Σαν σήμερα το 1961: Βραδιά για τον Κώστα Πρέντα

Στις 31 Αυγούστου 1961 η Ρένα Βλαχοπούλου συμμετείχε σε μια τιμητική βραδιά για τον συνθέτη του ελαφρού τραγουδιού Κώστα Πρέντα που διοργανώθηκε στο αναψυκτήριο Άλσος.

Τα Νέα, 31-8-1961

Εκείνο το καλοκαίρι η Ρένα Βλαχοπούλου δεν εμφανιζόταν σε κάποιο θέατρο. Εμφανιζόταν στο κοσμικό κέντρο Τροκαντερό, πλάι στον Τώνη Μαρούδα και τον γνωστό κονφερανσιέ Ίκαρο, και στο Άλσος, με διευθυντή ορχήστρας τον Κώστα Πρέντα και κονφερνασιέ και πάλι τον Ίκαρο. Όταν όμως δόθηκε η τιμητική παράσταση για τον Πρέντα είχε ήδη ολοκληρώσει τις τακτικές εμφανίσεις της εκεί.

Εξώφυλλο παρτιτούρας τραγουδιού του Κώστα Πρέντα
με τη φωτογραφία του συνθέτη στο εξώφυλλο.
Από την ιστοσελίδα του Ελληνικού Λογοτεχνικού και Ιστορικού Αρχείου (ΕΛΙΑ)

Οι τιμητικές ήταν βραδιές τα έσοδα των οποίων δίνονταν στον/στην τιμώμενο/-η καλλιτέχνη/-ιδα. Στη διαφήμιση της βραδιάς του Πρέντα διαβάζουμε ότι η είσοδος θα είναι ελεύθερη (ενδεχομένως υπολογίζονταν τα έσοδα από την κατανάλωση των ποτών). Πάντως είναι εντυπωσιακό πόσα μεγάλα ταλέντα μπορούσε να απολαύσει κάποιος/-α με ελεύθερη είσοδο εκείνη τη βραδιά: Δανάη, Τώνης Μαρούδας, Ρένα Βλαχοπούλου, Μαίρη Λω, Νίκυ Γιάκοβλεφ, Γιοβάννα, Γιάννης Βογιατζής, Τζένη Βάνου...

Φωτογραφία από το εξώφυλλο του LP
Ρένα Βλαχοπούλου-Τα ελαφρά του ΄60

Σαν σήμερα το 1987: Η Χώρα βουρλίστηκε!

Στις 30 Αυγούστου 1987 η Ρένα Βλαχοπούλου συμμετείχε στην παράσταση Η Χώρα βουρλίστηκε που παρουσιάστηκε στην Κέρκυρα για δύο μόνο βραδιές (Κυριακή 30 και Δευτέρα 31 Αυγούστου 1987).

Από την εφημερίδα Ελευθερία της Κέρκυρας (27-8-1987)

Το όλο εγχείρημα ξεκίνησε όταν ο ηθοποιός Σπύρος Χονδρογιάννης πλησίασε τη Ρένα και της ζήτησε να συμμετάσχει στην παράσταση που ετοίμαζε η θεατρική ομάδα Φαίακες. Η παρουσία της Κερκυραίας πρωταγωνίστριας θα προσέδιδε ξεχωριστό κύρος στην παράσταση και θα αποτελούσε πόλο έλξης για τους θεατές.

Ο Σπύρος Χονδρογιάννης και η Ρένα Βλαχοπούλου "ιππεύουσα τη... γούρα"
όπως έγραψαν οι κερκυραϊκές εφημερίδες.
Φωτογραφία από την προσωπική σελίδα του Σπ. Χονδρογιάννη στο Facebook

Το έργο διαφημίστηκε ως μουσική κωμωδία. Συγγραφέας του ήταν ο Θεόδωρος Ζαμάνης και σκηνοθέτης ο Σπύρος Χονδρογιάννης. Συμμετείχαν το μπαλέτο του Σωτήρη Μπουχάγιαρ, το φολκλορικό συγκρότημα της Σοφίας Κολωνιάρη, το ντουέτο Ιωσήφ Λουμπράνος-Τάσος Κασταμονίτης, το Τρίο Φαίακες, το κουαρτέτο της Χορωδίας Κερκύρας και πολλοί/-ές γνωστοί/-ές Κερκυραίες/-οι καλλιτέχνιδες/-ες. Τα σκηνικά ήταν του Κώστα Κουλούρη. 

Η Ρένα Βλαχοπούλου ως κυρά-Περμαθούλα.
Φωτογραφία από τη σελίδα του Σπύρου Χονδρογιάννη στο Facebook.

Η εφημερίδα Ελευθερία της Κέρκυρας που ανήγγειλε την παράσταση στις 7 Αυγούστου 1987 σημείωσε: "Συγχαρητήρια σ' όλους και ιδιαίτερα [σ]την κ. Βλαχοπούλου που πάντα και με διάφορους τρόπους τιμά και σκέφτεται την Κέρκυρα"...

Με βάση κάποια βίντεο που ανέβασε ο ηθοποιός και σκηνοθέτης Σπύρος Χονδρογιάννης στο YouTube και στο Facebook, ξέρουμε ότι η Ρένα Βλαχοπούλου είχε τουλάχιστον δύο εμφανίσεις στην παράσταση. Στην πρώτη υποδυόταν την κυρά-Περμαθούλα, κάτοικο ενός χωριού της Κέρκυρας, που επισκεπτόταν έναν γιατρό στη Χώρα. Στη συνομιλία τους δημιουργείται μια παρεξήγηση και ο γιατρός αποφασίζει να κάνει κλύσμα στην κυρά-Περμαθούλα η οποία φυσικά αντιστέκεται. Παρούσα και η βοηθός του γιατρού (που εκτελεί από όσο μπορώ να καταλάβω και χρέη υποβολέα...). Μια απλή ιστορία που έδωσε όμως στη Ρένα Βλαχοπούλου την ευκαιρία να χρησιμοποιήσει πολλές κερκυραϊκές εκφράσεις που προκαλούσαν το γέλιο του κοινού ("Μα τον Άη-Σπυρίδωνα", "βουρλισμένος", "κοντακιανός", "εούτο το ντεφέτο" και φυσικά "μανέστρα κολοπίμπιρι"...).

Στη δεύτερη εμφάνισή της η Ρένα τραγουδούσε το πασίγνωστο τραγούδι των Γιώργου Κατσαρού-Αλέκου Σακελλάριου "Κέρκυρα-Κέρκυρα", από την ταινία Η κόμησσα της Κέρκυρας, προτού νομίζω αποκτήσει διαστάσεις... εθνικού ύμνου για το νησί (χρησιμοποιήθηκε η ηχογράφηση του 1971). Την πλαισίωναν οι χορεύτριες του Σωτήρη Μπουχάγιαρ.

Η Ρένα Βλαχοπούλου τραγουδάει τη μεγάλη της επιτυχία "Κέρκυρα Κέρκυρα"

Ο Σπύρος Χονδρογιάννης, σε μια τηλεοπτική συνέντευξη λίγα χρόνια μετά τον θάνατο της Ρένας, θυμόταν ένα γεγονός που του έκανε εντύπωση. Λίγο πριν αρχίσει η παράσταση την είδε να κάθεται κουρασμένη και σκεφτική, σαν κάτι να τη βασανίζει, σε μια καρέκλα. "Μη δίνεις σημασία", του είπε. "Έτσι είμαι πριν βγω στη σκηνή". Σε λίγη ώρα, όπως φαίνεται και στο βίντεο, πραγματικά πετούσε...

 

Η επιτυχία που είχε εκείνα τα δυο βράδια ως κυρά-Περμαθούλα έδωσε, από ό,τι μπορώ να συμπεράνω με βάση την έρευνά μου, την ιδέα στη Ρένα Βλαχοπούλου να συμπεριλάβει το νούμερο αυτό στην επιθεώρηση Αντρέα, μας τελείωσες, με την οποία επρόκειτο να περιοδεύσει στην ελληνική επικράτεια τη χειμερινή περίοδο 1987-88. Μάλιστα, στον ρόλο του γιατρού θα της έκανε παρέα ο Ντίνος Ηλιόπουλος. Στο νούμερο, με βάση το πρόγραμμα, δόθηκε ο τίτλος "Κορφιάτισσα". Υπάρχει μάλιστα και μια φωτογραφία, που διοχετεύτηκε στον Τύπο της εποχής, μαζί με τα δελτία τύπου που αφορούσαν την περιοδεία, η οποία δείχνει τη Ρένα με την παραδοσιακή στολή της Κερκυραίας και τον Ηλιόπουλο με τη στολή του γιατρού να παίρνει τον σφυγμό της.

