Σαν σήμερα το 1962: Της φυλακής τα σίδερα

Στις 31 Ιανουαρίου 1962 δόθηκε η τελευταία παράσταση του έργου Της φυλακής στα σίδερα που παρουσίαζε στο θέατρο Καλουτά ο "Θίασος Γυναικών" με επικεφαλής τις Άννα και Μαρία Καλουτά, Ρένα Βλαχοπούλου, Καίτη Μπελίντα και Μπέτυ Μοσχονά. Επρόκειτο για ένα πολύ φιλόδοξο εγχείρημα των αδελφών Καλουτά που φαίνεται πως, ενώ στέφθηκε από καλλιτεχνική επιτυχία, ήταν αποτυχημένο εμπορικά.

Η αναγγελία του εγχειρήματος αυτού έγινε στα μέσα Σεπτεμβρίου του 1961. Από καιρό είχε αποφασιστεί ότι το εναρκτήριο έργο του θεάτρου "Άννα και Μαρία Καλουτά" (που εγκαινιάστηκε στις 9 Οκτωβρίου 1961) θα ήταν η Οδύσσεια του Μανώλη Σκουλούδη που παρουσίαζε το Ελληνικό Λαϊκό Θέατρο του Μάνου Κατράκη με πρωταγωνίστρια τη Μαίρη Αρώνη. Από σεμνότητα οι αδελφές Καλουτά δεν ήθελαν να εμφανιστούν ως πρωταγωνίστριες στο πρώτο έργο που θα παρουσιαζόταν στο θέατρό τους. Έτσι αποφάσισαν πιο διακριτικά να παρουσιάσουν ένα έργο σε ώρες που δεν έπαιζε ο θίασος του Κατράκη, δηλαδή σε προ-απογευματινές παραστάσεις που θα ξεκινούσαν στις 4 το απόγευμα (η απογευματινή της Οδύσσειας ξεκινούσε στις 6.20) καθώς και κάθε Κυριακή στις 11 το πρωί (οι τακτικές πρωινές κυριακάτικες παραστάσεις, ιδιαίτερα μουσικών κωμωδιών, ήταν μια μόδα της δεκαετίας του '40, ιδίως της Κατοχής, δεν είμαι σίγουρος αν επαναλήφθηκε ξανά τα επόμενα χρόνια...). 

Αποφάσισαν μάλιστα να καλέσουν τρεις ακόμα πρωταγωνίστριες της μουσικής σκηνής, τη Ρένα Βλαχοπούλου, την Καίτη Μπελίντα και την Μπέτυ Μοσχονά, και ζήτησαν από τον συγγραφέα Γιώργο Γιαννακόπουλο να γράψει ένα μουσικό έργο αποκλειστικά για γυναικείο θίασο. Ζήτησαν επίσης τη συνδρομή δύο ακόμα Γιώργηδων, του Ανεμογιάννη για τις σκηνογραφίες και του Κατσαρού για τη μουσική. Το αποτέλεσμα ήταν έτοιμο να παρουσιαστεί στο κοινό στις 24 Νοεμβρίου 1961. Λίγες μέρες νωρίτερα, στις 20 Νοεμβρίου, συνδυάζοντας το τερπνόν μετά του ωφελίμου, ο Θίασος Γυναικών προέβη σε δύο διαφημιστικές κινήσεις: πρόσφερε δώρα στα παιδιά του Ζάννειου ορφανοτροφείου στον Πειραιά και στη συνέχεια πήγε στο Παλλάς να παρακολουθήσει την ταινία Τα τρελά κορίτσια της Εύας.

Ο "Θίασος Γυναικών"
Φωτογραφία από το βιβλίο του Μ. Δελαπόρτα Άννα Καλουτά. Η βασίλισσα της επιθεώρησης
(εκδ. Ορφέας, 2008)

Για την πρεμιέρα, γράφτηκε στον Τύπο, στάλθηκαν προσκλήσεις σε όλες/όλους τις πρωταγωνίστριες/τους πρωταγωνιστές του ελληνικού θεάτρου. Ανάμεσα εκείνες/εκείνους που ανταποκρίθηκαν στο κάλεσμα ήταν η κυρία Κυβέλη, ο Δημήτρης Χορν, ο Ντίνος Ηλιόπουλος, η Τζένη Καρέζη, ο Αλέκος Σακελλάριος, ο Δημήτρης Ψαθάς, ο θεατρικός επιχειρηματίας Γιώργος Χέλμης (ο σύζυγος της Μαρίκας Κοτοπούλη) και φυσικά ο Μάνος Κατράκης. Παρέστη επίσης ένας μύθος του μουσικού θεάτρου, ο Πέτρος Κυριακός (λίγες/-οι γνώρισαν την επιτυχία που είχε γνωρίσει προπολεμικά ο θρυλικός Πετράν), ο οποίος, μετά το τέλος της παράστασης, ανέβηκε στη σκηνή για να συγχαρεί τις πρωταγωνίστριες και να πει δυο λόγια στο κοινό.

Ο  Πέτρος Κυριακός περιστοιχισμένος από τις πρωταγωνίστριες
Φωτογραφία από τη σελίδα του Facebook Μουσικό Θέατρο του Γιάννη Χριστόπουλου

Η υποδοχή της κριτικής ήταν πολύ θετική. Έχω εντοπίσει ως τώρα πέντε κριτικές που όλες μιλούν για μια πρωτότυπη ιδέα πολύ καλά εκτελεσμένη. Ο Άγγελος Δόξας έγραψε πως το όλο εγχείρημα του δημιούργησε το αίσθημα της "αυτάρκειας": "Είκοσι γυναίκες και άντρας κανείς. Και δεν είναι μόνο ο θίασος γυναικείος αλλά και η επιχείρησι και η διεύθυνσι και το κτίριο (...) που είναι καρπός του μόχθου της Μαρίας και της Άννας Καλουτά που ξέχωρα από το ταλέντο τους, είναι άξιες ιδιαιτέρας εκτιμήσεως για την εργατικότητά τους". Ο Κοκ. στην Ακρόπολη χαρακτηρίζει την ιδέα και πρωτότυπη και τολμηρή--δεν θυμάται άλλη περίπτωση έργων αποκλειστικά με γυναίκες ηθοποιούς, ενώ παραθέτει κάποια αντίστροφα παραδείγματα (του διέφυγε μάλλον Το σπίτι της Μπερνάρντα Άλμπα που το πρώτο αθηναϊκό ανέβασμά του είχε πραγματοποιηθεί λίγα χρόνια πριν). Και μολονότι η καινοτομία του εγχειρήματος "δεσμεύει την έμπνευσι και επιβάλλει φραγμούς στη φαντασία ενός συγγραφέως εθισμένου στην ορθόδοξη οικονομία μιας τυπικώς ελαφράς μουσικής δημιουργίας", ο Γιαννακόπουλος "τα εκατάφερε μια χαρά και έδωκε ένα ευχάριστο σε αλληλουχίαν πρωτοτύπων διασκεδαστικών σκετς διανθισμένων με πολύ χιούμορ και αίσθημα. εκμεταλλευθείς ευρύτατα τις πέντε συμπρωταγωνίστριες καθώς και όλα τα πολυάριθμα άλλα μέλη του γυναικείου θιάσου" (Ακρόπολις, 26-11-1961). 

Οι τρεις Γιώργηδες στο πρόγραμμα της παράστασης:/
Γιαννακόπουλος, Κατσαρός, Ανεμογιάννης

Ο Νέστορας Μάτσας, στο περιοδικό Θεατής, πηγαίνει ένα βήμα παραπέρα και χαιρετίζει το έργο ως μια προσπάθεια να ανανεωθεί η επιθεώρηση, ένα είδος που παρά την τεράστια σημασία του,  βρίσκεται σε τέλμα επειδή δεν υπάρχουν καλά κείμενα αλλά ούτε και ηθοποιοί "που θα γεμίσουν με το μπρίο τους και την ακτινοβολία τους τη σκηνή" (Θεατής, 12-12-1961). Αποτέλεσμα ήταν οι επιθεωρήσεις να μετατραπούν σε "θεάματα μιούζικ χωλ" με κυρίαρχο το θέαμα και όχι το πνεύμα. Με επιφυλάξεις πήγε λοιπόν στο θέατρο Καλουτά περιμένοντας να βρει τις "γνώριμες τετριμμένες φόρμες των μουσικών θεάτρων, όπου λίγη ανόητη πρόζα την διανθίζουν μερικά ακόμα πιο ανόητα τραγούδια" αλλά το θέαμα που είδε "εξεπέρασε κάθε προσδοκία. Ήταν κάτι πρωτότυπο, χαρούμενο, πολιτισμένο! (...) Χωρίς καμμιά χοντροκοπιά, χωρίς καμμιά υποχώρησι στο εύκολο γούστο, ανανέωσε την επιθεώρησι, της έδωσε μια καινούρια ώθησι. Ο θεατής μπορεί να παρακολουθήση άνετα το χαρούμενο αυτό θέαμα, χωρίς να αισθάνεται κάθε τόσο μία διάθεσι ναυτίας όπως γίνεται στις άλλες επιθεωρήσεις, όπου το γέλιο βασίζεται στο ακαλαίσθητο υπονοούμενο".

Το εξώφυλλο του προγράμματος

Η πλοκή του έργου, με βάση τα κείμενα του προγράμματος και τις κριτικές του Νέστορα Μάτσα στον Θεατή και του "Θεατή" (προφανώς του Αχιλλέα Μαμάκη που υπέγραφε έτσι τις κριτικές των παραστάσεων του ελαφρού μουσικού θεάτρου) στο Έθνος, ήταν πάνω-κάτω η ακόλουθη:

Το έργο διαρθρωνόταν σε επτά εικόνες. Η πρώτη έδινε το πλαίσιο της παράστασης: "Πρωινός περίπατος και πρωινή αγγαρεία" των κρατουμένων. Μέσα από τις συζητήσεις τους θα ακολουθήσει η εξιστόρηση των λόγων για τους οποίους πέντε από αυτές (οι πέντε πρωταγωνίστριες δηλαδή) οδηγήθηκαν στης φυλακής τα σίδερα. Ο κοινός λόγος και για τις πέντε ήταν ότι... έδειραν άνθρωπο.

