυμαστές/-τριες την ευκαιρία να απολαμβάνουν τη γλυκιά εκφραστικότητα της μεγάλης καλλιτέχνιδας, έστω και στην ωριμότητά της. Επιπλέον της δίνει την ευκαιρία να μοιραστεί ένα τραγούδι με τον ανηψιό της, τον θαυμάσιο τενόρο Μάριο Φραγκούλη, ο οποίος εκείνη την περίοδο, μετά από μια πρώτη πορεία σε θέατρα του εξωτερικού, πραγματοποιούσε τη γνωριμία του και με το ελληνικό κοινό, μέσα από θεατρικές και μουσικές παραστάσεις. Για τη συνύπαρξή του με τη θεία του στον δίσκο Η Ρένα τραγουδάει jazz επιλέχτηκε το τραγούδι "You make me feel so young": ο Γιώργος Φραντζεσκάκης απέδωσε τους στίχους στα ελληνικά και το ντουέτο με τίτλο "Ζωή καινούρια ζω", εκτός από τη συγκινητική συνύπαρξη δυο διαφορετικών γενεών, δίνει μια φευγαλέα ευκαιρία στη Ρένα να αυτοσαρκαστεί...

Θεία και ανηψιός τραγούδησαν το τραγούδι και στην επίσημη παρουσίαση του δίσκου Η Ρένα τραγουδάει jazz στο θέατρο Μινώα, τον Απρίλιο του 1997. Ήταν η βραδιά που ο Μάριος Φραγκούλης μίλησε για την αγαπημένη θεία του αλλά και θεία όλης της Ελλάδας και εκείνη συμπλήρωσε και πάλι αυτοσαρκαζόμενη "Ευτυχώς που δεν είπες γιαγιά όλης της Ελλάδας" και το θέατρο έπεσε από το γέλιο και το χειροκρότημα...

15. Ρένα Βλαχοπούλου-Λάκης Λαζόπουλος

Στον δίσκο Η Ρένα τραγουδάει jazz επρόκειτο να συμμετάσχει και η Αλίκη Βουγιουκλάκη. Η εθνική μας σταρ είχε την ευκαιρία να γνωρίσει λίγο καλύτερα τη Ρένα Βλαχοπούλου τις πρώτες εβδομάδες του 1996. Το "προξενιό" έγινε από την κοινή τους φίλη Λίτσα Στάνλεϊ και φυσικά τον Μάκη Δελαπόρτα, ο οποίος "έριξε" την ιδέα για τη δισκογραφική συνεργασία. Το τραγούδι βρέθηκε: το περίφημο "There's no business like show business" που δόξασε η Ethel Moerman--θυμάμαι με πόσο ενθουσιασμό το ανακοίνωσε η ίδια η Αλίκη Βουγιουκλάκη σε μια μεταμεσονύχτια εκπομπή του Παναγιώτη Φύτρα και του Μάρκου Δαμασιώτη στο ραδιόφωνο του Σκάι τον Φλεβάρη του '96. Η απόδοση του Γιώργου Φραντζεσκάκη περιέχει στίχους που ήταν άκρως αυτοβιογραφικοί για τις δυο πρωταγωνίστριες: "Τα πράγματα δεν είναι τόσο απλά να είσαι μία σταρ του σινεμά... Βάλαμε στον χρόνο φρένο και γι' αυτό μας θες ακόμα, κοινό!"