Ντίνος Ηλιόπουλος και Ρένα Βλαχοπούλου
στο νούμερο "Κορφιάτισσα" της επιθεώρησης Αντρέα, μας τελείωσες
(πηγή φωτογραφίας: Ελληνικός Βορράς)

Δεν γνωρίζω αν τελικά αυτό το νούμερο παίχτηκε στην περιοδεία και, αν παίχτηκε, για πόσο καιρό. Στην απογευματινή παράσταση που παρακολούθησα στις Σέρρες στις 24 Νοεμβρίου του 1987 πάντως δεν παίχτηκε. Αν μας διαβάζουν θεατές εκείνης της παράστασης σε κάποια άλλη πόλη, ας μας διαφωτίσουν. Πιστεύω ότι όσες/όσοι είχαν την τύχη να δουν τους δυο αγαπημένους ηθοποιούς σε αυτό το ντουέτο, θα το απόλαυσαν πραγματικά...

Όσο για τον Σπύρο Χονδρογιάννη, συνεχίζει ακόμα την προσφορα του στα θεατρικά δρώμενα της Κέρκυρας και ευχόμαστε να μοιραστεί μαζί μας περισσότερα βίντεο από εκείνες τις βραδιές του Αυγούστου...

Σαν σήμερα το 1964: Άλλος για το Καστρί!

Στις 29 Αυγούστου 1964 τα Νέα δημοσίευσαν την παρακάτω φωτογραφία:

Κούλη Στολίγκας, Μάνος Κατράκης, Ορέστης Μακρής, Αλέκος Λειβαδίτης,
Μπέτυ Μοσχονά, Σοφία Βέμπο, Ρένα Βλαχοπούλου, Ρένα Ντορ
στον εορτασμό της 150ής παράστασης της επιθεώρησης Άλλος για το Καστρί

Η φωτογραφία τραβήχτηκε στη σκηνή του θεάτρου Βέμπο, όπου το προηγούμενο βράδυ γιορτάστηκαν οι 150 παραστάσεις της επιθεώρηση Άλλος για το Καστρί που παρουσίαζε ο θίασος Σοφίας Βέμπο-Ρένας Ντορ-Αλέκου Λειβαδίτη-Μπέτυς Μοσχονά-Κούλη Στολίγκα από τις 6 Ιουνίου. Τα κείμενα της επιθεώρησης είχαν γραφτεί από τους Μίμη Τραϊφόρο, Γιώργο Θίσβιο και Ναπολέοντα Ελευθερίου και η μουσική ήταν του Ζακ Ιακωβίδη.

Αυγή, 6-6-1964

Την πανηγυρική 150η παράσταση, όπως είχε από μέρες αναγγελθεί, προλόγισαν, ως εκπρόσωπος του θεάτρου πρόζας, ο Μάνος Κατράκης και, ως εκπρόσωποι του μουσικού θεάτρου, ο Ορέστης Μακρής και η Ρένα Βλαχοπούλου (αρχικά είχε αναφερθεί ότι θα προλογίσει και η Αλίκη Βουγιουκλάκη αλλά αυτό γράφτηκε μόνο μία φορά...). Μακάρι να μπορούσα να ακούσω πώς προλόγισε η Ρένα την παράσταση: να θυμήθηκε άραγε πως δέκα χρόνια πριν στην ίδια σκηνή πραγματοποίησε το υποκριτικό της ντεμπούτο; 

Γράφτηκε επίσης (Έθνος, 27-8-1964) ότι προσκλήθηκαν και θα παραστούν οι ηθοποιοί Μαίρη Αρώνη, Μαρία Αλκαίου, Μπεάτα Ασημακοπούλου, Αντιγόνη Βαλάκου, Βασίλης Διαμαντόπουλος, Βέρα Ζαβιτσιάνου, Νίκος Κούρκουλος, Λάμπρος Κωνσταντάρας, Αλέκα Κατσέλη, Μάρω Κοντού, Έλλη Λαμπέτη, Ζωή Λάσκαρη, Βάσω Μανωλίδου, Κώστας Μουσούρης, Δημήτρης Νικολαΐδης, Δημήτρης Παπαμιχαήλ, Κάκια Παναγιώτου, Άννα Συνοδινού, Πέτρος Φυσσούν, Γιώργος Φούντας, Άννα Φόνσου, Ελένη Χατζυαργύρη, Δημήτρης Χορν (σχεδόν το σύνολο των πρωταγωνιστριών/-τών της πρόζας δηλαδή...). Τέλος γράφτηκε ότι οι ηθοποιοί του θιάσου θα μοίραζαν στις γυναίκες θεατές "υπέρ τας 400 γαρδένιας".

Άλλη μία πόζα από τον εορτασμό (από το βιβλίο
Επιθεώρηση καψούρα μου της Σπ. Βρανά (εκδ. Γλάρος, 1985).
Επάνω οι θιασάρχες, κάτω οι προλογιστές.
(Εγώ πάντως προτιμώ την πρώτη φωτογραφία
με τη Ρένα Βλαχοπούλου στην αγκαλιά της Σοφίας Βέμπο).

Το Άλλος για το Καστρί ήταν από τις επιτυχημένες επιθεωρήσεις εκείνου του καλοκαιριού που κράτησαν το πρόγραμμα του θεάτρου ολόκληρο το καλοκαίρι. Οι άλλες επιτυχημένες επιθεωρήσεις ήταν το Γυναίκες και λουλούδια στο θέατρο Εθνικού Κήπου (όπου πρωταγωνιστούσε η Ρένα Βλαχοπούλου--και αναρωτιέμαι πώς τα κατάφερε να παραστεί και στον εορτασμό του θεάτρου Βέμπο, πιθανώς προλόγισε μόνο την παράσταση και μετά έφυγε για τον Κήπο...) και η Αθηναία του '64 στο θέατρο Μετροπόλιταν (όπου πρωταγωνιστούσαν οι αδελφές Καλουτά). Λιγότερο επιτυχημένες εμπορικά ήταν οι δύο απόπειρες του θεάτρου Παρκ με την Παριζιάνα και το Σαμπάνια και πεννιές (που στιγματίστηκαν από την οικονομική καταστροφή και το πρόβλημα υγείας που προκάλεσαν τα έξοδά τους στον θιασάρχη Κώστα Χατζηχρήστο--η εμφάνιση του μπαλέτου Καζινό Ντε Παρί αποδείχτηκε καταστροφική για εκείνον).

Ωστόσο, καμία από τις επιθεωρήσεις του καλοκαιριού εκείνου δεν ικανοποίησε τους κριτικούς σε ό,τι αφορά τα κείμενά τους. Ειδικά για το Άλλος για το Καστρί ο Θεατής (πιθανώς ο Αχιλλέας Μαμάκης) έγραψε στο Έθνος (17-6-1964) ότι είναι μια επιθεώρηση "[δ]ιαμαρτυρομένη προς όλες τις κατευθύνσεις. Καθολική γίνεται έτσι η σάτυρά [sic] της. Βρέχει βέλη επί δικαίους και αδίκους. Η πολιτική τοποθέτηση του θεατού κρίνει ποιοι είναι οι πρώτοι και ποιοι οι δεύτεροι..." Ο Στάθης Δρομάζος, σχεδόν δυο μήνες μετά, έγραψε επίσης για... "δικαίους και αδίκους": "Η ελαφρά σκηνή του θεάτρου 'Βέμπο' έχει δική της παράδοση στην πολιτική σάτιρα: τη 'συμφιλίωση' του αστικού πολιτικού κόσμου. Της κάνει κακό να βλέπει τον Καραμανλή και τον Παπανδρέου να 'μαλώνουν'. Γι' αυτό προσαρμόζει τη σάτιρα σ' έναν ήπιο τόνο, μαλώνει τα... κακά παιδιά, τους συνιστά να κάθονται φρόνιμα, όσες ξυλιές δώσει στο ένα θα δώσει και στο... άλλο, κι έτσι ούτε γάτα ούτε ζημιά. Έτσι η σάτιρα απομακρύνεται συνειδητά από το στόχο της, που είναι τα κακώς κείμενα, αφυδατώνεται και καταλήγει να τις... βρέχει επί δικαίους και αδίκους. (...) Κοντά σ' αυτό δουλεύει συστηματικά στη διαμόρφωση του Ρωμιού που όλοι του φταίνε, όλοι δεν αξίζουν και επιμένει, άσε τους μεγάλους να τσακώνονται και μεις να κάνουμε τη δουλειά μας" (Αυγή, 8-8-1964).

Ρένα Ντορ και Αλέκος Λειβαδίτης 
στο Άλλος για το Καστρί
(από την έκδοση Θέατρο '64 του Θ. Κρίτα)

Ο Μίμης Τραϊφόρος, στην αυτοβιογραφία του Βέμπο-Τραϊφόρος: Μια ζωή (εκδόσεις Σμυρνιωτάκη, 1988), διασώζει κάποια αποσπάσματα από το νούμερα του Άλλος για το Καστρί. Σε ένα από αυτά εμφανίζεται ο Καραμανλής ως καλόγερος μ' ένα τεράστιο κομποσχοίνι, περιστοιχισμένος από διαφόρους προέδρους του ΚΟΛΠ, του ΑΡΠΑΠ, του ΧΛΟΠ, του ΧΛΑΠ...