Η εναρκτήρια σκηνή της παράστασης.
Προσέξτε, στο σκηνικό του Γιώργου Ανεμογιάννη, τα σκίτσα και τις υπογραφές
των πρωταγωνιστριών.
Από την έκδοση Θέατρο '62 του Θεόδωρου Κρίτα

Η δεύτερη σκηνή, με τίτλο "Τα συγχαρητήρια της Υπατίας" εκτυλίσσεται στην περιοχή του Προφήτη Δανιήλ. Η Υπατία (Μπέτυ Μοσχονά) πηγαίνει να συγχαρεί τη Γλυκερία (Ντόρα Αναγνωστοπούλου) και την Ευανθία (Δέσποινα Στυλιανοπούλου) που γέννησαν πρόσφατα. Προηγουμένως όμως έχει πάρει άσχημες πληροφορίες (υποθέτω σχετικά με την πατρότητα των μωρών...) από τις γειτόνισσές τους Αντιόπη (Άννυ Ραζή) και Βασούλα (Τιτίκα Γαϊτάνου) και ως γνήσια κουτσομπόλα τις μεταφέρει στις ενδιαφερόμενες. Το αποτέλεσμα είναι ένας τρικούβερτος γυναικοκαβγάς που στέλνει την Υπατία στη φυλακή.

Η τρίτη σκηνή, "Το νυφικό της Αλέκας", είναι πιο δραματική--αφού σε αυτήν πρωταγωνιστεί η Καίτη Μπελίντα, που ειδικευόταν στα δραματικά σκετς. Η Αλέκα (Κ. Μπελίντα) και η Τζούλια (Ντόρα Κωστίδου) πρόκειται να παντρευτούν και πηγαίνουν στο ραφτάδικο της Ντίνας (Μαρίνα Μπιούτη) και της Φρόσως (Βούλα Αλεξάνδρου) για τα νυφικά τους. Εκεί, όμως, η Αλέκα μαθαίνει πως ο δικός της αρραβωνιαστικός πρόκειται να παντρευτεί την Τζούλια! Αντιδρά σκίζοντας το βαρύτιμο νυφικό της αντίζηλής της και τραγουδάει ένα θλιμμένο τραγούδι.

Οι πέντε πρωταγωνίστριες με την ανερχόμενη τότε Φλωρέττα Ζάνα
Φωτογραφία από το βιβλίο του Γιώργου Λαζαρίδη
Άννα και Μαρία Καλουτά: Από τον θρύλο στο θρίλερ
(εκδ. Λιβάνη, 2000)

Στην τέταρτη σκηνή, "Η Μαριέττα αποτρελαίνεται", η διάθεση των θεατών ανεβαίνει και πάλι καθώς μεταφερόμαστε σε ένα ξενοδοχείο της Κέρκυρας για να δούμε τα παθήματα της Μαριέττας (Ρένα Βλαχοπούλου). Η Μαριέττα επιστρέφει στο νησί για να δουλέψει στο ξενοδοχείο της θείας της. Ο εσωτερικός και εξωτερικός τουρισμός όμως διασαλεύει, όπως γράφει ο Γιαννακόπουλος στο πρόγραμμα, το--ελάχιστο, άλλωστε--λογικό της Μαριέττας. Οι πελάτισσες του ξενοδοχείου (Άννυ Ραζή, Δέσποινα Στυλιανοπούλου, Τιτίκα Γαϊτάνου) είναι απαιτητικές και διαρκώς χτυπούν το κουδούνι για να της ζητήσουν τα πιο απίθανα πράγματα. Όταν μια πελάτισσα ζητάει από τη Μαριέττα να της φέρει βενζίνη, εκείνη χάνει την υπομονή της και αποφασίζει να γίνει θηλυκός Νέρωνας: ρίχνει κάτω τη βενζίνη και καίει το ξενοδοχείο για να ησυχάσει και η ίδια και οι πελάτισσες μια και καλή...

Στην πέμπτη σκηνή, "Σας αρέσει ο Μπραμς;..." έχουμε και πολιτική σάτιρα. Η Μιράντα (Μαρία Καλουτά) είναι μια παντρεμένη κυρία κάποιας ηλικίας που επισκέπτεται την ερωμένη του συζύγου της, την τρυφερή Νέλλη (Φλωρέττα Ζάνα), μια γυναίκα με ομορφιά, φινέτσα και καλλιέργεια, για να κάνουν μια πολιτισμένη συζήτηση υπό τους ήχους της μουσικής του Μπραμς. Η Μιράντα είναι διακριτικός άνθρωπος με πολλή κατανόηση και νοιάζεται μόνο για την ευτυχία του συζύγου της. Όταν καταλαβαίνει πως η Νέλλη μπορεί να του προσφέρει αυτή την ευτυχία, δέχεται να μείνει στο περιθώριο και της ζητά να του σταθεί. Το μόνο που ζητά να μάθει είναι οι συνθήκες κάτω από τις οποίες γνωρίστηκαν. Η Νέλλη της λέει ότι τον γνώρισε στο πολιτικό γραφείο της Ένωσης Κέντρου, καθώς η ίδια είναι οπαδός της. Τότε η πολιτισμένη Μιράντα γίνεται μαινάδα: η ίδια είναι καραμανλική, οπαδός της ΕΡΕ! Παίρνει ένα μαχαίρι και μαχαιρώνει και τη Νέλλη και την υπηρέτριά της (Ντόρα Αναγνωστοπούλου).

Γυναικοκαβγάς στην Τρούμπα. Στο κέντρο η δυναμική Μέλπω (Άννα Καλουτά).
Είναι η μόνη φωτογραφία που έχω εντοπίσει από τις ενδιάμεσες σκηνές του έργου
όπου μπορούμε να δούμε πώς τροποποιεί ο Γιώργος Ανεμογιάννης
το βασικό σκηνικό της φυλακής. Διακρίνεται και ο μαέστρος Γιώργος Κατσαρός.
Από το βιβλίο του Μ. Δελαπόρτα Άννα Καλουτά. Η βασίλισσα της επιθεώρησης
(εκδ. Ορφέας, 2008)

Στην τελευταία ιστορία, που παρουσιάζεται στην έκτη σκηνή ("Τα πράσινα, τα κόκκινα, τα κίτρινα..."), περνούμε από τον πολιτικό φανατισμό στον αθλητικό. Μεταφερόμαστε στη Τρούμπα όπου η Μέλπω (Άννα Καλουτά) και οι άλλες "αρτίστες" ενός καμπαρέ (Μαρίνα Μπιούτη, Ντόρα Κωστίδου, Τιτίκα Γαϊτάνου, Δέσποινα Στυλιανοπούλου, Βούλα Αλεξάνδρου, Βαλέρια) συζητούν "περί ναυτικού, Παμεινώντα και άλλων επαγωγών θεμάτων" και καταλήγουν να τσακώνονται για τον Παναθηναϊκό, τον Ολυμπιακό και την ΑΕΚ...

Στην έβδομη, τελευταία εικόνα με τίτλο "Τέλος του περιπάτου και της αγγαρείας" οι είκοσι κρατούμενες επιστρέφουν στα κελιά τους...

Ρένα Βλαχοπούλου, Μαρία Καλουτά, Άννα Καλουτά
Της φυλακής τα σίδερα

"Ευχάριστη" (κατά τον Δόξα) και "δροσερή" (κατά τον Κοκ.), η μουσική του Γιώργου Κατσαρού "βοήθησε σημαντικά την παράστασι" (κατά τον Μάτσα), αν και ο Μαμάκης έκρινε πως σε κάποια σημεία ο σε γενικές γραμμές "τακτοποιημένος" θόρυβος της ορχήστρας κάλυπτε τα λόγια των ηθοποιών. Ο Μάτσας έγραψε επίσης πως οι μελωδίες ήταν "χαρακτηριστικές" με καλύτερη όλων το τραγούδι "Της φυλακής τα σίδερα" που εκτελούσαν όλες οι κρατούμενες στην έναρξη και επαναλαμβανόταν ως λάιτ-μοτίβ στις υπόλοιπες σκηνές (και μάλιστα ο Κοκ. προέβλεψε ότι θα γινόταν σύντομα μεγάλη επιτυχία). Υπήρχαν ακόμα τρία τραγούδια, ένα δραματικό στο σκετς της Μπελίντα (που ο Μάτσας έκρινε πως ήταν "κοινότοπο, χωρίς πρωτοτυπία", ένα στο σκετς της Βλαχοπούλου (φαντάζομαι κωμικό) και ένα στο σκετς της Άννας Καλουτά. Υπήρχε φυσικά μουσική υπόκρουση σε όλες τις σκηνές του έργου που συνέβαλε "θετικά εις την όλην αγαθή εντύπωσι, που αποκομίζει ο θεατής από το ιδιότυπο αυτό θέαμα" (Θεατής, 12-12-1961). "Εκφραστικές" (σύμφωνα με τον Αχιλλέα Μαμάκη) και "αισθητικές (σύμφωνα με τον Άγγελο Δόξα) οι σκηνογραφίες του Γιώργου Ανεμογιάννη. Τέλος, "εύρυθμα" χορεύουν οι χορεύτριες του μπαλέτου του Μανώλη Καστρινού--τις ηθοποιούς πάντως, σύμφωνα με τις διαφημίσεις, χορογράφησε ο Γιάννης Φλερύ.

Ο "Θίασος Γυναικών" στην είσοδο του θεάτρου Καλουτά.
Φωτογραφία από το βιβλίο του Μ. Δελαπόρτα Άννα Καλουτά. Η Βασίλισσα της Επιθεώρησης
(εκδ. Ορφέας, 2008)

Και οι ερμηνείες; Ο Άγγελος Δόξας έγραψε πως η καλύτερη ιστορία είναι το σκετς της Άννας Καλουτά "που ζωντανεύει τη σκηνή με το εξαιρετικό της μπρίο και τις εξατομικευμένες λεπτομέρειες του ταλέντου της σε κίνησι και έκφρασι. Αλλά και στις άλλες σκηνές καθεμιά από τις πρωταγωνίστριες βρίσκει την ευκαιρία να προσαρμόση τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του ταλέντου της. Η Μαρία Καλουτά την φινέτσα και τη χάρη, η Ρένα Βλαχοπούλου το τραγούδι και τη δυναμικότητα, η Μπελίντα επίσης το τραγούδι και η Μοσχονά την εκφραστικότητα" (Ανεξάρτητος Τύπος, 25-11-1961). 