Τα Νέα ανακοινώνουν τη σύμπραξη Ρένας-Αλίκης (25-1-1996)

Η συμφωνία "έκλεισε", αλλά η Αλίκη Βουγιουκλάκη έπρεπε να πάει στη Θεσσαλονίκη για τις παραστάσεις της Μελωδίας της Ευτυχίας, οπότε η ηχογράφηση του ντουέτου θα καθυστερούσε για λίγο. Δυστυχώς οι δυσάρεστες εξελίξεις στην υγεία της Αλίκης ματαίωσαν το σχέδιο. Πριν καλά-καλά το συνειδητοποιήσει η Ελλάδα, η εθνική μας σταρ είχε "φύγει" για πάντα. Τότε, οι συντελεστές του δίσκου πρότειναν στον Λάκη Λαζόπουλο, κοινό φίλο των δυο πρωταγωνιστριών, να ηχογραφήσει εκείνος το τραγούδι μαζί με τη Ρένα Βλαχοπούλου. Πιθανότατα πρόκειται για την τελευταία ηχογράφηση της Ρένας...

Φωτογραφία από το βιβλίο του Μ. Δελαπόρτα Ξέρω κάποια αστέρια
(Εκδόσεις Άγκυρα, 2014)

16. Ρένα Βλαχοπούλου-Αλέκος Αναστασιάδης
Τελευταία στάση στο αφιέρωμά μου για τα 16 χρόνια από το φευγιό της Ρένας είναι η συνάντησή της με τον τραγουδιστή Αλέκο Αναστασιάδη στη διάρκεια της τελευταίας περιοδείας της καριέρας της, τη χειμερινή περίοδο 1987-88, με την επιθεώρηση Αντρέα, μας τελείωσες (θίασος Βλαχοπούλου-Ηλιόπουλου-Κοντού). Πιστή στην παραδοσιακή δομή της επιθεώρησης, η παράσταση διέθετε έναν τραγουδιστή που θα έβγαινε στη σκηνή λίγο πριν την αποθέωση για να πει κάποια τραγούδια με τη συμμετοχή--όπως έγραφε το πρόγραμμα--της Ρένας Βλαχοπούλου. Και όντως, αφού ο Αναστασιάδης τραγουδούσε μόνος του, με την κιθάρα του, ένα τραγούδι, εμφανιζόταν η Ρένα Βλαχοπούλου, υπέροχη μέσα στη ροζ τουαλέτα της, και τραγουδούσε ντουέτο με τον Αναστασιάδη τρία ή τέσσερα τραγούδια ("Αννούλα του χιονιά", "Άσπρη μέρα"...), ανάλογα με τη διάθεση των θεατών (που συνήθως δεν άφηναν τη Ρένα να φύγει από τη σκηνή και εκείνη στο τέλος ακαπέλα τους τραγουδούσε το "Ω ρεεεε, συννέφιασεεεε..." και έτσι τους έδειχνε πως ήταν ώρα για την αποθέωση...). Στην αρχή της περιοδείας η Ρένα Βλαχοπούλου και ο Αλέκος Αναστασιάδης πήραν μέρος σε μια πολιτική εκδήλωση αφιερωμένη στον Κωνσταντίνο Καραμανλή και εκεί οι δυο τους τραγούδησαν την επιτυχία των Γιώργου Κατσαρού-Πυθαγόρα "Δεν ξεχνιέσαι" (αγαπημένο τραγούδι της Ρένας που, άλλωστε, λίγα χρόνια πριν το τραγουδούσε και στη σκηνή του Ρεξ, στο τέλος της επιθεώρησης Τα παιδιά του σωλήνα). Με αυτό το βίντεο (από το αρχείο του τηλεοπτικού σταθμού Τηλε-Άστυ) σκέφτηκα να κλείσω το φετινό αφιέρωμα του blog στη Ρένα Βλαχοπούλου. Μπορεί εκείνη να το τραγουδά για τον πολιτικό που θαύμαζε, εμείς όμως δικαιούμαστε να το σιγοτραγουδήσουμε σήμερα για εκείνην.

Σε όλα υπάρχετε και πλανιέστε, κυρία Βλαχοπούλου. Δεν ξεχνιέστε!