Πρόεδρος: Κύριε, ο εν πολλαίς αμαρτίαις, περιπεσών Κωνσταντής,
                  που ενέσκηψεν εν Ελλάδι δίκην αστραπής και βροντής.
Καραμανλής: Διεμοιράσαντο τα ιμάτια μου, δίκην μνηστήρων
                  και επί την αρχηγίαν μου, έβαλον κλήρον...
Πρόεδρος: Κύριε, κύριε επίβλεψον την ενότητα του κόμματος
                  και διαφύλαξον αυτό από παντός προσκόμματος,
                  τσακώματος, φαγώματος, αλληλομπαγλαρώματος
                  και μη εισενέγκεις μερικούς εις πειρασμόν
                  να προχωρήσουν εις τον... κατηραμένον Παπανδρεϊσμόν.
Καραμανλής: Και ας πάψουν να βάζουν εμέ εις τα ανομίας των προπέτασμα,
                  γιατί και αυτοί, εδώ που τα λέμε, εφάγανε του ουρανού το καταπέτασμα.
Πρόεδρος: Πάτερ ημών, δώσε εις τον Παπανδρεϊσμόν διχασμόν,
                  φαγωμόν, τσακωμόν, σεισμόν, λιμόν και καταποντισμόν.
Καραμανλής: Δια να επανέλθει το κόμμα μας το σεπτόν
                  και να ξαναπέσομεν με τα μούτρα εις της εξουσίας τον μόσχον τον σιτευτόν.

Στο φινάλε του έργου εμφανίζεται ο Γεώργιος Παπανδρέου ως ιδιοκτήτης κοσμικού "κέντρου" με βοηθό του τον... Αντρέα, ενώ ως γκαρσόνι εμφανίζεται η Ρένα Ντορ.

Αντρέας: Ντάντυ, ποιο είναι το πιάτο της ημέρας;
Γεώργιος: Μυαλά... Παπαντρέου...
Αντρέας: Πατρός ή υιού;
Γεώργιος: Τα ίδια μυαλά έχουμε. Επίσης, έχουμε... Αγγινάρες αλά... Παπαπολίτα... Κανελλοπουλόνια φουρνιστά, Τσιριμώκο ψητό, σαλάτα ΕΙΡ και για φρούτο... Πεπονή.
Ρένα: Αφεντικό, παραπονιούνται οι πελάτες.
Γεώργιος: Γιατί;
Ρένα: Πολλές... τρίχες βρίσκουνε στα φαγιά... Και τις καταλαβαίνουνε πως είναι οι δικές σου.
Αντρέας: Πώς τις καταλαβαίνουνε;
Γεώργιος: Οι τρίχες οι δικές μου, παιδί μου, μιλάνε.
Ρένα: Πρώτη μου φορά ακούω τρίχες... παρλάν. Α! Κύριε Παπαντρέου, είναι κι ένας Τουρκαλάς μέσα και θέλει να του σερβίρουμε κάτι εκλεκτό.
Γεώργιος: Τούρκος είπες; Πες στον μάγειρο να του βάλει ένα... πιλάφι.
Ρένα: Ατζέμ;
Γεώργιος: Όχι! Σιχτίρ...

Η Σοφία Βέμπο στο νούμερο "Τριάντα χρόνια".
Από την έκδοση Θέατρο '64 του Θ. Κρίτα

Η πιο συγκινητική στιγμή της παράστασης πάντως ήταν η εμφάνιση της Σοφίας Βέμπο στο επετειακό της νούμερο "Τριάντα χρόνια", στο οποίο γιόρταζε τα 30χρονα της καριέρας της. Ο Τραϊφόρος διηγείται ότι λίγους μήνες πριν η Βέμπο είχε υποστεί έναν ισχυρό νευρικό κλονισμό και οι γιατροί της πίστευαν ότι η επανεμφάνισή της θα βοηθούσε την ανάρρωσή της. Έτσι ο Τραϊφόρος τής έγραψε μια πρόζα που θα πλαισίωνε το ποτ-πουρί των παλιών της επιτυχιών.

"Μα δεν με βαρεθήκατε πια; Τριάντα χρόνια τραγουδάω... τριάντα ολόκληρα χρόνια. Θυμάμαι πώς άρχισα. Το θυμάμαι σαν να'ναι τώρα. Στο θέατρο Κεντρικόν, στον Παπαγάλο του Βώτη, με τη βοήθεια του κυρ-Φώτη του Σαμαρτζή, που μου στάθηκε ένας δεύτερος πατέρας. Με είχανε ντύσει τσιγγάνα. Κάποια συνάδελφος μου'χε δώσει μια φούστα κλαρωτή, κάποια άλλη μια μπλούζα κι όταν ήρθε η ώρα να βγω με σπρώξανε. Έτσι βγήκα στη σκηνή... Μόλις βγήκα, η σκέψη μου φτερούγισε στο πατρικό μου... Κι είδα μπρος στα μάτια μου τους γονείς μου και τ' αδέλφια μου να μου χαμογελάνε... Πήρα κουράγιο, τους χαμογέλασα κι εγώ, χαμογέλασα και στο κοινό και ξεκίνησα όπως ξεκινάνε το πρωί οι τσιγγάνες που δεν ξέρουνε πού θα τις φέρει η μοίρα:

Στα τσαντήρι το φτωχό της μια τσιγγάνα τραγουδεί
το θαρρεί γι' ανάκτορό της κι άλλο δεν ζητά να βρει,
όταν ένα ερωτευμένο πριγκιπόπουλο ξανθό,
της μιλάει μαγεμένο "Μπρος στα κάλλη σου μεθώ"!
Όμορφη τσιγγάνα
τέτοια μάτια πλάνα,
μαύρα μάτια μεθυστικά,
τις καρδιές που καίνε
κι οι ματιές τους λένε
τόσα λόγια ερωτικά..."

Ο Τραϊφόρος θυμόταν πως η Βέμπο άργησε να... ζεσταθεί στις πρόβες. Κοιτούσε τα πάντα γύρω της με απάθεια. Σιγά σιγά όμως άρχισε να αποκτά πάλι ενδιαφέρον για την πρόβα και την παράσταση. Στην πρεμιέρα η υποδοχή του κοινού ήταν αποθεωτική και, όπως πίστευε ο Τραϊφόρος, λυτρωτική για τη Βέμπο. Ωστόσο, του ομολόγησε αργότερα πως δεν θυμόταν τίποτα από τη βραδιά εκείνη. Όσο για τις κριτικές; Ο Μαμάκης τόνισε πως η Βέμπο συγκινεί με τα παλιά τραγούδια της που τα αποδίδει εκφραστικά ενώ ο Δρομάζος, κάπως πιο... σκληρός, έγραψε πως το τραγούδι της Βέμπο, αν και δημιουργεί στ' αλήθεια συγκίνηση "για εμάς που μεγαλώσαμε μαζί της", είναι "απλώς μια συγκινητική και ωχρή ανάμνηση ενός λαμπρού παρελθόντος. Και η ανάμνηση δεν μπορεί να καλύψει το παρόν."  Η Σοφία Βέμπο αναμφισβήτητα βρισκόταν σε μια περίοδο της ζωής της που η φωνή της δεν είχε πια τη δύναμη του παρελθόντος. Όπως όμως μαρτυρούν τα ντοκουμέντα, η παρουσία της ήταν πάντα επιβλητική και η εκφραστικότητά της μοναδική...

Η παρούσα ανάρτηση, όπως και όλα τα κείμενα που δημοσιεύονται στο ιστολόγιο αυτό, είναι αποτέλεσμα προσωπικής έρευνας. Είναι υποχρεωτική η ρητή αναφορά στο ιστολόγιο, όταν χρησιμοποιείται υλικό από τις αναρτήσεις του.

Σαν σήμερα το 1967: Προαγγελία γάμου...