Τα Νέα, 25-11-1961

Ο Νέστορας Μάτσας έγραψε για τις αδελφές του Καλουτά πως "εξακολουθούν να κρατούν τα σκήπτρα του μουσικού είδους, χωρίς να διαφαίνεται ακόμη στον ορίζοντα μια πιθανή αντικαταστάτριά τους. Με την ακτινοβολία τους και το μπρίο τους γεμίζουν την σκηνή και παρασύρουν με το κέφι τους ακόμη και τον πιο δύστροπο θεατή" (Θεατής, 12-12-1961). Μια ανυπόγραφη κριτική στον Εθνικό Κήρυκα (που έχω την εντύπωση ότι είναι επίσης γραμμένη από τον Μάτσα) συμπληρώνει: "Μακάρι και τα νέα αμφίβολα αστεράκια που ταλαιπωρούν το θέατρό μας, να ακολουθήσουν τον δημιουργικό δρόμο των δύο αυτών πρωταγωνιστριών" (Εθνικός Κήρυξ, 1-12-1961). Για τη Ρένα Βλαχοπούλου ο Μάτσας γράφει πως ισχύει ό,τι και για τις αδελφές Καλουτά: "Η άλλοτε 'μοντέρνα' τραγουδίστρια, που πρώτη απέδωσε στον τόπο μας τους έξαλλους ρυθμούς της τζαζ, έχει γίνει μια θαυμάσια καρατερίστα, γεμάτη χιούμορ και σκηνικά ευρήματα". Η ανυπόγραφη κριτική πάντως συμπληρώνει πως η παρουσία της Ρένας είναι "πολύ ζωντανή (...) μ' όλο που θα πρέπει να προσέχη μη τυποποιηθή στο ρόλο της Κερκυραίας που τον επαναλαμβάνει διαρκώς".

Οι πέντε πρωταγωνίστριες. Στο κέντρο η Μπέτυ Μοσχονά που άλλαζε διαρκώς
χτενίσματα τον Νοέμβριο του 1961 μέχρι να καταλήξει σε αυτό που της πάει...
Φωτογραφία: Θεατής, 12-12-1961

Ο Μάτσας επισημαίνει πως η Μπέτυ Μοσχονά παρουσιάζει "συνεχή εξέλιξι" αλλά "[δ]εν μπορούμε να είμαστε το ίδιο ανεπιφύλακτοι και για την Μπελίντα. Η πρόζα της είναι ακόμα πολύ 'ρητορική' και χαρακτηρίζεται από 'μελοδραματική' διάθεσι. Το τραγούδι της όμως εξακολουθεί να έχη μια βαθειά εκφραστικότητα και η φωνή της να είναι μια από τις πιο 'θερμές' του μουσικού μας θεάτρου" (Θεατής, 12-12-1961). Από τα υπόλοιπα στελέχη ο Μάτσας ξεχωρίζει τη Φλωρέττα Ζάνα, την Τιτίκα Γαϊτάνου και την Άννυ Ραζή κι ο Δόξας σημειώνει επιπλέον τη Δέσποινα Στυλιανοπούλου, την Ντόρα Αναγνωστοπούλου, τη Βούλα Αλεξάνδρου και την Τασούλα Καλογιάννη.

Με τόσο καλούς οιωνούς θα περίμενε κανείς ότι το έργο θα "σκίσει". Δυστυχώς αυτό δεν συνέβη, Η μοίρα του "Θιάσου Γυναικών" ήταν χειρότερη και από τη μοίρα του θιάσου του Κατράκη ο οποίος αναγκάστηκε να ανεβάσει τέσσερα διαφορετικά έργα για να αντέξει ως το τέλος της σεζόν. Αντίθετα, ο γυναικείος θίασος έδωσε παραστάσεις με Της φυλακής τα σίδερα μόνο για εννιά εβδομάδες. Και παρόλο που γράφτηκε ότι η παράσταση κίνησε το ενδιαφέρον κινηματογραφικών παραγωγών για να μεταφερθεί στο σινεμά και ότι πιθανώς η συνεργασία των πρωταγωνιστριών θα συνεχιζόταν και το καλοκαίρι του '62 στο θέατρο Παρκ, το εγχείρημα δεν είχε συνέχεια. Ποιος να ήταν ο λόγος; Γράφει ο Γιώργος Λαζαρίδης στο βιβλίο που αφιέρωσε στις αδελφές Καλουτά: "ποιος ξεκινάει στις τρεις το μεσημέρι, με την μπουκιά στο στόμα, για να τρέξει στο θέατρο [σημείωση του Rena Fan: ο αριθμός 240 της οδού Πατησίων ήταν τότε πολύ πιο μακρινός από ό,τι είναι σήμερα] να δει της 'φυλακής τα σίδερα', μακάρι να έπαιζε σε έκτακτη φυλακισμένη συμμετοχή και η Μέριλιν Μονρόε"...

Ίσως να είχε δίκιο. Αν οι αδελφές Καλουτά ήταν λιγότερο σεμνές και αποφάσιζαν να παρουσιάσουν το συγκεκριμένο έργο σε κανονικές ώρες παραστάσεων ή αν το έργο παιζόταν σε πιο κεντρικό θέατρο, το αθηναϊκό κοινό μπορεί να ανταποκρινόταν καλύτερα. Και ήταν κρίμα, γιατί φαίνεται πως όντως το έργο του Γιώργου Γιαννακόπουλου ήταν κάτι διαφορετικό από ό,τι παρουσιαζόταν τότε στο μουσικό θέατρο και από ό,τι έκαναν συνήθως και οι πέντε πρωταγωνίστριές του...

Οι πέντε πρωταγωνίστριες πίσω από τα... σίδερα...
Φωτογραφία από Τα Νέα, 3-11-1961

Της φυλακής τα σίδερα είναι για τις λεβέντισσες... Λεβέντισσες αποδείχτηκαν σίγουρα η Άννα και η Μαρία Καλουτά που ξεκίνησαν έναν μαραθώνιο με τη θεατρική τους επιχείρηση, έναν μαραθώνιο που κράτησε είκοσι χρόνια και που στη διάρκειά του τους έβαλαν αρκετές τρικλοποδιές και παγίδες. Είκοσι χρόνια μετά έχασαν το θέατρο, και το ίδιο το θέατρο, ένα από τα λίγα θέατρα που χτίστηκαν εξαρχής με σκοπό να γίνουν θέατρα, 23 χρόνια μετά κατεδαφίστηκε... Την ύπαρξή του μας θυμίζει μια ταμπέλα έξω από το σούπερ μάρκετ που το διαδέχτηκε και φυσικά το όνομα της στάσης των λεωφορείων: "Καλουτά Άννα-Μαρία"...

Η παρούσα ανάρτηση, όπως και όλα τα κείμενα που δημοσιεύονται στο ιστολόγιο αυτό, είναι προϊόν προσωπικής έρευνας. Είναι υποχρεωτική η ρητή αναφορά στο ιστολόγιο, όταν χρησιμοποιείται υλικό από τις αναρτήσεις του

Σαν σήμερα το 1984: Στη "Βραδιά Επιθεώρησης";

Στις 30 Ιανουαρίου 1984 το Έθνος δημοσίευσε την είδηση για την έναρξη των γυρισμάτων της σειράς εκπομπών Βραδιά επιθεώρησης που θα ξεκινούσε να προβάλλεται από την ΕΡΤ τον Μάρτιο εκείνης της χρονιάς. Η εκπομπή θα παρουσίαζε μια επιλογή από τα καλύτερα επιθεωρησιακά νούμερα της εικοσαετίας 1960-1980 (τελικά παρουσίασε και κάποια παλιότερα νούμερα) με βάση την έρευνα που είχαν κάνει ο Ηλίας Λυμπερόπουλος, ο Γιώργος Λαζαρίδης και ο Γιώργος Κατσαρός. Δυστυχώς ο Ηλίας Λυμπερόπουλος πέθανε ξαφνικά, όσο γυριζόταν η εκπομπή, αφήνοντας τους συνεργάτες του απαρηγόρητους.

Ο Κώστας Ρηγόπουλος παρουσίαζε την εκπομπή
Βραδιά Επιθεώρησης
Φωτογραφία από την ιστοσελίδα www.retrodb.gr
όπου υπάρχει μια λίστα των ηθοποιών που τελικά εμφανίστηκαν
στην εκπομπή.

Ο Γιώργος Ανεμογιάννης, με την τεράστια θητεία στην επιθεώρηση, σχεδίασε ένα όμορφο μόνιμο σκηνικό καθώς και τις σκηνογραφίες και τα κοστούμια που απαιτούνταν για κάθε νούμερο που παρουσιαζόταν. Την εκπομπή παρουσίαζε ο Κώστας Ρηγόπουλος (νομίζω ότι μέχρι τότε δεν είχε εμφανιστεί ποτέ σε επιθεώρηση), ο οποίος συνέδεε τα νούμερα και τις εποχές, έκανε ιστορικές αναδρομές, παρουσίαζε γνώμες ειδικών για θέματα που αφορούσαν το θέατρο, και κυρίως το μουσικό, και τραγούδησε και κάποια τραγούδια. Ο Γιώργος Κατσαρός διηύθυνε μια μεγάλη ορχήστρα που συνόδευε τους/τις ηθοποιούς που εκτελούσαν τα νούμερα. 

Σύμφωνα με το Έθνος λοιπόν οι ηθοποιοί που είχαν συμφωνήσει να παρουσιαστούν στις αναβιώσεις των παλιών νούμερων ήταν οι εξής: Θανάσης Βέγγος, Ρένα Βλαχοπούλου, Κώστας Βουτσάς, Γιάννης Βογιατζής (και ο ηθοποιός και ο τραγουδιστής), Σπεράντζα Βρανά, Χρήστος Βαλαβανίδης, Γιάννης Γκιωνάκης, Σμαρούλα Γιούλη, Κατερίνα Γιουλάκη, Ντόρα Γαννακοπούλου, Νέλλη Γκίνη, Ντίνος Ηλιόπουλος, Βασίλης Διαμαντόπουλος Χρόνης Εξαρχάκος, Άννα και Μαρία Καλουτά, Τζένη Καρέζη, Κώστας Καζάκος, Γιώργος Κωνσταντίνου, Κώστας Καρράς, Θύμιος Καρακατσάνης, Μάρω Κοντού, Γιώργος Κάππης, Μάρθα Καραγιάννη, Καλή Καλό, Μαρία Κωνσταντάρου, Ηλίας Λογοθέτης, Λάκης Λαζόπουλος, Σωτήρης Μουστάκας, Γιάννης Μιχαλόπουλος, Γιώργος Μαρίνος, Τάκης Μηλιάδης, Μπέτυ Μοσχονά, Γιάννης Μαλούχος, Άννα Μαντζουράνη, Γιώργος Μούτσιος, Μάγια Μελάγια, Ρένα Ντορ, Έλενα Ναθαναήλ, Ανδρέας Ντούζος, Σταύρος Παράβας, Δημήτρης Παπαμιχαήλ, Γιώργος Πάντζας, Διονύσης Παπαγιαννόπουλος, Νίκος Παπαναστασίου, Άννα Παναγιωτοπούλου, Δημήτρης Πιατάς, Μίρκα Παπακωνσταντίνου, Νίκος Ρίζος, Νίκος Σταυρίδης, Δέσποινα Στυλιανοπούλου, Σμάρω Στεφανίδου, Ζωζώ Σαπουντζάκη, Σούλη Σαμπάχ, Βασίλης Τσιβιλίκας, Νίκος Τσούκας, Αλέκος Τζανετάκος, Μίμης Φωτόπουλος, Σταμάτης Φασουλής, Άννα Φόνσου, Μαίρη Χρονοπούλου, Μίμης Χρυσομάλλης, Στάθης Ψάλτης και πολλοί άλλοι.