"ΜΙΚΡΕΣ ΩΡΕΣ με τη Ρένα Βλαχοπούλου": ένα κείμενο του Σωτήρη Κακίση

Τι έχει, τι είχε η Ρένα Βλαχοπούλου που δεν το 'χουνε οι άλλες, οι άλλοι; Γιατί αρέσει, γιατί άρεσε πάντα, γιατί μας αρέσει πάντα; Και γιατί τα κανάλια τα φτωχά (πλην τίμια!) τη σήμερον ημέρα (τη σήμερον νύκτα τους) παίζουν τα έργα της και τα ξαναπαίζουν, εξαντλητικά, επαναληπτικά, επιδεικτικότατα; Τι έχει, τι είχε η Βλαχοπούλου που δεν έχουν οι άλλοι σήμερα, που δεν έχουμε εμείς σήμερα; Ποιο ήταν, ποιο είναι το νακ της, το νακ εκείνης της γενιάς των θαυμάτων, εκείνης της υπέροχης γειτονιάς του χρόνου, των θαυμάτων; Πώς καταφέρνει, πώς καταφέρνουν Βλαχοπούλου και Κωνσταντάρας, και όχι μόνο, να μας κρατάνε τόσο εύκολα δικούς τους, μετά τόσα χρόνια από τις κορυφές της καριέρας τους να μας είναι τόσο προσφιλείς, τόσο συγγενείς, τόσο αγαπημένοι;

Έχουνε, έχει αυτό που δεν έχουμε, αυτό που δεν έχουν οι άλλοι σήμερα: αίσθημα. Αίσθημα!  Όπως είχε γράψει κι ο Σαββόπουλος για τον Κουν: "Και το αίσθημα του άλλου!" Δηλαδή: όντας εκείνοι, εκείνη ανθρώπινη και κανονικός άνθρωπος και τα ίδια περνώντας ακριβώς με τον υπόλοιπο κόσμο, ζώντας δίπλα τους και μέσα τους πάντα, ήξερε τι συμβαίνει, τι μας συμβαίνει, πού πονάμε, πού μας πονάει και πού μας σφάζει.

Δεν πήγε ποτέ η Βλαχοπούλου να μας πει από πάνω, ως δάσκαλος και σαν κομήτης, τα λόγια της, δεν μας έδειξε ποτέ να διαφέρει, να μην την ενδιαφέρει, να μην πονάει, να μη βρίσκεται κι αυτή μαζί μας, στον ίδιο πλανήτη πάντα, μαζί μας, από παππού, τελικά, ώς εγγονό, τρεις ζωές σχεδόν ολόκληρες!

Την κοιτάω στο γυαλί πάντα να μην είναι πουθενά, μα πουθενά αφύσικη, να μην είναι πουθενά, μα πουθενά άστοχη. Την κοιτάω, όπως κοίταζε ο Σταυρίδης τον εαυτό του, μου 'χε πει, και θαύμαζε κι ο ίδιος κατόπιν εορτής πόσο όλες του οι κινήσεις ήταν μία και μία, πώς δεν μοιάζει ποτέ εκτός έργου και ζωής, πώς δεν κινήθηκε ποτέ στην επικίνδυνη ζώνη του λυκόφωτος της αυταρέσκειας και του μέικ-μπιλίφ, πώς δεν πατήσανε ποτέ τα πονηρά μονοπάτια της κενοδοξίας, της προσωπικής ματαιοδοξίας, της απόστασης. Η Βλαχοπούλου, διάδοχος σχολής μεγάλης ηθοποιών πολύ μεγάλων, είχε να δει από Μακρή ώς Βασιλειάδου κι από Λογοθετίδη ώς Αυλωνίτη. Αυτούς πρόσεξε, αυτούς θ' αγάπησε κι αυτή, έτσι μας έκανε να την αγαπήσουμε κι εμείς εκείνη.