Στις 28 Αυγούστου 1967 αν ανοίγατε τα Νέα στην 4η σελίδα, μπορεί να προσέχατε το παρακάτω:

Η γνωριμία της Ρένας Βλαχοπούλου και του Γιώργου Λαφαζάνη θύμιζε πραγματικά κινηματογραφικό σενάριο. Ένα Σαββατόβραδο του 1965, μετά τη βραδινή της παράσταση στο θέατρο "Ακροπόλ", η Ρένα Βλαχοπούλου μπήκε στο αυτοκίνητό της μαζί με τη Φίτσα Ντάβου και τη Λόλα Τσακίρη με προορισμό κάποιο εστιατόριο στη Φωκίωνος Νέγρη. Όταν σταμάτησαν σε κάποιο κόκκινο φανάρι της Πανεπιστημίου, έξω από το Ρεξ, η Φίτσα Ντάβου είπε στη Ρένα να δει στο διπλανό αυτοκίνητο έναν πανέμορφο άντρα: έτσι, τα βλέμματά τους συναντήθηκαν και χαμογέλασαν ο ένας στον άλλον. Το φανάρι έγινε πράσινο, τα αυτοκίνητα συνέχισαν τον δρόμο τους. Οι δυο φίλοι του Γιώργου Λαφαζάνη τού είπαν ότι η γυναίκα του διπλανού αυτοκινήτου ήταν η Βλαχοπούλου. Εκείνος όμως δεν έδωσε ιδιαίτερη σημασία στο όνομα: είδε απλώς μια πολύ όμορφη γυναίκα. Ωστόσο, ήταν γραφτό οι δυο αυτοί άνθρωποι να συναντηθούν ξανά. Λίγη ώρα αργότερα συναντήθηκαν στο ίδιο εστιατόριο της Φωκίωνος Νέγρη. Η Φίτσα Ντάβου ανέλαβε να... βοηθήσει τη μοίρα. Άνθρωπος ευθύς και η ίδια, πήγε στο τραπέζι του Λαφαζάνη και κάλεσε εκείνον και τους φίλους του στο τραπέζι της Ρένας. Εκείνοι ανταποκρίθηκαν στην πρόσκληση και έτσι έγινε η γνωριμία της Ρένας και του Γιώργου και ξεκίνησε ένα φλογερός έρωτας που δύο χρόνια μετά οδήγησε σε γάμο...

Από το βιβλίο του Μ. Δελαπόρτα Βίβα Ρένα (εκδ. Άγκυρα, 2002)

Ο γάμος ορίστηκε για τις 18 Σεπτεμβρίου του 1967 και φυσικά θα μας απασχολήσει σε ένα μελλοντικό "Σαν σήμερα"...

Σαν σήμερα το 1944: Γκραν σουξέ!

Στις 27 Αυγούστου 1944 ο μουσικός θίασος Πέτρου Κυριακού-Φωφώς Λουκά-Γιάννη Σπαρίδη, που παρουσίαζε από την Πέμπτη 24 Αυγούστου 1944 στο θέατρο Ερμής (το σημερινό θέατρο Βέμπο) τη μουσική ηθογραφία των Δημήτρη Βασιλειάδη-Ιωσήφ Ριτσιάρδη Η καρδιά του ναύτη, αναγκάστηκε λόγω της ξαφνικής κακοκαιρίας να δώσει παραστάσεις στον κινηματογράφο Ορφεύς της οδού Σταδίου (έβρεχε επί τρεις συνεχόμενες μέρες και ο θίασος είχε αναγκαστεί να ακυρώσει τις παραστάσεις της Παρασκευής και του Σαββάτου, αλλά έπρεπε να βρεθεί λύση, ώστε να μη χαθούν οι δυο παραστάσεις της Κυριακής, παραδοσιακά "θεατρικής" μέρας της παλιάς Αθήνας--αντίστοιχα κινήθηκαν άλλοι τέσσερις αθηναϊκοί θίασοι που μετέφεραν εσπευσμένα τις παραστάσεις τους σε χειμερινές αίθουσες).

Καθημερινή, 27-8-1944

Πράγματι, η χωρητικότητας περίπου 1800 θέσεων αίθουσα του Ορφέα γέμισε και στις δυο παραστάσεις: όπως έγραψε την επόμενη μέρα η Βραδυνή ο θίασος γνώρισε "αληθινήν αποθέωσιν από τις περίπου 3.500 θεατάς". Ιδιαίτερη επιτυχία όμως φαίνεται πως γνώρισε η τραγουδίστρια του θιάσου, σύμφωνα με τη Βραδυνή:

Η κ. Ρένα Βλαχοπούλου, στο τραγούδι της τής β' πράξεως, εκρατήθη στη σκηνή επί... είκοσι λεπτά και υπεχρεώθη να πη από δύο φορές τρία τραγούδια.

Βραδυνή, 28-8-1944 

Διόλου αμελητέα η επιτυχία αυτή της Ρένας Βλαχοπούλου, ειδικά σε ένα έργο που δεν ήταν επιθεώρηση και είχε διαφορετική ροή και ατμόσφαιρα. Χώρια που στην Κατοχή τα ωράρια ήταν κάπως πιεσμένα λόγω της απαγόρευσης της κυκλοφορίας...

Περιοδικό που κυκλοφόρησε τον Αύγουστο του 1944

Η καρδιά του ναύτη ήταν το 5ο έργο που παρουσίαζε ο θίασος του Ερμή εκείνο το καλοκαίρι: είχαν προηγηθεί τέσσερις επιθεωρήσεις και θα ακολουθούσε και άλλη μία, μετά το τέλος των παραστάσεων της Καρδιάς του ναύτη. Ήταν παράξενο το τελευταίο θεατρικό καλοκαίρι της Κατοχής. Οι επιτυχημένες παραστάσεις παίζονταν κατά μέσο όρο για τρεις εβδομάδες, με πληθωρικές τιμές εισιτηρίων--κόστιζαν κάποιες δεκάδες εκατομμύρια--που αυξάνονταν από μέρα σε μέρα... Η μουσική ηθογραφία των Βασιλειάδη-Ριτσιάρδη αποδείχτηκε πιο πετυχημένη από τις επιθεωρήσεις του θιάσου, καθώς παίχτηκε για τεσσεράμιση εβδομάδες (αξιοσημείωτη διάρκεια σε μια περίοδο που το κοινό της Αθήνας διψούσε για επιθεώρηση).

Από το πρόγραμμα του Ακροπόλ, 1945

Το έργο ισορροπούσε ανάμεσα στη συγκίνηση και το γέλιο. Στις δραματικές σκηνές πρωτοστατούσαν ο Πέτρος Κυριακός και η Μπέμπα Δόξα, η οποία παινέθηκε ιδιαίτερα από την κριτική, καθώς εμφανιζόταν "εντελώς διαφορετική από τις ελαφρές εμφανίσεις της στην επιθεώρησι. Τόσο καλή που δικαιωματικά ανεβαίνει πιο ψηλά από την θέσι που ήδη από καιρό κατέκτησε" (Βραδυνή, 26-8-1944). Σε κάποια σκηνή που έπεφτε θύμα της συμπεριφοράς δυο κακών χαρακτήρων του λιμανιού που τους υποδύονταν πειστικά ο Σαντοριναίος και η Φίτσα Ντάβου (καρδιακή φίλη της Ρένας Βλαχοπούλου) το κοινό εκδήλωνε έντονα τη συμπάθειά του για εκείνη και τον θυμό του για τους θύτες... Στις κωμικές σκηνές, από την άλλη πλευρά, πρωτοστατούσαν ο Γιάννης Σπαρίδης, η Φωφώ Λουκά, ο Μίμης Καντιώτης και ο Γιάννης Διανέλλος. Όσο για τα τραγούδια του Ιωσήφ Ριτσιάρδη που τραγουδούσε η Ρένα Βλαχοπούλου και τα υπόλοιπα μέλη του θιάσου, "μοσχοβολούσαν θάλασσα"...

Η Μπέμπα Δόξα και η Ρένα Βλαχοπούλου σε μεταγενέστερη
συνεργασία τους στο Περοκέ (1953).
Φωτογραφία από το βιβλίο Βίβα Ρένα του Μ. Δελαπόρτα
(εκδ. Άγκυρα, 2002)

Και όλα αυτά συνέβαιναν το τελευταίο κατοχικό καλοκαίρι, δυο μέρες πριν πεθάνει ο Αττίκ, ενάμιση μήνα πριν φύγουν οι Γερμανοί από την Αθήνα...

Σαν σήμερα το 1964: Στο Φεστιβάλ Τραγουδιού;

Στις 26 Αυγούστου 1964 διαβάζουμε στα Νέα:

Τα Νέα, 26-8-1964

Από τις τρεις ερμηνεύτριες τελικά μόνο η Δανάη συμμετείχε στο 3ο Φεστιβάλ Τραγουδιού της Θεσσαλονίκης που διεξήχθη από τις 16 ως τις 18 Σεπτεμβρίου 1964 (συνέπεσε με τον γάμο του τότε βασιλιά και γι' αυτό προς στιγμήν είχαν γίνει συζητήσεις για την αναβολή του, πράγμα που τελικά δεν έγινε). Δεν ξέρω αν η Ρένα Βλαχοπούλου και η Μαριάννα Χατζοπούλου είχαν σκοπό να συμμετάσχουν με τραγούδια που τελικά δεν προκρίθηκαν. 

Το εξώφυλλο του προγράμματος
του 3ου Φεστιβάλ Ελαφρού Τραγουδιού

Η Δανάη Στρατηγοπούλου πάντως συμμετείχε με το τραγούδι "Ο τοίχος" τους στίχους του οποίου είχε γράψει η ίδια. Τη μουσική είχε γράψει ο Αντρέας Οικονόμου.