Δυστυχώς στις 15 εκπομπές που γυρίστηκαν και παίχτηκαν δεν συμμετείχε η Ρένα Βλαχοπούλου. Τι ακριβώς συνέβη δεν ξέρω. Δεν τα βρήκε με την παραγωγή (συνήθως είχε οικονομικές απαιτήσεις για να εμφανιστεί στην τηλεόραση); Δεν πρόλαβαν οι συντελεστές της εκπομπής να εντάξουν κάποια εμφάνισή της στον σχεδιασμό των επεισοδίων; Αλήθευαν κάποιες φήμες που την ήθελαν "κομμένη" από την ΕΡΤ λόγω των πολιτικών της πεποιθήσεων (αν και νομίζω ότι οι φήμες αυτές κυκλοφόρησαν κατά τη δεύτερη τετραετία της διακυβέρνησης της χώρας από το ΠΑΣΟΚ); Ό,τι κι αν συνέβη, ήταν κρίμα, γιατί χάθηκε μια καλή ευκαιρία να απαθανατιστεί η επιθεωρησιακή της περσόνα--είτε σε κάποιο από τα νούμερα που ερμήνευσε είτε σε μια αναδρομή ρόλων και τραγουδιών, όπως συνέβη στην περίπτωση της Άννας Καλουτά και της Σπεράντζας Βρανά. Η Ρένα εμφανίστηκε "φευγαλέα" στα επίκαιρα από την πρεμιέρα της Οδού Ονείρων και σε ένα στιγμιότυπο (χωρίς ήχο δυστυχώς!) από μια εμφάνισή της στο θέατρο Ορφέας (μάλλον στην επιθεώρηση Αλαλούμ Ελλάς τη σεζόν 1983-84). Και βέβαια το όνομά της αναφέρθηκε κάποιες φορές σε διηγήσεις (πχ στη διήγηση του Μίμη Τραϊφόρου για όσα συνέβαιναν στο θέατρο Μοντιάλ στην περίοδο του ελληνοϊταλικού πολέμου). 

Βέβαια πολλά ακόμα από τα ονόματα που παρουσίασε το Έθνος δεν πρόλαβαν να συμμετάσχουν στην εκπομπή (πχ από τις/τους παλιότερες/-ους η Ντορ, ο Ηλιόπουλος, ο Φωτόπουλος, από τις/τους νεότερες/-ους ο Βουτσάς, ο Μουστάκας, οι εκπρόσωποι του Ελεύθερου Θεάτρου ή οι Καρέζη-Καζάκος-Παπαγιαννόπουλος--άραγε σε κάποιο απόσπασμα από Το μεγάλο μας τσίρκο;...). Και βέβαια είναι κρίμα που η εκπομπή δεν συνεχίστηκε. Έγιναν κάποιες ακόμα προσπάθειες αργότερα από την κρατική τηλεόραση (όπως είχαν γίνει και νωρίτερα, στη δεκαετία του '70 με επιμέλεια του Αλέκου Σακελλάριου που φοβάμαι ότι δεν σώζονται) να παρουσιαστούν παλιά νούμερα από επιθεωρήσεις (μαζί με καινούρια νούμερα): η εκπομπή Επιθεώρηση Επιθεώρηση τη σεζόν 1989-90 και η εκπομπή Η μικρή μας επιθεώρηση του χθες και του σήμερα τη σεζόν 1990-91. Ωστόσο καμιά δεν μπόρεσε να φτάσει το επίπεδο της έρευνας και της παραγωγής της Βραδιάς Επιθεώρησης. Ευτυχώς υπάρχουν αρκετές από τις εκπομπές της σειράς ψηφιοποιημένες στο αρχείο της ΕΡΤ καθώς και διάφορα αποσπάσματά της στο YouTube...

Σαν σήμερα το 1996: Γιορτή για εκατό δίσκους

Στις 29 Ιανουαρίου 1996 η εφημερίδα Αδέσμευτος Τύπος δημοσίευσε ένα ρεπορτάζ από μια βραδιά που διοργανώθηκε προς τιμήν του ηθοποιού και δισκογραφικού παραγωγού Μάκη Δελαπόρτα, στην οποία παραβρέθηκαν συνεργάτιδες και συνεργάτες του, ανάμεσά τους φυσικά και η Ρένα Βλαχοπούλου.

Γιοβάννα, Ρένα Βλαχοπούλου, Δέσποινα Στυλιανοπούλου, Αλίκη Βουγιουκλάκη, Αλέξια και 
Ζωζώ Σαπουντζάκη πλαισιώνουν το τιμώμενο πρόσωπο της βραδιάς Μάκη Δελαπόρτα. 
Φωτογραφία από το βιβλίο του Μ. Δελαπόρτα Ξέρω κάποια αστέρια (εκδ. Άγκυρα, 2014)

Ο φιλανθρωπικός όμιλος Inner Wheel της Γλυφάδας αποφάσισε να γιορτάσει στις 25 Ιανουαρίου στο club La Mamounia την κυκλοφορία των εκατό πρώτων δίσκων που επιμελήθηκε ο Δελαπόρτας (ακολούθησαν φυσικά δεκάδες ακόμα). Και ποια/και ποιος δεν ήταν εκεί. Από ηθοποιούς η Ρένα Βλαχοπούλου, η Αλίκη Βουγιουκλάκη, η Δέσποινα Στυλιανοπούλου. 

Γιώργος Κατσαρός, Ρένα Βλαχοπούλου, Μάκης Δελαπόρτας,
Γιώργος Χατζηνάσιος, Γιώργος Θεοδοσιάδης.
Φωτογραφία από το βιβλίο του Μ. Δελαπόρτα Ξέρω κάποια αστέρια (εκδ. Άγκυρα, 2014)

Από τραγουδίστριες/-στές η Γιοβάννα, η Ζωζώ Σαπουντζάκη, ο Γιάννης Βογιατζής, η Αλέξια. Από συνθέτες ο Γιώργος Κατσαρός, ο Γιώργος Χατζηνάσιος, ο Γιώργος Θεοδοσιάδης. Από σκηνοθέτες ο Γιάννης Δαλιανίδης και ο Βασίλης Βλαχοδημητρόπουλος.

Δέσποινα Στυλιανοπούλου, Ρένα Βλαχοπούλου,
Γιάννης Δαλιανίδης και Γιώργος Θεοδοσιάδης
Πηγή φωτογραφίας: Αδέσμευτος Τύπος, 29-1-1996

Όλες/όλοι είχαν ένα καλό λόγο να πουν για τον δισκογραφικό παραγωγό--αλλά φυσικά τα φλας μονοπώλησε σχεδόν η Αλίκη Βουγιουκλάκη και από δίπλα της η Ρένα Βλαχοπούλου. Η Ρένα δεν πολυμίλησε, αντίθετα από την Αλίκη που είπε πως πρώτη εκείνη από όλες τις κυρίες τον εντόπισε σε μια ακρόαση όταν εκείνος ήταν μόλις 18 χρόνων και τόνισε πόσο εργατικός αλλά και σκληρός είναι ο Μάκης Δελαπόρτας ως δισκογραφικός παραγωγός (την ανάγκασε να κόψει το κάπνισμα για να τραγουδήσει το ξανά το "Don't cry for me Argentina" στον δίσκο που, δυστυχώς, αποδείχτηκε ο τελευταίος της). Η Αλίκη Βουγιουκλάκη ανακοίνωσε επίσης ότι θα συμμετάσχει στον τζαζ δίσκο της Ρένας--"Δυο τζαζ μαζί!".

Τα Νέα, 26-1-1996

Η Ρένα Βλαχοπούλου, με εμφανές δυστυχώς το πρόβλημα στην κίνησή της (επιπλοκή του σακχάρου) στηριζόταν στο μπράτσο του φίλου και συνεργάτη της, αλλά έδειχνε πολύ χαρούμενη. Του χάρισε μάλιστα το δαχτυλίδι που φορούσε δεκαετίες ολόκληρες στο χέρι της για να του φέρει γούρι.

Μάκης Δελαπόρτας, Αλίκη Βουγιουκλάκη, Ρένα Βλαχοπούλου, Γιοβάννα.
Η Κική Σεγδίτσα πλησίασε κάποια στιγμή με το μικρόφωνο του ΑΝΤ1
τη Ρένα και τη Γιοβάννα  λέγοντας "Δυο σπουδαίες φωνές" και η Ρένα της απαντά:
"Η ωραιότερη φωνή στην Ελλάδα είναι η Γιοβάννα. Μετά εγώ"... 

Κάποια στιγμή ο Δελαπόρτας της ζήτησε να τραγουδήσει την παλιά της επιτυχία "Η Αθήνα τη νύχτα". Φυσικά θα τραγουδούσε πλέι μπακ και, αντίθετα από άλλες φορές, η Ρένα θυμόταν καλά τα λόγια γιατί σχετικά πρόσφατα ερμήνευε το τραγούδι κάθε βράδυ στη σκηνή του Ρεξ. Υπάρχει ένα βίντεο που διασώζει ένα χαριτωμένο στιγμιότυπο. Ο DJ έβαλε όχι τη δισκογραφική αλλά την κινηματογραφική εκδοχή του τραγουδιού, στην οποία η Ρένα τραγουδά ένα κουπλέ και ένα ρεφρέν και μετά η ορχήστρα παίζει τη μελωδία για να χορέψει η Χλόη Λιάσκου. Η Ρένα δεν το γνώριζε αυτό και πίστευε ότι θα ακουστεί ξανά η φωνή της στην επανάληψη του ρεφρέν--δυο φορές πλησιάζει το μικρόφωνο στο στόμα της για να συνεχίσει το τραγούδι. Ωστόσο, συνειδητοποίησε κάποια στιγμή ότι δεν πρόκειται να ακουστεί ξανά η φωνή της, οπότε τραγούδησε το δίστιχο με το οποίο κλείνει το τραγούδι ζωντανά, πάνω στη μουσική του CD, και η φωνή της ακούγεται μια χαρά! Είναι μια στιγμή που με συγκινεί ιδιαίτερα (μπορείτε να το δείτε στο παρακάτω βίντεο από το 15:30 μέχρι το τέλος).