Τώρα θα μου πείτε: οι νεότεροι, οι αεριτζήδες, οι πλούσια τα ελέη των εκπομπών και των ευκαιριών έχοντες γιατί δεν κάνουν το ίδιο, γιατί επιμένουν αυτιστικά και ολιγόψυχα; Γιατί παίζουν όπως παίζουν, εκτός ελαχίστων εξαιρέσεων, μακριά νυχτωμένοι από την αμεσότητα και την ουσία, από την πραγματική άνεση και τη σωτήρια ευστοχία; Πού ζούνε, πώς ζούνε; Γιατί είναι μίμοι και όχι ο εαυτός τους, γιατί μιλάνε χωρίς να εννοούν τίποτα, γιατί κινούνται σαν να μην καταλαβαίνουν τίποτα, σαν να μην είναι πουθενά; Δεν έχουν ζωές κι αυτοί σαν κι εμάς, δεν γελάνε, δεν κλαίνε, δεν στενοχωριούνται, δεν χαίρονται; Γιατί τα ισοπεδώνουν όλα με μια λογοδιάρροια αφόρητη, με ύφη απίστευτα, εκτός τόπου και χρόνου; Γιατί επιμένουν να μένουν εκτός, που λέει κι η Ελευθερία; Πού είναι αυτο το αυτοκαταστροφικό εκτός τους; Εντός τους;

Τι να σας πω; Είμαι κι εγώ θύμα της μηχανής του χρόνου! Πίσω πάω κι εγώ μαζί σας, στης Βλαχοπούλου το συγκινημένο Νησί των Θησαυρών, στων παλιών ελληνικών ταινιών εκείνο το υπέροχο (κι υπερήφανο!) εντός, όπου οι άνθρωποι είναι ανθρώπινοι, με σάρκα και οστά και υπόσταση, με ζωές ζωές, με καρδιές γκαρδιακές, εγκάρδιες. Είμαι κι εγώ πρόθυμο θύμα της μαυρόασπρης εκείνης ηρεμίας τους κι ενός κόσμου μιας άλλης διάστασης, όχι επιστημονικής φαντασίας διαφόρων μου συγχρόνων φαντασμένων, φανφαρόνων, φανατικών του Τίποτα.

Δυστυχώς, για να ησυχάσω κι εγώ από τούτο το ισοπεδωτικό σήμερα, τρέχω σαν παιδί στην Κόμισσα της Κέρκυρας, να την ακούω θέλω συνέχεια να τραγουδάει με τη φωνή της την πιο γλυκιά απ' όλες εκείνα τα λυτρωτικά Κοκορίκο, εκείνα που τα περιφρονήσαμε ίσως μια φορά κι έναν καιρό οι ανόητοι, τα τραγούδια της τα σαν παιδιά αναζωογοννητικά, τα πάντα χαρούμενα. Ευτυχώς, μπορώ κι εγώ μαζί σας να μένω μαζί της, σ' εκείνο τον πύργο της τον αρχοντικό, σ' εκείνο το φιλόξενο νησί, που μας χωράει όλους, κακούς και καλούς, σαν Ροβινσώνες στην εποχή της ευπρόσδεκτους, σαν Οικογένειά της Ροβινσώνων (προς Θεού: όχι Ελβετών: Ελλήνων, καταδικών μας!), στον ανοιχτό σ' όλους τους ανέμους και, γι' αυτό ακριβώς, ασφαλέστατο κόσμο της!

                                                    Νοέμβριος 1992

Το κείμενο πρωτοδημοσιεύτηκε στο περιοδικό Playboy και αναδημοσιεύτηκε στο βιβλίο του Σωτήρη Κακίση 48 Μικρές Ώρες και Τρία Αστυνομικρά Διηγήματα (Εκδόσεις Εξάντας, 1997). Τον ευχαριστώ από καρδιάς για την άδειά του να αναδημοσιευτεί και στο μπλογκ. Μπορείτε επίσης να διαβάσετε τη συνέντευξη που πήρε ο Σωτήρης Κακίσης από τη Ρένα Βλαχοπούλου το 1983 εδώ.

Όλες οι φωτογραφίες της ανάρτησης προέρχονται από το αρχείο της Φίνος Φιλμ.