Στο πρόγραμμα υπήρχαν μόνο φωτογραφίες των συνθετών.
Δεν γινόταν αναφορά στα ονόματα των ερμηνευτριών/-τών.

Μακεδονία, 16-9-1964

Στα 51 της χρόνια, η ασύγκριτη Δανάη δεν είχε βέβαια την ανάγκη της αναγνώρισης που μπορούσε να προσφέρει ένα βραβείο στις/στους ανερχόμενες/-ους τραγουδίστριες/-τές που συμμετείχαν στο φεστιβάλ. Επειδή όμως, όπως δήλωσε στον Γιώργο Τσάμπρα (στο ένθετο του διπλού CD που συγκέντρωνε τις ηχογραφήσεις τις στις 33 και τις 45 στροφές), ήθελε να έχει την εμπειρία ενός φεστιβάλ τραγουδιού, αποφάσισε να συμμετάσχει. 

Έθνος, 16-9-1964

Εκείνη τη χρονιά είχαν προκριθεί 24 τραγούδια: ακούστηκαν από δώδεκα τις δυο πρώτες βραδιές και το κοινό ψήφισε τα δώδεκα από αυτά που θα διαγωνίζονταν στον τελικό της τρίτης βραδιάς. "Ο τοίχος" ακούστηκε τη δεύτερη βραδιά, στις 17 Σεπτεμβρίου 1964, και, καθώς τότε ο κανονισμός προέβλεπε κάθε τραγούδι να τραγουδιέται δυο φορές από δυο διαφορετικές/-κούς τραγουδίστριες/-στές, ερμηνεύθηκε από τη Δανάη και από τη Νίκη Καμπά. Η ενορχήστρωση του τραγουδιού έγινε από τον Ανδρέα Οικονόμου, ενώ την ορχήστρα διηύθυνε ο Ζακ Ιακωβίδης. Δυστυχώς "Ο τοίχος" δεν προκρίθηκε στον τελικό. Ωστόσο αυτό δεν είχε σημασία για τη Δανάη. 

Η Μακεδονία της 19ης Σεπτεμβρίου έγραψε:

Συγκίνησιν προεκάλεσε εις το ακροατήριον η εμφάνισις της Δανάης. Η καλλιτέχνις με τας διεθνείς επιτυχίας, η απαράμιλλη ερμηνεύτρια των επιτυχιών του Αττίκ και του Χαιρόπουλου ήλθεν εφέτος εις την Θεσσαλονίκην δια να δώση το "παρών" εις το φεστιβάλ. Το κοινόν την εχειροκρότησε θερμά. Και όταν η εκλεκτή καλλιτέχνιες επέστρεφε εις την θέσιν της, δια να συνεχισθή η εκτέλεσις των άλλων τραγουδιών, ήτο δακρυσμένη.

--Έχω τραγουδήσει χιλάδες φορές μπροστά σε κόσμο, είπε. Αυτό που μου συνέβη απόψε, δεν ξέρω, ήταν διαφορετικό.

Μία νεαρά καλλιτέχνις έτρεξε να της σφίξη το χέρι. Η Δανάη την εγκάλιασε και την φίλησε. Ύστερα την ώθηκε απαλά προς την εξέδρα.

--Ετοιμάσου, της είπε. Έρχεται η σειρά σου. Καλή επιτυχία.

Μακεδονία, 18-9-1964

Τελικά τα τραγούδια του 3ου Φεστιβάλ Τραγουδιού της Θεσσαλονίκης που βραβεύτηκαν ήταν τα εξής: 1) "Ποιος" των Τάκη Μωράκη-Νάντιας Κωνσταντοπούλου (ερμηνεία: Κλειώ Δενάρδου, Νάντια Κωνσταντοπούλου), 2) "Τώρα" των Μίμη Πλέσσα-Κώστα Πρετεντέρη (ερμηνεία: Νίκη Καμπά, Τζένη Βάνου, η οποία το τραγούδησε στη συνέχεια στα Κορίτσια για φίλημα, στο κέντρο στο οποίο διασκέδαζε η Ρένα Βλαχοπούλου και η παρέα της), 3) "Βόηθα Παναγιά" του Γιώργου Μαυρομουστάκη (ερμηνεία: Κλειώ Δενάρδου, Γιοβάννα) και 4) "Ψιλόβροχο" των Σπήλιου Μεντή-Γιάννη Ρίτσου (αγαπημένοι φίλοι της Δανάης και οι δύο...), ερμηνεία Κώστας Προκοπίού, Γιάννης Βογιατζής.

Έθνος, 19-9-1964

Δεν ξέρω αν σώζεται σε κάποιο αρχείο η εκτέλεση του "Τοίχου" με τη συνοδεία της ορχήστρας του φεστιβάλ. Η Δανάη επέλεξε να το συμπεριλάβει στον προσωπικό της δίσκο με τίτλο Η Δανάη τραγουδάει Δανάη που κυκλοφόρησε την επόμενη χρονιά. Τη συνοδεύει μόνο το πιάνο του Λεβ--αλλά το πιάνο του Λεβ σου δίνει ώρες ώρες την εντύπωση ότι ακούς ολόκληρη ορχήστρα...

Μακεδονία, 19-9-1964

Σαν σήμερα στις 1966: Σκούπα και φαράσι

Στις 25 Αυγούστου 1966 τρεις αθηναϊκές εφημερίδες έγραψαν για την τελευταία πρεμιέρα του καλοκαιριού του 1966, δηλαδή για την πρεμιέρα της επιθεώρησης Σκούπα και φαράσι που δόθηκε την προηγούμενη μέρα, στις 24 Αυγούστου 1966 στο θέατρο Μετροπόλιταν.

Τα Νέα, 24-8-1966

Τα Νέα, σχετικά λακωνικά, έγραψαν:

Χθες το βράδυ δόθηκε με επιτυχία η πρεμιέρα της νέας επιθεωρήσεως των Γ. Γιαννακόπουλου-Κ. Νικολαΐδη-Γ. Μουζάκη "Σκούπα και φαράσι" στο Μετροπόλιταν, από τον θίασο Ρένας Βλαχοπούλου, Γιώργου Κωνσταντίνου, Γιάννη Βογιατζή. Στη νέα ρεβύ τραγουδούν η Βλαχοπούλου, ο Βογιατζής και η Έλσα Λάμπο και χορεύουν ο Φώτης Μεταξόπουλος, η Νάντια Φοντάνα και μπαλέτο.

 Τα Νέα, 25-8-1966 

Η Απογευματινή όμως διαφωνούσε:

Η χθεσινή πρεμιέρα του "Μετροπόλιταν" εδόθη με πολύ (sic) προχειρότητα. Συγκεκριμένα η παράστασις επαρουσιάσθη εις τους θεατάς ελλιπής. λόγω της απουσίας του τραγουδιστού Γ. Βογιατζή και την (sic) μη εκτέλεσι του σκετς των κ.κ. Γ. Βογιατζή-ηθοποιού και Γ. Κωνσταντίνου  ως επίσης και όλου του φινάλε της επιθεωρήσεως. Μετά το πέρας (;) της παραστάσεως οι θεαταί--οι πλείστοι των οποίων δεν το... αντελήφθησαν--διεμαρτυρήθησαν εντονώτατα, δημιουργήσαντες μικροεπεισόδια. 

 Απογευματινή, 25-8-1966

Η Απογευματινή δεν διευκρίνισε βέβαια αν αυτό συνέβη και στις δύο παραστάσεις ή μόνο σε μια από τις δύο. Πάντως ο (Γιάννης) Φερμάν(ογλου) στη Βραδυνή επισήμανε τις ατέλειες της πρεμιέρας πιο κομψά:

Παρ' ότι άγουρη, σε εντελώς μοντέρνα γραμμή και (sic) πολλήν επικαιρότητα η νέα επιθεώρησις των κ.κ. Γ. Γιαννακόπουλου-Κ. Νικολαΐδη "Σκούπα και φαράσι" που παρουσιάζει από χθες το "Μετροπόλιταν" αποτελεί την έκπληξιν της καλοκαιρινής περιόδου. 

Με νούμερα που ξεφεύγουν από την συνηθισμένη ρουτίνα της επιθεωρήσεως όπως την: "Αράπικη διαμαρτυρία" με τον Γ. Κωνσταντίνου με ευρωπαϊκή φινέτσα [που] ως... νέγρος διαμαρτύρεται για τη γνωστή σατιρική μελωδία του Ζαμπέτα, τα "Θύματα της απεργίας" με ένα έκτακτο Γιάννη Βογιατζή και τα "Πολιτικά νανουρίσματα" με την πολυσύνθετη Ρένα Βλαχοπούλου ως νταντά που ψάλλει τα εξ αμάξης κατά του Α. Παπανδρέου και του Μ. Θεοδωράκη. Η ίδια εχειροκροτήθη ακόμη με πολλή διάθεσι σε ένα παραστατικό τραγούδι με τον τίτλο "Αθήνα του 66" που θα επιβληθή ασφαλώς σύντομα σαν μία από τις ωραιότερες δημιουργίες της τραγουδιστικής καρριέρας της. Συναρπάζουν απ' αρχής μέχρι τέλους οι μελωδίες του Γ. Μουζάκη καθώς και δύο πονεμένα τραγούδια του, που ερμηνεύει όπως πάντα η εξαίρετη Έλσα Λάμπο.