Η βραδιά εκείνη ήταν αφορμή να συναντηθούν ξανά, έπειτα από δύο χρόνια, η Ρένα και η Αλίκη Βουγιουκλάκη και να αποφασίσουν να περάσουν λίγο χρόνο μαζί. Πρώτα βρέθηκαν στο σπίτι της κοινής τους φίλης Λίτσας Στάνλεϊ και στη συνέχεια η Ρένα κάλεσε και τις δυο στο δικό της σπίτι σε μια βραδιά με καλό φαγητό και πολύ γέλιο. Δυστυχώς έμελλε να είναι και η τελευταία τους συνάντηση, αφού δυο μήνες μετά η Αλίκη Βουγιουκλάκη διαγνώσθηκε με καρκίνο και τον Ιούλιο της ίδιας χρονιάς πέθανε. Το θέση της στον δίσκο Η Ρένα τραγουδάει jazz πήρε ο καλός φίλος και των δυο πρωταγωνιστριών Λάκης Λαζόπουλος που τραγούδησε με τη Ρένα το "There's no business like show business"... 

Φωτογραφία από το βιβλίο του Μ. Δελαπόρτα Ξέρω κάποια αστέρια 
(εκδ. Άγκυρα, 2014)

Σαν σήμερα το 1958: Στο "Νυφικό κρεβάτι" ως θεατής

Στις 28 Ιανουαρίου 1958 οι αθηναϊκές εφημερίδες δημοσίευσαν ρεπορτάζ από την πανηγυρική 150η παράσταση του έργου Το νυφικό κρεβάτι, την οποία παρακολούθησε, μεταξύ άλλων, και η Ρένα Βλαχοπούλου. Το έργο του Γιαν Ντε Χάρτογκ παρουσίαζαν με εξαιρετική επιτυχία στο θέατρο Κεντρικόν η Έλλη Λαμπέτη και ο Δημήτρης Χορν.

Δημήτρης Χορν και Έλλη Λαμπέτη στο Νυφικό κρεβάτι.
Φωτογραφία από την έκδοση του Θ. Κρίτα Θέατρο '58

Από μέρες είχε ανακοινωθεί ότι ήταν επιθυμία του πρωταγωνιστικού διδύμου να επικοινωνήσει, με την ευκαιρία της δευτεριάτικης αργίας, με όλες/-ους τις/τους πρωταγωνίστριες/-στές του ελληνικού θεάτρου, για τις οποίες/τους οποίους είχαν κρατηθεί οι πρώτες οκτώ σειρές του Κεντρικού--φυσικά οι υπόλοιπες θέσεις θα πωλούνταν κανονικά στο κοινό. Σύμφωνα με το Έθνος και τα Νέα το παρών/παρούσα έδωσαν από το Εθνικό Θέατρο οι Γιώργος Γληνός, Ν. Παρασκευάς, Χριστίνα Καλογερίκου, Άννα Συνοδινού, Γιάννης Αποστολίδης και Άρης Μαλλιαγρός, από την Εθνική Λυρική Σκηνή οι Ανθή Ζαχαράτου και Εμμανουήλ Δουμάνης, από το ελεύθερο θέατρο πρόζας οι Κώστας Μουσούρης, Μάνος Κατράκης, Μίμης Φωτόπουλος, Αλίκη και Μιράντα, Ελένη Χατζηαργύρη, Ελένη Χαλκούση, Αντιγόνη Βαλάκου, Αννα Κυριακού, Τζόλυ Γαρμπή, Μαργαρίτα Λαμπρινού, Δάφνη Σκούρα, Χρήστος Τσαγανέας, Λυκούργος Καλλέργης, Σπύρος Μουσούρης, Ανδρέας Φιλιππίδης, Διονύσης Παπαγιαννόπουλος, Θεόδωρος Μορίδης, Νίκος Καζής, Γιάννης Αργύρης, Μηνάς Χρηστίδης, Νάσος Κεδράκας, Περικλής Χριστοφορίδης, Θάνος Τζενεράλης, και από το ελαφρό μουσικό θέατρο οι Λίντα Άλμα, Ρένα Βλαχοπούλου, Πόπη Άλβα, Νίκος Σταυρίδης και Αλέκος Λειβαδίτης. Εκεί ήταν επίσης ο πρόεδρος του ΣΕΗ Βασίλης Μεσολογγίτης, ο σκηνοθέτης Μήτσος Λυγίζος, ο συγγραφέας Πωλ Νορ, οι σκηνογράφοι Μάριος Αγγελόπουλος και Γιάννης Τσαρούχης και ο κινηματογραφικός παραγωγός Φιλοποίμην Φίνος. Μάλιστα το κινηματογραφικό συνεργείο της Φίνος Φιλμ κινηματογραφούσε την προσέλευση των ηθοποιών. Να υπάρχουν άραγε αυτά τα πλάνα στο αρχείο της εταιρίας;

Δημήτρης Χορν και Έλλη Λαμπέτη στο Νυφικό κρεβάτι.
Φωτογραφία από την έκδοση του Θ. Κρίτα Θέατρο '58

Οι εισπράξεις της βραδιάς επρόκειτο να διατεθούν για το "Παιδί του Ηθοποιού". Η κυρία Κυβέλη, που δεν παρέστη, έστειλε για τον σκοπό αυτό το ποσό των 500 δραχμών, ενώ ο Κώστας Μουσούρης πρόσφερε το ποσό των 1000 δρχ. Πριν από την έναρξη της παράστασης ο γενικός γραμματέας του ΣΕΗ Λυκούργος Καλλέργης διάβασε την επιστολή του Βασίλη Λογοθετίδη: ο μεγάλος πρωταγωνιστής έλεγε πως δυστυχώς οι κινηματογραφικές του υποχρεώσεις θα τον κρατούσαν στο στούντιο ως αργά το βράδυ, αλλά έστελνε τις πιο θερμές ευχές του με ιδιαίτερη συγκίνηση, αφού τόσο η Λαμπέτη όσο και ο Χορν υπήρξαν μαθητές και συνεργάτες του. Τους συνεχάρη επίσης για επιτυχία τους. Στη συνέχεια ο Καλλέργης μίλησε εκ μέρους του ΣΕΗ για τον άθλο των δύο ηθοποιών, αφού πρωταγωνιστούσαν επί τέσσερις μήνες σε ένα έργο με δύο μόνο πρόσωπα. Στο τέλος της παράστασης η Ανθή Ζαχαράτου και ο Βασίλης Μεσολογγίτης ανέβηκαν στη σκηνή για να προσφέρουν ανθοδέσμες στη Λαμπέτη και τον Χορν. Ο Χορν μίλησε εκ μέρους και των δυο: ευχαρίστησε το κοινό για τη θερμή υποδοχή και εξέφρασε τη βαθιά συγκίνηση που αισθάνονταν και οι δυο καθώς έπαιζαν μπροστά σε συναδέλφους τους...

Τα Νέα, 28-1-1958

Σαν σήμερα το 1976: Μια "έντιμη και καλοσυνάτη" επιθεώρηση: Τσάτσοι... Μπίτσιοι... Κώτσοι...

Στις 27 Ιανουαρίου 1976 η Καθημερινή δημοσίευσε την κριτική του Στάθη Δρομάζου για την επιθεώρηση Τσάτσοι... Μπίτσιοι... Κώτσοι... που παιζόταν στο θέατρο Βέμπο από τις 8 Νοεμβρίου 1975.

ΘΕΑΤΡΙΚΑ ΣΗΜΕΙΩΜΑΤΑ

Τσάτσοι... Μπίτσιοι... Κώτσοι...

των ΝΙΚΟΛΑΪΔΗ-ΠΥΘΑΓΟΡΑ ΣΤΟ "ΒΕΜΠΟ"

Μουσική: Ζακ Ιακωβίδη. Σκηνοθεσία-χορογραφίες: Φώτη Μεταξόπουλου.
Σκηνικά-κοστούμια: Βαγγέλη Βρασιβανόπουλου. 

Μέσα σ' ένα μόνιμο χαρούμενο σκηνικό, που το γέμιζαν ηθοποιοί με καλόγουστα κοστούμια, μ' ένα κείμενο βασικά καλογραμμένο και με τη μουσική που έδενε μαζί του, παρακολουθήσαμε σπαρταριστές δημιουργίες των ηθοποιών της επιθεώρησης και μια καλωσυνάτη παράσταση. Τα νούμερα--βγαλμένα από τη σημερινή κοινωνική και πολιτική πραγματικότητα--παίρναν θεατρική υπόσταση με την καλοπροαίρετη σάτιρα του κειμένου και τον υποκριτικό αυτοσχεδιασμό των ηθοποιών. Ο "σκαμπρόζικος" λόγος ερχόταν πάντα στην ώρα του για να ανταμώση το κέφι του θεατή, χωρίς να τον ενοχλήση. Υπήρξαν νούμερα στην κυριολεξία κλασικά, που θύμιζαν τις καταβολές της παληάς επιθεώρησης. "Ο Χρηστάκης... ξανασταυρώνεται"--τα πάθη όχι του Χριστού, αλλά του μισθωτού--δόθηκε από το Σ. Μουστάκα σε μια κλίμακα μεγάλου ηθοποιού. Κοφτερή φινέτσα στο λόγο, αυτοκυριαρχία θεατρικών μέσων, μακριά από ευκολίες και μπαλαφαριές, έδωσαν τη δυνατότητα στον εκτελεστή να παρουσιάση ένα λαμπρό επιθεωρησιακό νούμερο. Η Ρένα Βλαχοπούλου ως αστρολόγος με μια δεξιοτεχνία προσαρμογής σε όλους τους ρυθμούς του λόγου και της κίνησης, με τα μισόλογά της και το τραγούδι της ήταν μια ολοζώντανη θεατρίνα της επιθεώρησης. Στο φινάλε συνδύασε το ταλέντο της με το επαγγελματικό της ήθος, "χτυπήθηκε" με όλη τη σημασία της λέξεως κ' έδωσε μια θαυμάσια παρωδία του πορνό. Ο Ν. Παπαναστασίου με τη Μ. Χαλκιά έδωσαν ένα σπαρταριστό νούμερο της επίσημης--και ανεπίσημης--αγγραματωσύνης μας. Στη "Βεντέττα και ο Νότης" ο Ν. Τσούκας με το ιδιότυπο ταλέντο του και το αριστοφανικό λεξιλόγιο, πολλές φορές, έδωσε μια θαυμάσια σάτιρα ηθών ελληνικού τύπου. Η Μ. Μπονέλου ως "Δις Κομπιούτερ" στυλιζάριζε πικάντικα το παίξιμό της. Ο Γ. Βογιατζής ως Αμίν, που διαθέτει χιούμορ ρωμαίικο. έδωσε μια κεφάτη κοινωνική σάτιρα. Τα χορευτικά (Φ. Μεταξόπουλος-Ν. Φοντάνα) εντυπωσίαζαν περισσότερο κι άφηναν να φαίνεται λιγώτερο η δεξιοτεχνία των κυρίων εκτελεστών. Μια επιθεώρηση που κινείται ανάμεσα στο θέαμα και το θέατρο, σκόρπιζε ένα ξέδομα στο κοινό με έντιμα θεατρικά μέσα.

Καθημερινή, 27-1-1976

Ρένα Βλαχοπούλου και Σωτήρης Μουστάκας
στην επιθεώρηση Τσάτσοι... Μπίτσοι... Κώτσοι...
Φωτογραφία από το αρχείο των Ηνωμένων Φωτορεπόρτερ

Εκτός από "έντιμη" και "καλοσυνάτη" επιθεώρηση, το Τσάτσοι... Μπίτσιοι... Κώτσοι... (στη χώρα των θαυμάτων), όπως ήταν ο πλήρης τίτλος της, ήταν και μια μεγάλη εμπορική επιτυχία. Δεν είναι απολύτως εξακριβωμένο αν ερχόταν πρώτο σε εισπράξεις, όπως το διαφήμιζε ο παραγωγός του Βαγγέλης Λιβαδάς στον Τύπο. Άλλωστε, στις αρχές του έτους είχε απασχολήσει τις αθηναϊκές εφημερίδες η αντιπαράθεση κάποιων θιασαρχών και επιχειρηματιών για τα ακριβή στοιχεία των εισπράξεων, με αφορμή μάλιστα τη δημοσιοποίηση ενός πίνακα εισιτηρίων από την Πανελλήνια Ένωση Ελευθέρου Θεάτρου, κίνηση που έκανε την Αλίκη Βουγιουκλάκη να δηλώσει πως αποχωρεί από την Ένωση. Πάντως οι τρεις εμπορικότερες παραστάσεις φαίνεται πως ήταν η Καμπίρια με τη Βουγιουκλάκη, το Τσάτσοι... Μπίτσιοι... Κώτσοι... και η Όπερα της πεντάρας με τον Νίκο Κούρκουλο και τη Μελίνα Μερκούρη.

Από την επιθεώρηση αυτή σώζονται κάποια στιγμιότυπα σε ένα βίντεο που βρίσκεται στο αρχείο της ΕΡΤ (η Ρένα εμφανίζεται δυο φορές: στην είσοδό της με τον Σωτήρη Μουστάκα--παίζουν δυο μωρά...--και σε απόσπασμα από το βασικό νούμερό της) καθώς και κάποια τραγούδια που βρίσκονται στο αρχείο του Φώτη Μεταξόπουλου (και μεταδόθηκαν πριν από λίγα χρόνια από το Δεύτερο Πρόγραμμα της Ελληνικής Ραδιοφωνίας σε μια σειρά εκπομπών που αφιέρωσε στον χορογράφο/χορευτή ο Σιδερής Πρίντεζης).

Τέλος, ρενοφανατική λεπτομέρεια, αξίζει να αναφερθεί ότι τόσο στα δελτία τύπου όσο και στις διαφημίσεις της παράστασης αναφερόταν ότι στο έργο "συμμετέχει εκτάκτως η πρωταγωνίστρια Ρένα Βλαχοπούλου" ή "σύμπραξη Ρένας Βλαχοπούλου". Μακάρι να ήξερα (όχι ότι έχει και ιδιαίτερη σημασία) τίνος αξιώσεις οδήγησαν σε αυτή τη διατύπωση (ήθελε ο Μουστάκας να είναι πρώτος; ήθελε η Ρένα να ξεχωρίζει έτσι;...).

Σαν σήμερα το 1965: Κριτικές για τα Κορίτσια για φίλημα

Στις 26 Ιανουαρίου 1965 οι αθηναϊκές εφημερίδες δημοσίευσαν τις κριτικές τους για το τρίτο μιούζικαλ του Γιάννη Δαλιανίδη Κορίτσια για φίλημα (κάποιες βέβαια τις δημοσίευσαν την επομένη). Οι απόψεις των κριτικών για τα προηγούμενα δυο μιούζικαλ του σκηνοθέτη επαναλήφθηκαν σε γενικές γραμμές: πολλά καλά λόγια για το τεχνικό επίπεδο της ταινίας και λιγότερα για το καλλιτεχνικό.

Η Ροζίτα Σώκου στην Καθημερινή εντόπισε το πρόβλημα της ταινίας στη σχέση του σκηνοθέτη με την επιθεώρηση και ταυτόχρονα επιχείρησε μια αναδρομή στη σύντομη ιστορία του κινηματογραφικού μιούζικαλ στην Ελλάδα:

Το πρόβλημα του κ. Δαλιανίδη είναι ακριβώς το γεγονός ότι έχει ταλέντο στην επιθεώρηση. Έχει και πολλές ικανότητες και επειδή εις το παρελθόν απεδείχθη εμπορικός, τον βάζουν να κάμνη την μία ταινία μετά την άλλη, προφανώς χωρίς να του δίνουν, σαν την κόττα με τα χρυσά αυγά, ούτε καν τον καιρό να σκεφθή, να προετοιμάση κάτι καλύτερο, να βρη και καμμιά πρωτότυπη ιδέα. Όσοι βλέπουν για πρώτη φορά την ομάδα που σχηματίζουν η Λάσκαρη, η Λιάσκου, η Καραγιάννη, το χιούμορ της Βλαχοπούλου και το αμίμητο ταλέντο του Βουτσά, θαμπώνονται. Εμπρός μάλιστα στην τεχνική τελειότητα της τελευταίας αυτής ταινίας μένουν άναυδοι. Όσοι όμως παρακολουθούν τακτικά τον ελληνικό κινηματογράφο σημειώνουν μία καμπύλη που δεν αποτελεί πραγματική πρόοδο. Με άλλα λόγια, η ιστορία του ελληνικού "μιούζικαλ" αρχίζει από το "Μερικοί το προτιμούν κρύο". Χρώματα, κέφι, γέλιο, αλλά, σε τελευταία ανάλυση, ασύνδετη δουλειά επιθεωρησιακού επιπέδου. Ακολουθεί, από άλλη εταιρία, μία πραγματικά πρωτότυπη εργασία--αλλά σε μαύρο και άσπρο--με κεντρικό μύθο και πολλά ευρήματα καθαρώς κινηματογραφικού μοντάζ, με τίτλο "Αυτό το κάτι άλλο". Σκηνοθέτης ο Γρηγορίου. Με τον Σειληνό, την Τσιούνη, τον Κωνσταντίνου, την Φόνσου. Και έρχεται, σε άριστη φόρμα, ο Δαλιανίδης και πάλι με το "Κάτι να καίη". Οι ίδιοι ηθοποιοί του πρώτου έργου, ωραία χρώματα και, αυτή τη φορά, νόστιμη υπόθεση, όμορφα κορίτσια, κέφι, ευρήματα. Τον χειροκροτήσαμε και του ευχηθήκαμε "και εις ανώτερα" γιατί αυτός ήταν ο σωστός δρόμος. Δυστυχώς το "Κορίτσια για φίλημα" παρουσιάζει μεν τεχνική πρόοδο, αλλά στον τομέα του κινηματογράφου το βήμα είναι προς τα πίσω. Τέταρτη ταινία στα ίδια αχνάρια δίχως καμμιά προσπάθεια ανανεώσεως και με ασήμαντα γραπτά κείμενα, ξέρει καλά ο κ. Δαλιανίδης ότι δεν πρέπει πια να την κάνη. Όλα αυτά βέβαια αν κάποτε που μου μίλησε για τα μελλοντικά του σχέδια, έλεγε την αλήθεια.

Καθημερινή, 27-1-1965

Χρόνια αργότερα Σώκου και Δαλιανίδης έγιναν καλοί φίλοι--αλλά η γνώμη της για τις περισσότερες ταινίες του δεν άλλαξε... 

Απόλυτα επικεντρωμένη στη Ζωή Λάσκαρη η διαφήμιση της ταινίας
που δημοσιεύτηκε στα Νέα το Σάββατο 23-1-1965

Ο Μάριος Πλωρίτης θεωρεί πως τα Κορίτσια για φίλημα έχουν όλα τα εξωτερικά γνωρίσματα του είδους του μιούζικαλ ("χρώματα, μουσική, τουρισμός, μισόγυμνες κοπέλλες, χοροί, ρομάντζο πολλαπλές μαγνητικές εγγραφές"--ας μην ξεχνάμε ότι ήταν η πρώτη ελληνική ταινία με στερεοφωνικό ήχο, για τον οποίο δούλεψε ο ίδιος ο Φίνος στον κινηματογράφο Αττικόν και τελικά ο στερεοφωνικός ήχος ακούστηκε μόνο εκεί!) αλλά κανένα από τα εσωτερικά γνωρίσματα ("σκηνοθετική δεξιότητα, η επιφανειακή έστω σπιρτάδα του διαλόγου, η χάρη της μουσικής, η τελειότητα των χορευτικών". Όλα αυτά θα ήταν "το έντεχνο σερβίρισμα που σκεπάζει την κενότητα του εδέσματος":

Εδώ σ' εμάς, το ρομάντζο μένει γυμνό σ' όλη την ανοησία του, η "κωμωδία" δανείζεται τα κόλπα της πιο κοινότοπης φάρσας, η μουσική ωρύεται για να επιβάλη την παρουσία της [σημείωση του Rena Fan: πόσο άδικη κριτική για τον Μίμη Πλέσσα!], τα χορευτικά εκτελούνται όσο γίνεται αδέξια [άδικη κριτική και για τον Μανώλη Καστρινό, νομίζω], το "θέαμα" είναι πρωτοξάδερφος του επιθεωρησιακού "φινάλε", η σκηνοθεσία θεατρινίζει αδιάκοπα, κ' οι ηθοποιοί λαχανιάζουν για να δώσουν μπρίο στους ρόλους τους--εκτός απ' τη Ρένα Βλαχοπούλου και τον Κώστα Βουτσά, που αυτοί "ξεχειλίζουν" με το έμφυτο κέφι τους απ' την οθόνη.