Με πολλή φαντασία τέλος, το θεαματικό γκαγκστερικό χορευτικό του Φώτη Μεταξόπουλου με την Νάντια Φοντάνα και το ξένο μπαλλέτο του που αβαντάρεται από άφθονα φωτιστικά εφφέ, δικαιολογημένα απέσπασε τα περισσότερα χειροκροτήματα της χθεσινής πρεμιέρας.

Βραδυνή, 25-8-1966 

Δεν ανακάλυψα ακόμα κάποια κριτική από τον αντικαραμανλικό τύπο, για να ξέρω αν τουλάχιστον το νούμερο της Ρένας Βλαχοπούλου ήταν μονόπλευρο όπως αφήνει να εννοηθεί η κριτική της φιλοκαραμανλικής Βραδυνής (η προηγούμενη επιθεώρηση που ανέβηκε πάντως στο "Μετροπόλιταν" εκείνο το καλοκαίρι με τίτλο Ο γάιδαρος του Χότζα είχε ικανοποιήσει τον κριτικό της Αυγής Στ. Δρομάζο). Πάντως στη βιογραφία της Ρένας (Βίβα Ρένα, εκδόσεις Άγκυρα, 2002), ο Μάκης Δελαπόρτας διασώζει δυο τετράστιχα από τα "Πολιτικά νανουρίσματα". Ένα για τον Κωνσταντίνο Καραμανλή:

Παναγιά μου ένα μωρό
που ήταν λίγο ζωηρό
και το κάναν ντάτσι ντάτσι
κι έφυγε αλλού να κάτσει.

Κι ένα για τον Ανδρέα Παπανδρέου:

Οπαλάκια, οπαλάκια
στέλνει στην ΕΔΑ φιλάκια,
οπαλάκια, οπαλούκια
μην πηδάς πολλά παλούκια.

Βλαχοπούλου-Βογιατζής-Κωνσταντίνου στο Σκούπα και Φαράσι.
Τα σκηνικά της παράστασης ήταν του Γιώργου Ανεμογιάννη.
Από την έκδοση Θέατρο '66 του Θ. Κρίτα

Όσο για το τραγούδι "Αθήνα του '66" δεν είναι άλλο από το πασίγνωστο "Βουαλά η Αθήνα" που όντως έχει μείνει στην ιστορία ως ένα από τα ωραιότερα τραγούδια της τραγουδιστικής καριέρας της Ρένας Βλαχοπούλου--καθώς κυκλοφόρησε και σε δίσκο 45 στροφών μαζί με το τραγούδι "Ο παράς" που τραγουδούσε η Ρένα στην ταινία Η βουλευτίνα. Η δισκογραφημένη εκδοχή είναι λίγο διαφορετική από την εκδοχή που τραγουδούσε η Ρένα στη σκηνή του Μετροπόλιταν (είναι διαφορετικό το πρώτο μισό της δεύτερης στροφής--έχει διασωθεί μια ραδιοφωνική ηχογράφηση αυτής της εκδοχής) και ακόμα πιο διαφορετική από την εκδοχή που δημοσίευσε στο βιβλίο του Πάμε Παρασκήνιο; ο Γιώργος Λαζαρίδης (και υποθέτω την αντέγραψε από το πρόγραμμα της παράστασης που δυστυχώς δεν έχω στα χέρια μου). Η δισκογραφημένη εκδοχή είναι η εξής:

Αθήνα καινούρια, του κόσμου καμάρι,
τραγούδι του ήλιου, της νύχτας φεγγάρι.
Θεότρελη πόλη με ξένους πολλούς
και δυο εκατομμύρια ντόπιους τρελούς.
Σαν να'ναι παγόνι, φτερούγες απλώνει.
Στο σούνιο αρχίζει, στη Θήβα τελειώνει.
Και οι κάτοικοί της οι πρωτεουσιάνοι
που είναι απ' τα Κιούρκα, Σουφλί και Κοζάνη
και μένουν Αγάμων, Κανάρη και Σίνα
Γαστούνη Λαμία, βουαλά η Αθήνα.

Γλεντζέδικια πόλη, της νύχτας βεντέτα,
με τον Παρθενώνα και με του Ζαμπέτα.
Κυρίες του κόσμου με μάγκες en frac
Τα σπάν' και ζητούν τον Αράπη τον black.
Περφέκτια, Σελέκτια, και σνομπ και Σουσούδες
και μ' άδειες τις τσάντες οι κουμκανατζούδες.
Και οι Αθηναίες, δυο πόντους φουστίτσα
και μοιάζουν τσολιάδες από την Καρδίτσα.
Κι η νύχτα γεμάτη μ' αρώματα φίνα
γαρδένια, τζατζίκι, βουαλά η Αθήνα!

Και η δεύτερη στροφή όπως την τραγουδούσε η Ρένα στη σκηνή του Μετροπόλιταν:

Κομψή πολιτεία, κομψές συνοικίες
με δυόμισι πάρκα και τρεις ακακίες.
Σουβλάκια, καϊμάκια, μπαράκια τρε σικ,
σε κάθε τετράγωνο δέκα μπουτίκ.
Αστέρια, Κουίντες, Δη Ροκς, Κάβο Ντ' Όροι
με κούρσες φλορίντες γυρίζουν οι φλώροι.
Και οι Αθηναίες... κτλ.

 

Απογευματινή, 1-9-1966

Εκτός από τα "Πολιτικά νανουρίσματα" και το "Βουαλά η Αθήνα", η Ρένα Βλαχοπούλου είχε δύο ακόμα εμφανίσεις στο Σκούπα και φαράσι (ειρήσθω εν παρόδω, ο τίτλος αναφερόταν στο γεγονός ότι "σκούπα και φαράσι" ήταν αυτό που χρειαζόταν στα πολιτικά πράγματα του τόπου): συμμετείχε στο Φινάλε του Α' μέρους (που δεν παίχτηκε το βράδυ της πρεμιέρας) που είχε τίτλο "Ελληνικές παγοδρομίες": σε αυτό όλος ο θίασος με ιμπρεσάριο τον Γιώργο Κωνσταντίνου πήγαινε να καταλάβει το Στάδιο και να δώσει μια παράσταση τύπου "Holiday on Ice". Στο τέλος η Ρένα Βλαχοπούλου χόρευε ένα εξωφρενικό ταγκό με τον Φώτη Μεταξόπουλο.

Από το βιβλίο του Μ. Δελαπόρτα Βίβα Ρένα,
εκδόσεις Άγκυρα, 2002

Και, τέλος, στο δεύτερο μέρος, η Ρένα και όλος ο θίασος έπαιζαν στο σκετς "Κολιάτσου-Παγκράτι"--βρίσκονταν όλοι/ες μαζί σε ένα λεωφορείο που εκτελούσε αυτή τη διαδρομή και συνέβαιναν διάφορα κωμικοτραγικά...

Τα Νέα, 13-8-1966

Απογευματινή, 26-8-1966

Τέλος, για την ιστορία, ένα απόσπασμα από το νούμερο "Μεσάνυχτα και κάτι" που εκτελούσαν η Κατερίνα Γώγου και ο Αλέκος Τζανετάκος (οι οποίοι νομίζω πως ήταν ζευγάρι και στη ζωή εκείνη την περίοδο). Υποδύονταν δυο δημοσιογράφους που ασχολούνταν με την κίνηση της νυχτερινής Αθήνας. Τους παρακάτω στίχους διέσωσε ο... συνάδελφός τους Άγγελος Μηλιάδης στη... συνονόματη στήλη της Απογευματινής "Μεσάνυκτα και κάτι--Η νυκτερινή ζωή της Αθήνας" (26-8-1966).

Μεσάνυχτα και κάτι
κανείς δεν κλείνει μάτι.
Τη νύχτα όλοι χαίρονται ξανά.
Μια Τζάγκουαρ μαρσάρει,
ρολάρει μια Φερράρι
κι η κοσμική Αθήνα ξεκινά.

Αθηναία, Σίλβερ Χάουζ, Κάβο Ντ' Όρο,
Πλαίη μπόυς, ζιγκολό, λιμοκοντόροι.
Και στα κέντρα οι Μερσέντες κι οι Οπελάρες
ξεφορτώνουν και κοντές και κοπελάρες.
Βουλιαγμένες, Βάρκιζες και Καλαμάκια
τα γερά πηρούνια πέφτουν σαν καμάκια.
Κι οι κοψές κυρίες πέφτουν σαν μαινάδες
στα σπληνάντερα και στις μακαρονάδες.

Απογευματινή, 20-8-1966

Σαν σήμερα το 1957: Υπόμνημα για τη μείωση φορολογίας των μουσικών θεάτρων

Στις 24 Αυγούστου 1957 οι αναγνώστριες/-τες των αθηναϊκών εφημερίδων συναντούν το όνομα της Ρένας Βλαχοπούλου σε μια είδηση και σε μια διαφήμιση. Η είδηση αφορούσε τη φορολογία των μουσικών θεάτρων. Τα Νέα έγραψαν:

Κατηρτίσθη υπόμνημα για την μείωσι της φορολογίας των μουσικών θεάτρων

Συνήλθαν και χθες σε σύσκεψι εκπρόσωποι των θεατρικών οργανώσεων και των επιχειρηματιών και θιασαρχών για το θέμα της φορολογικής ανισότητος που υπάρχει μεταξύ θεάτρου πρόζας και μουσικού. Στην σύσκεψι έλαβαν μέρος οι Βασ. Μεσολογγίτης [σ. του Rena Fan: ο πρόεδρος του ΣΕΗ], Αργ. Παπαδάτος [ο γενικός γραμματέας του σωματείου τεχνικών του θεάτρου], Μίμης Τραϊφόρος, Νίκος Σταυρίδης, Καίτη Ντιριντάουα, Ρένα Βλαχοπούλου, Κώστας Χατζηχρήστος, Αλέκος Λειβαδίτης και Β. Μπουρνέλλης.

Κατά την σύσκεψι ανεγνώσθη και ενεκρίθη το υπόμνημα διαμαρτυρίας, το οποίο θα επιδοθή την προσεχή Τρίτη στον πρόεδρο και στα μέλη της κυβερνήσεως καθώς και στα μέλη της Επιτροπής Νομοθετικής Εξουσιοδοτήσεως.

Η ομάδα των εκπροσώπων του ελαφρού μουσικού θεάτρου είχε συναντηθεί και λίγες μέρες πριν, στις 21 Αυγούστου. Σε εκείνη την πρώτη συνάντηση, διαβάζουμε στο Έθνος (22-8-1957), στη στήλη "Θεατρικά Νέα" του Αχιλλέα Μαμάκη (ο οποίος, ειρήσθω εν παρόδω, κηδεύτηκε σαν σήμερα το 1966--είχε πεθάνει το προηγούμενο βράδυ), ο Βασίλης Μεσολογγίτης "ετόνισε μεταξύ άλλων, ότι το μουσικόν θέατρον, το οποίον τόσας υπηρεσίας προσέφερεν εις το έθνος από της υπάρξεώς του και ιδίως κατά την σκοτεινήν περίοδον της Κατοχής, οπότε απετέλεσε βήμα δια τον κατά του κατακτητού αγώνα με την σάτιρά του, δεν πρέπει επ' ουδενί λόγω να αφεθή να σβύση". Η επιτροπή αποφάσισε να συντάξει το υπόμνημα "εις το οποίον να τονίζεται η σημασία της υπάρξεως του επιθεωρησιακού θεάματος και η επιτακτική ανάγκη να μειωθή η φορολογία του, εξισουμένη τουλάχιστον με την φορολογία της πρόζας. Επίσης να απευθυνθή ερώτημα προς το Υπουργείον Οικονομικών δια τα δεδομένα βάσει των οποίων εκρίθη σκόπιμον να φορολογήται βαρύτατα το μουσικόν θέαμα εν σχέσει με την πρόζα. Τέλος απεφασίσθη να καταβληθή προσπάθεια ενημερώσεως του Κοινού δια τους κινδύνους που διατρέχει η επιθεώρησις, λόγω της υπερόγκου φορολογίας και γενικώς των βαρυτάτων οικονομικών βαρών υπό τα οποία τώρα κύπτει".

Η Ρένα Βλαχοπούλου στις 21 Αυγούστου 1957

Η τύχη του υπομνήματος αγνοείται (μέχρις ώρας τουλάχιστον!)... Πάντως είναι χαρακτηριστικό ότι μετά από δεκαεπτά χρόνια καριέρας η Ρένα Βλαχοπούλου θεωρούνταν πλέον σημαντική εκπρόσωπος του ελαφρού μουσικού θεάτρου και καλούνταν να διατυπώσει τη γνώμη της για τα ζητήματα που το απασχολούσαν. Η ίδια εκείνο το καλοκαίρι πάντως δεν εμφανιζόταν σε κάποιο θέατρο. Όπως μας πληροφορεί η παρακάτω διαφήμιση που δημοσιεύτηκε στις εφημερίδες το ίδιο εκείνο Σάββατο του Αυγούστου, πραγματοποιούσε εμφανίσεις στο κοσμικό κέντρο Τροκαντερόν μαζί με τον τακτικό της συνεργάτη εκείνη την περίοδο Γιώργο Οικονομίδη.

Έθνος, 24-8-1957

Σαν σήμερα το 1965: Πανηγύρι σαμιώτικου κρασιού

Στις 23 Αυγούστου 1965 η Ρένα Βλαχοπούλου, όπως και πολλές/-οί άλλες/-οι ηθοποιοί, συμμετείχε στον εορτασμό της Ημέρας του Ηθοποιού που διοργάνωσε το Σωματείο Ελλήνων Ηθοποιών (ΣΕΗ) σε συνεργασία με το Πανηγύρι Σαμιώτικου Κρασιού που διοργάνωσε η Αδελφότης Σαμίων στο Νέο Φάληρο.

Το Πανηγύρι Σαμιώτικου Κρασιού παρουσίαζε πλήθος καλλιτεχνικών εκδηλώσεων καθημερινά. Οι λάτρεις του θεάτρου μπορούσαν να απολαύσουν την επιθεώρηση Σαμιώτισσα του Δημήτρη Γιαννουκάκη σε μουσική του Σαμιώτη Μενέλαου Θεοφανίδη στην οποία πρωταγωνιστούσαν η Άννα και η Μαρία Καλουτά (μετά την άτυχη προσπάθειά τους να παρουσιάσουν τη "Θεία του Καρόλου" σε μορφή μουσικής κωμωδίας στο θέατρο Φλορίντα), η Σοφία Βερώνη, η Μάριον Σίβα, ο Νικήτας Πλατής, η Ζωή Φυτούση και οι Δημήτρης Χόπτηρης, Ντία Αβδή, Πέτρος Βούλγαρης, Νίκη Χατζηβασιλείου, Γιώργος Γεωργίου, Κώστας Ιωαννίδης.

Η Άννα και η Μαρία Καλουτά στην επιθεώρηση
Σαμιώτισσα των Γιαννουκάκη-Θεοφανίδη

Το μουσικό πρόγραμμα της γιορτής του σαμιώτικου κρασιού ήταν επίσης πλούσιο. Οι λάτρεις της χορωδιακής μουσικής απολάμβαναν τη Χορωδία Τρικάλων που διηύθυνε η Τερψιχόρη Παπαστεφάνου με τις ορχήστρες Διδίλη, Παπαδοπούλου, Καρνέζη, σε ένα ρεπερτόριο στο οποίο κυριαρχούσαν συνθέσεις Χατζιδάκι, Θεοδωράκη και Ξαρχάκου. Όσες/-οι προτιμούσαν τη λαϊκή μουσική μπορούσαν να απολαύσουν το συγκρότημα του Γιώργου Μητσάκη (τραγούδι Ρούλα Κανάκη, Θόδωρος Κανακάρης). Οι φίλες/-οι του ελαφρού τραγουδιού θα χαίρονταν τις ερμηνείες της Νινής Ζαχά και της Νίτσας Μόλλυ. Χόρευαν επίσης ο Τάσος Κυριακός και η Μαρούσκα Μαρτέν, ενώ δεν έλειπαν θεάματα που απευθύνονταν κυρίως σε παιδιά, όπως Καραγκιόζης και μαριονέτες με τους δεξιοτέχνες του είδους Σωτήρη Χαρίδημο και Τάκη Καλαϊτζάκη. Κάπου εκεί βρισκόταν και ένα πρόγραμμα βαριετέ με τον Χρήστο Πύρπασο, την Ροζαλί(ντ)α Συνοδινού, τον Αλέκο Αναστασιάδη, το Τρίο Μπάλλας και την ορχήστρα Γιώργου Μυρογιάννη

Γιώργος Μητσάκης-Νίκος Ξανθόπουλος

Μέσα σε αυτό το καλλιτεχνικό πανδαιμόνιο αποφάσισε το προεδρείο του ΣΕΗ (Βασίλης Μεσολογγίτης Άγγελος Μαυρόπουλος, Λυκούργος Καλλέργης, Μιράντα Μυράτ) να γιορτάσει την Ημέρα του Ηθοποιού. Έτσι, 33 γνωστά ονόματα του θέατρου συμφώνησαν να εμφανιστούν στη βραδιά. Τα ονόματά τους παρατίθενται με αλφαβητική σειρά στην παρακάτω διαφήμιση--αν και το όνομα της Αλίκης Βουγιουκλάκη προηγείται όλων αλλά... εθνική σταρ ήταν αυτή! (Αν και κάποια ακόμα ονόματα είναι σε λάθος θέση, μάλλον δεν πρόκειται για απόλυτη αλφαβητική σειρά...)