Τι κρίμα, η λαμπρή πραγματικά τεχνική του Φίνου να ντύνη τόσο άπραγες μιμήσεις και τόση έλλειψη έμπνευσης και γούστου!

Ελευθερία, 27-1-1965

Η διαφήμιση τη μέρα της πρεμιέρας. Ξεχωριστή αναφορά γίνεται στους μηχανικούς ήχου
της Φίνος Φιλμ που φρόντισαν, υπό την επίβλεψη του ίδιου του Φίνου, την ειδική κόπια 
με τον στερεοφωνικό ήχο που προβλήθηκε μόνο στο Αττικόν.
Ξεχωριστή αναφορά επίσης στους δίσκους Odeon που περιέχουν τα τραγούδια της Ρένας.
Στο EP oi ρενοφανατικές/-οί προς στιγμήν θα χάρηκαν πιστεύοντας την ετικέτα που έλεγε ότι η Ρένα τραγουδούσε και το "Ήρθες εσύ". Τελικά ήταν η ηχογράφηση του Αλέκου Ζαχαράκου
που το τραγουδούσε και στην ταινία
Από Τα Νέα, 25-1-1965 

Για απομιμήσεις και δάνεια μιλάει και ο Γιώργος Πηλιχός στα Νέα:

Με το να φορέση κανείς λεοντή και να μιμηθή τη φωνή του λιονταριού, δεν σημαίνει βεβαίως ότι πείθει όλο τον κόσμο ότι είναι... λιοντάρι. Όπως δεν σημαίνει, επίσης, ότι ο Γιάννης Δαλιανίδης έγινε... Βιντσέντε Μινέλλι ή Τζιν Κέλλυ επειδή φόρεσε ένα "σακάκι" του πρώτου κι ένα "πανταλόνι" του δεύτερου. Ωστόσο, ο Γιάννης Δαλιανίδης καταφέρνει μέσα σ' αυτό το ετερόκλιτο "κοστούμι" να κυκλοφορή σχετικώς άνετα. Κι αν είχε ένα σενάριο λιγώτερο φλύαρο και περισσότερο καλογραμμένο, καθώς κι ένα-δυο ανθρώπους που να ξέρουν να χορεύουν και να τραγουδούν, θα είχε πείσει όλο σχεδόν τον κόσμο ότι είναι... "λιοντάρι". Πάντως κι έτσι όπως είναι, σίγουρα το μεγάλο κοινόν δεν πρόκειται να αντιληφθή ότι κάτω από την λαμπερή χρωματιστή "λεοντή" τούτης της ταινίας, κρύβεται ένας άνθρωπος με συμπλέγματα "λιονταριού". Με άλλα λόγια θέλουμε να πούμε πως η καινούργια ταινία του Γιάννη Δαλιανίδη θα ενθουσιάση το λεγόμενο "μεγάλο κοινόν" και πιθανώς θα καταρρίψη όλα τα εισπρακτικά ρεκόρ των, μέχρι τώρα, ελληνικών ταινιών [Σημείωση του Rena Fan: δεν κατάφερε να καταρρίψει το ρεκόρ του Κάτι να καίει, αν και το πλησίασε αρκετά]. Στην ουσία όμως είναι ένα φιλμ γεμάτο από φτηνές ρεπροντυξιόν πετυχημένων σκηνών διαφόρων ξένων μουσικοχορευτικών ταινιών ("Μαύρες καλτσοδέτες" με την Ζιζή Ζανμαίρ, "Οι άνδρες προτιμούν τις ξανθιές" με την αλησμόνητη Μαίριλυν Μονρόε, "Τα κορίτσια" με τον Τζιν Κέλλυ, "Ο κύριος Μπωκαίρ" με τον Μπομπ Χοπ και τον Τζιν Κέλλυ κ.ά.), γεμάτο από φτηνό χιούμορ και άδειο από ποιότητα...

Ένα μεγάλο μέρος της εμπορικής επιτυχίας, που θα σημειώση οπωσδήποτε η ταινία, θα το χρωστάη στον Φιλ. Φίνο, που δεν τσιγγουνεύτηκε χρήματα για να πετύχη, στο τεχνικό του μέρος, το φιλμ (πλούσια ντεκόρ, ωραία χρώματα, σινεμασκοπικές διαστάσεις, διπλές μαγνητικές εγγραφές ήχου και μουσικής--αν και η μουσική είναι εκκωφαντική...--γενικά περιποιημένη τεχνική δουλειά). Όπως επίσης, ένα άλλο μέρος της εισπρακτικής επιτυχίας τους θα το οφείλουν τα "Κορίτσια" του Δαλιανίδη στο επιθεωρησιακό, μεν, αλλά μπριόζικο παίξιμο του Κώστα Βουτσά και της Ρένας Βλαχοπούλου κατ' αρχήν και της Μάρθας Καραγιάννη, της συμπαθέστατης Χλόης Λιάσκου και του Γιάννη Βογιατζή κατά δεύτερο λόγο. Η Ζωή Λάσκαρη, όταν δεν χορεύει, και ο Ανδρέας Ντούζος, όταν δεν τραγουδάει [Σημείωση του Rena Fan: και δεν τραγουδούσε ο ίδιος, αλλά ένας επαγγελματίας τραγουδιστής, ο Αλέκος Ζαχαράκος!], είναι αμφότεροι συμπαθητικοί. Στο ενεργητικό του σκηνοθέτη εγγράφονται η "στιλπνότητα" και ένας κάποιος γρήγορος ρυθμός--όχι σ' όλη τη διάρκεια του φιλμ--που χαρακτηρίζουν την ταινία. Από τα χορευτικά, το μόνο που έχει κάποια ποιότητα είναι το τρίο με τον Βουτσά, τη Λιάσκου και τον Αλ. Τζανετάκο (με τη φωτογραφική μηχανή στη Ρόδο).

Τα Νέα, 26-1-1965

Η Χλόη Λιάσκου, η Ζωή Λάσκαρη και η Μάρθα Καραγιάννη εισέρχονται
στο Αττικόν για την πρεμιέρα της ταινίας Κορίτσια για φίλημα.
"Μ' αυτές τις κωλόγριες θα παίξω, ωρέ Γιάννη;" είπε η Ρένα Βλαχοπούλου
στον σκηνοθέτη στο πρώτο γύρισμα στην πισίνα ενός ξενοδοχείου στη Ρόδο.
Πηγή φωτογραφίας: Απογευματινή, 26-1-1965 

Ο Α. Μοσχοβάκης της Αυγής πάντως αναγνωρίζει, εκτός φυσικά από την επιτυχία στον τεχνικό τομέα, θετικά στοιχεία στη δουλειά του χορογράφου Μανώλη Καστρινού. Κατά τα άλλα όμως, αρνητική η κριτική:

Πρώτη έγχρωμη σινεμασκοπική ελληνική ταινία με στερεοφωνικό ήχο και εξαιρετική επιτυχία από την τεχνική πλευρά. Αξίζουν συγχαρητήρια στους τεχνικούς που συνέβαλαν σ' αυτό το ωραίο αποτέλεσμα. Αλλά προς Θεού, γιατί να ντύνουμε την ανοησία με χρυσάφια; Ως πότε ο κ. Δαλιανίδης (και όχι μόνο αυτός) θα μας ταλανίζει με τις ασήμαντες ιστορίες του, που επαναλαμβάνουν πάντα η μία την άλλη και με τις πάντα ακαλαίσθητες, βάρβαρες (παρ' όλες τις ταινίες που έχει γυρίσει) γυμναστικές επιδείξεις; Ασφαλώς ένα "μιούζικαλ" (όπως το λένε, αν και δεν είναι) χρειάζεται το ελαφρό και το πικάντικο. Αλλά ελαφρό δε σημαίνει φτηνό και πικάντικο δεν σημαίνει γαργαλιστική χυδαιότητα.

Ευτυχώς, υπάρχει ο Μανώλης Καστρινός που δίνει το απαιτούμενο μάθημα με το γούστο του στις επιδέξιες χορευτικές συνθέσεις (όταν βέβαια δεν εξαναγκάζεται κι αυτός στη γενική φτήνεια, με επιθεωρησιακά "ανατολίτικα" χορευτικά).

Με δυο λόγια, η ταινία είναι μια εναλλαγή από φλύαρες θεατρικές σκηνές και χορευτικά νούμερα. Οι πρώτες είναι βαρετές, τα δεύτερα ευχάριστα με συχνά πετυχημένα τρυκ. Για τους ηθοποιούς τι να πούμε; Χάνονται στους άχαρους ρόλους τους, ακόμα και η Βλαχοπούλου, και ο Βουτσάς και ο Ντούζος και η Λιάσκου, που μόλις καταφέρνουν να παίρνουν κάποια υπόσταση με την αυθόρμητη ζωηράδα και το μπρίο τους.

Αυγή, 26-1-1965

Η Ρένα Βλαχοπούλου και η Ζωή Λάσκαρη δέχονται τις περιποιήσεις
του μακιγιέρ Νίκου Ξεπαπαδάκου και ακούν τις οδηγίες του Γιάννη Δαλιανίδη.
Η Ρένα Βλαχοπούλου κρατάει τη "χρυσή της πίπα", που όταν την έχανε, χαλούσε τον κόσμο
στο γύρισμα μέχρι να της τη βρούνε. "Φτηνή, πλαστική πίπα ήταν" θυμόταν ο φροντιστής
Παντελής Παλιεράκης. "Όχι, ήταν καλή πίπα, Ρόνσον" είπε στον Νίκο Χατζηνικολάου
η Ρένα Βλαχοπούλου το 1995... .
Φωτογραφία από το βιβλίο του Ιάσονα Τριανταφυλλίδη Ταιινίες για φίλημα
(εκδ. Εξάντας, 2000)

Καμιά αναφορά στη Ζωή Λάσκαρη, πρώτο όνομα της ταινίας, από τον Μοσχοβάκη, αρνητική αναφορά από τον Κωστή Σκαλιώρα που μιλά για...