Τα Νέα, 23-8-1965
Απορίας άξιον πως λείπει ο Σαμιώτης Νίκος Σταυρίδης!

Όπως διαβάζετε στο κάτω μέρος της διαφήμισης, η βραδιά επρόκειτο να κινηματογραφηθεί από συνεργείο των Επικαίρων. Πράγματι ένα σύντομο ρεπορτάζ περιλαμβάνεται στο πρόγραμμα Επικαίρων που προβλήθηκε από 1 έως 10 Σεπτεμβρίου του 1965 στους ελληνικούς κινηματογράφους και μπορείτε να το δείτε στην ιστοσελίδα του Ελληνικού Οπτικοακουστικού Αρχείου (από εκεί "έκλεψα" και όλες τις φωτογραφίες της ανάρτησης).

Ζωή Φυτούση

Οι αγαπημένες/οι ηθοποιοί, σύμφωνα με Τα Νέα (21-8-1965), "θα γιορτάσουν στο Πανηγύρι του Σαμιώτικου Κρασιού την ημέρα αναπαύσεώς τους. Τα ινδάλματα του αθηναϊκού κοινού θα αναλάβουν τις υπηρεσίες του πανηγυριού, δηλαδή την πώληση κρασιού, την πώληση πηλίνων αναμνηστικών, θα παρουσιάσουν δεν διάφορα σκετς και θα διασκεδάσουν μαζί με τον κόσμο". Προφανώς σε μια τέτοια στιγμή συνέλαβε ο φακός των Επικαίρων τον αξέχαστο Παντελή Ζερβό...

Παντελής Ζερβός

Νίτσα Μόλλυ

Το ντεκόρ του σαμιώτικου χωριού που στήθηκε για τη γιορτή κρασιού επιμελήθηκε ο σκηνογράφος Βακαλό με τη βοήθεια του Σιγκελάκη. Και μερικοί... αριθμοί από το Έθνος (23-8-1965). Μέχρι τη μέρα εκείνη, 120.000 άτομα είχαν επισκεφτεί το Πανηγύρι του Σαμιώτικου Κρασιού, τα οποία κατανάλωσαν 85.000 κιλά σαμιώτικου κρασιού. "Εξ αυτών 70.000 είδαν την Σαμιώτισσα, τα 30.000 τον "Καραγκιόζη" και 20.000 τις Μαριονέττες. Την 'Σαμιώτικη Ταβέρνα' που συνδυάζει 'οίνον, άρτον και θεάματα'--ορχήστρα Μυρογιάννη--με πρόγραμμα Βαριετέ έχουν επισκεφθή 8.000 φίλοι του είδους". 

Οι επισκέπτριες/-τες αγόρασαν 30.000 μπουκάλια σαμιώτικου κρασιού για το σπίτι τους και 20.000 "δίκαιες κούπες" και "μασκαραμπαρδάκια": επρόκειτο για πήλινα είδη, "ολίγον... ταχυδακτυλουργικά" τα οποία βασίζονταν στους νόμους της υδροστατικής και κατασκευάζονταν από ορισμένες Σαμιώτικες οικογένειες που περνούσαν το μυστικό από γενιά σε γενιά...  

Η Ρένα Βλαχοπούλου το καλοκαίρι του 1965, στα γυρίσματα 
της ταινίας της Φίνος Φιλμ Ραντεβού στον αέρα

Σαν σήμερα το 1966: Ζούνης και Καραμουρτζούνης

Στις 22 Αυγούστου 1966 η Ρένα Βλαχοπούλου συμμετείχε σε μια φιλανθρωπική παράσταση που διοργανώθηκε από τον Δήμο Κηφισιάς και τον Λάμπρο Ζούνη. Ο Λάμπρος Ζούνης, πατέρας της γνωστής ηθοποιού Πέμυς Ζούνη, ήταν από τους δημοφιλέστερους κονφερανσιέ της εποχής εκείνης και συγγραφέας αρκετών επιθεωρήσεων που ανέβηκαν κυρίως σε συνοικιακά θέατρα. Το καλοκαίρι του 1966 ήταν ο καλλιτεχνικός διευθυντής της σειράς εκδηλώσεων "Το πανηγύρι της Κηφισιάς". Στις εκδηλώσεις αυτές, εκτός από το συγκρότημα του Λάμπρου Ζούνη, το κοινό μπορούσε να θαυμάσει "τον πλούτον των καθημερινών πρωτοτύπων καλλιτεχνικών εκδηλώσεων (Καραγκιόζης, κουκλοθέατρον, Ελληνικοί χοροί κ.λ.π.)" (Απογευματινή, 22-8-1966). Ειδικά όμως για τη Δευτέρα 22 Αυγούστου 1966 ο Ζούνης κάλεσε δημοφιλείς καλλιτέχνιδες/-νες για να στηθεί μια καλλιτεχνική βραδιά οι εισπράξεις της οποίας, με απόφαση του Δημάρχου και του Δημοτικού Συμβουλίου της Κηφισιάς, θα παραχωρούνταν για να ενισχυθεί το φιλανθρωπικό έργο του Αδαμάντιου Καραμουρτζούνη, και συγκεκριμένα η "σταυροφορία που έχει αναλάβει αυτός για την αποστολή στο εξωτερικό απόρων ασθενών των οποίων η θεραπεία δεν είναι δυνατή στην Ελλάδα" (Τα Νέα, 20-8-1966). 

Ο κονφερανσιέ Λάμπρος Ζούνης
Πηγή φωτογραφίας: Πρόσωπα στον Χρόνο
https://prosopa7.blogspot.com/2015/01/blog-post.html

Οι καλλιτέχνιδες/-νες που ανταποκρίθηκαν στον κάλεσμα του Ζούνη και, ευγενώς προσφερθείσες/-ντες, θα συμμετείχαν στη βραδιά ήταν οι εξής ("με αλφαβητική σειρά"): Γεωργία Βασιλειάδου, Ρένα Βλαχοπούλου, Γιάννης Βογιατζής (δεν διευκρινιζόταν αν επρόκειτο για τον ηθοποιό ή τον τραγουδιστή), Λάμπρος Κωνσταντάρας, Νίτσα Μαρούδα, Μπέτυ Μοσχονά, Σταύρος Παράβας, Νίκος Σταυρίδης, Στέλλα Στρατηγού και ο "βετεράνος του λαϊκού τραγουδιού" Μανώλης Αγγελόπουλος.

Η Ρένα Βλαχοπούλου το καλοκαίρι του 1966,
στο γύρισμα της Βουλευτίνας
Πηγή φωτογραφίας: Βίβα Ρένα
του Μ. Δελαπόρτα (εκδ. Άγκυρα, 2002)

Η τιμή του εισιτηρίου για τη βραδιά ορίστηκε στις 15 δραχμές "ώστε να δυνηθούν να προσέλθουν χιλιάδες λαού προς ενίσχυσιν του μεγάλου σκοπού δια τον οποίον διετέθη η βραδιά" (Απογευματινή, 22-8-1966) (για να κάνουμε τη σύγκριση, οι τιμές εισιτηρίων στα κεντρικά θέατρα της Αθήνας κυμαίνονταν εκείνο το καλοκαίρι από 25 μέχρι 50 δραχμές). Και όπως τονιζόταν σε όλες τις αναγγελίες της εκδήλωσης στον Τύπο ο ίδιος ο Αδ. Καραμουρτζούνης "θα δώση προσωπικώς από ένα παγωτό σε όλα τα παιδιά".

Πηγή φωτογραφίας:
Παλαιοβιβλιοπωλείο Ίστωρ

Ο φιλάνθρωπος Καραμουρτζούνης, γνωστός για τους κουμπαράδες που έστηνε έξω από εκκλησίες, υπήρξε μάλλον αμφιλεγόμενη προσωπικότητα, αφού σύμφωνα με κάποιες πηγές έκανε φιλανθρωπίες με χρήματα άλλων (για αυτό και, σύμφωνα με το www.slang.gr, το όνομά του χρησιμοποιείται σήμερα με αυτή τη σημασία). Πάντως το όνομά του πέρασε και στις ατάκες του παλιού ελληνικού σινεμά: στην ταινία Ο Γίγας της Κυψέλης η Δέσποινα Στυλιανοπούλου λέει "Να βοηθάμε τους φτωχούς, το 'πε κι ο Καραμουρτζούνης!"...