Μια παρεξήγηση

Πολύ φοβούμαι πως συνέβη κάποια παρεξήγηση: [τα] "Κορίτσια για φίλημα" δεν είναι, καθώς διαφημίζεται, μια μουσική κωμωδία. Είναι μάλλον μια συρραφή από επιθεωρησιακά νούμερα (ακόμα και με το κλασικό επιθεωρησιακό "φινάλε") με κορμό τους μια φάρσα, η οποία, σε οποιαδήποτε σκηνή, δεν επετρέπετο να διαρκέση περισσότερο από ένα δεκάλεπτο. Στο "μιούζικαλ", είδος δύσκολο, η μουσική αποτελεί οργανικό μέρος του συνόλου και παίζει ενεργό ρόλο στην ανάπτυξη του έργου. Εδώ το κείμενο είναι ισχνό, η μουσική κραυγαλέα και το καθένα τραβά το δρόμο του. Μ' αυτά τα δεδομένα η επιτυχία απεκλείετο. Συνέβησαν όμως κι άλλα: "χορευτικά νούμερα" χωρίς χορευτές, μια Ζωή Λάσκαρη ανέκφραστη, ένας φακός στατικός. Λυπούμαι και τα χρήματα που εδαπανήθησαν και το κέφι της Ρένας Βλαχοπούλου και την μιμική του Κώστα Βουτσά και τις έγχρωμες φωτογραφίες του κ. Καβουκίδη. Άξιζε να είχαν εξυπηρετήσει μια άλλη προσπάθεια.

Το Βήμα, 26-1-1965

Αντίθετα, πολύ ικανοποιημένος και με τη Ζωή Λάσκαρη και με την ταινία έμεινε ο Αχιλλέας Μαμάκης (που... τόλμησε να μην κάνει καμία αναφορά στη Ρένα Βλαχοπούλου!)

Καιρό είχεν ο ελληνικός Κινηματογράφος να εμφανίση μια τόσον ενδιαφέρουσα και τόσο καλογυρισμένη ταινία. Βασικό στοιχείον της ποιότητός της είναι ότι ο λαμπρός σκηνοθέτης Γιάννης Δαλιανίδης εκίνησε το επιτελείον πρωταγωνιστών και δευτεραγωνιστών κατά τρόπον, που πολλοί καλλιτέχνες παρουσιάζονται τελείως αγνώριστοι. Παράλληλα, βασικόν στοιχείον ενεργητικού του είναι το γεγονός ότι το φιλμ είναι όλο έγχρωμον και ότι υπάρχουν σκηνές όπου ο Φίνος εχρησιμοποίησε όλα τα εξαίρετα μέσα που διαθέτει διά να γυρίση σκηνές εις το ύπαιθρον. Γενικά πρόκειται για μια ποιοτική επίτευξιν ενδιαφέρουσα και συγχρόνως κάτι που δίδει την ευκαιρία στην Ζωή Λάσκαρη να εμφανίση την εξέλιξιν του καλλιτεχνικού δυναμισμού της. Παράλληλα προσελκύουν ζωηρά τον θεατήν οι άρρενες πρωταγωνισταί.

Έθνος, 26-1-1965

Γνήσια και θαρραλέα κωμικός, η Ρένα Βλαχοπούλου δεν φοβόταν ποτέ
να τσαλακώσει την εικόνα της. Εδώ με τον Κώστα Βουτσά και τον Αλέκο Τζανετάκο
Φωτογραφία από την ιστοσελίδα της Φίνος Φιλμ

Θετική, λίγο πιο συγκρατημένα, αλλά θετική, είναι η γνώμη της Ειρήνης Καλκάνη στην Απογευματινή.

Επί τέλους, ο ελληνικός κινηματογράφος αρχίζει να αποκτά ποιότητα και αυτό είναι προς χαρά όλων μας. Ένα καλό δείγμα είναι και η έγχρωμη ταινία της Φίνος "Κορίτσια για φίλημα" που μας προσφέρει απλόχερα καλό θέαμα. Θέαμα καλόγουστο, πλούσιο και καλοδιαλεγμένο. Αν και το σενάριο δεν μας λέει τίποτα το νέο και το ιδιαίτερο, εν τούτοις, μόνο γιατί δικαιολογεί έξυπνα την παρουσία των τουριστικών χώρων του τόπου μας, με σκοπό την προβολήν της Ελλάδος. είναι υπέρ αυτού.

Όλη η ταινία είναι κατ' απομίμησι των αμερικανικών μουσικοχορευτικών ταινιών, που είχαμε δη κατά κόρον μετά τον πόλεμο. Βέβαια για τα ελληνικά δεδομένα είναι ένα βήμα.

Η έγχρωμη φωτογραφία του κ. Ν. Καβουκίδη εξαιρετική. Τα φωτιστικά της "εφφέ" στα χορευτικά πολύ επιτυχημένα, συμβάλλουν στην φαντασμαγορική ατμόσφαιρα. Η άνεσι και το μπρίο της κ. Ρένας Βλαχοπούλου καθώς και η εύπλαστη μορφή του Κώστα Βουτσά, όπως επίσης οι ωραίες εμφανίσεις της Ζωής Λάσκαρη, της Χ. Λιάσκου και της Μ. Καραγιάννη ολοκληρώνουν το θέαμα. Καλοί επίσης ο Ανδρέας Ντούζος, ο Γ. Βογιατζής και ο Τζανετάκος. Τα κοστούμια, το ντεκόρ του Ζέρβα και η μουσική του Μίμη Πλέσσα στο ίδιο καλό επίπεδο της ταινίας.

Ο σκηνοθέτης κ. Δαλιανίδης έδωσε δυο πολύ ευχάριστες ώρες. Οι χορογραφίες του Μανώλη Καστρινού αντιπροσωπεύουν τον εκλεκτό μας χορογράφο.

Απογευματινή, 26-1-1965

Η αφίσα της ταινίας από την ιστοσελίδα της Φίνος Φιλμ

Αρκετά θετική η γνώμη του Νέστορα Μάτσα που θεωρεί ότι ο Δαλιανίδης έχει ειδικευτεί στο μιούζικαλ και κινείται "σχετικώς άνετα σ΄ αυτό το χώρο, που οι Αμερικανοί είναι απλησίαστοι, ακόμη κι από τον ευρωπαϊκό κινηματογράφο". Αναγνωρίζει πως φέτος ο σκηνοθέτης έθεσε μεγαλύτερο στόχο για ένα εντυπωσιακότερο θέαμα από τις προηγούμενες χρονιές και όντως προσφέρει ένα "γεύμα (...) σαφώς πιο πλούσιο". Ωστόσο το σενάριο...

...είναι πιο ισχνό και γραμμένο χωρίς φαντασία, χωρίς ευρήματα χωρίς ζεστασιά. Ο μύθος του είναι λίγος και ουσιαστικώς ξένος προς τη ρωμέικη νοοτροπία. Αλλά και το σωστό μιούζικαλ, όσο κι αν στηρίζεται στη φαντασμαγορία, δεν μπορεί να σταθή στέρεα αν δεν έχη τη σιγουριά ενός καλά οργανωμένου σεναρίου.

Κατά τ' άλλα, το φιλμ βαδίζει με τα τσαρούχια στο δρόμο της πολύ μεγάλης εμπορικής επιτυχίας, η Ρένα Βλαχοπούλου το εμπλουτίζει με το δαιμονισμένο μπρίο της, η Ζωή Λάσκαρη είναι πολύ ωραία και πολύ... αποκαλυπτικά ντυμένη, όπως κι η Μάρθα Καραγιάννη, ο Βουτσάς παίζει με πολύ κέφι κι ο Ντούζος κινείται με άνεσι στον καινούριο γι' αυτόν χώρο.

Εθνικός Κήρυξ, 26-1-1965

Ρένα Βλαχοπούλου και Περικλής Χριστοφορίδης
Φωτογραφία από την ιστοσελίδα της Φίνος Φιλμ

Άφησα κλασικά για το τέλος την γκρινιάρα Εστία που για άλλη μια φορά ξεκινά με τις τεχνικές αρετές της ταινίας:

[Η] έγχρωμος σινεμασκοπική "Κορίτσια για φίλημα" πραγματοποιεί όντως μίαν πρόοδον, από τεχνικής απόψεως, εις τον Ελληνικόν Κινηματογράφον, με την εντυπωσιακήν φωτογραφίαν, τον πλούσιον διάκοσμον και τα ωραία χρώματά της. Δυστυχώς, όμως, πάντα ταύτα, εις χείρας σκηνοθέτου και σεναριογράφου στερουμένου πνευματικότητος και καλού γούστου, δεν αξιοποιούνται επαρκώς και η ταινία παραμένει εις τα συνήθη μέτρα του κακού Ελληνικού κινηματογράφου. Από απόψεως ηθοποιίας η κ. Βλαχοπούλου--κυριαρχούσα εις την ταινίαν--λησμονεί ότι παίζει εις τον κινηματογράφον και όχι εις το θέατρον, το ίδιο δε και οι κ.κ. Βουτσάς και Βογιατζής. Η δις Λάσκαρη συμπαθής, αλλά καλλίτερον να αποφεύγη τας χορευτικάς σκηνάς.

Εστία, 26-1-1965

Νεότεροι κριτικοί έχουν καλά λόγια να πουν για τα Κορίτσια για φίλημα: ο Παναγιώτης Τιμογιαννάκης θεωρεί μάλιστα πως πρόκειται για το καλύτερο μιούζικαλ του ελληνικού κινηματογράφου, ενώ, όπως έχουμε ξαναπεί, η Λυδία Παπαδημητρίου θεωρεί πως αξιοποιεί αποτελεσματικά τα στοιχεία της επιθεώρησης. Και νομίζω ότι είναι η πιο όμορφα φωτογραφημένη από όλες τις μουσικές ταινίες της Φίνος Φιλμ. Σαν σήμερα το 1977 ο δημιουργός της εταιρίας, ο Φιλοποίμην Φίνος πέθανε, χωρίς να γνωρίζει σίγουρα πόσο θα μας απασχολούσαν στο μέλλον οι ταινίες της εταιρίας του--και πόσο θα εξακολουθούσαν να αρέσουν στο κοινό. Όπως έλεγε ο ίδιος, "Στο τέλος μιλάει το πανί" και στη σύγχρονη εποχή εξακολουθούν να μιλούν για τις ταινίες του και η οθόνη της τηλεόρασης και οι οθόνες των υπολογιστών, των ταμπλετών και των κινητών τηλεφώνων...

 Ο κινηματογράφος Αττικόν ήταν ο μόνος που πρόβαλε
την κόπια με τον στερεοφωνικό ήχο. Τόσος κόπος και τόσα έξοδα
για την προβολή σε μία μόνο αίθουσα.
Αυτό έδειχνε πόσο μεγάλο ήταν το μεράκι του Φίνου!
Φωτογραφία από την ιστοσελίδα της Φίνος Φιλμ

Ο Φιλοποίμην Φίνος με τη σύζυγό του Τζέλα.
Φωτογραφία από την ιστοσελίδα της Φίνος Φιλμ