Σαν σήμερα το 1941: Δουλειές με φούντες

Στις 13 Δεκεμβρίου 1941 η εφημερίδα Βραδυνή δημοσίευσε μια κριτική για τη ρεβύ-οπερέτα Δουλειές με φούντες, που έγραψαν ο Γιώργος Θίσβιος και ο Γιάννης Προκόπης σε μουσική του Γιώργου Βιτάλη. Η πρεμιέρα της είχε δοθεί από τον θίασο του Παρασκευά Οικονόμου την προηγούμενη μέρα. Στη δεύτερη πράξη της οπερέτας αυτής εμφανιζόταν και η τραγουδίστρια Ρένα Βλαχοπούλου.

Η χθεσινή πρώτη

ΔΟΥΛΕΙΕΣ ΜΕ ΦΟΥΝΤΕΣ

Στην "Αλάμπρα"

Η οπερέτα "Δουλειές με φούντες", που παίχθηκε χθες εις την "Αλάμπρα" από τον θίασον Οικονόμου, είνε διασκευή ενός παλαιού έργου του Σαν Μπερνάρ, που είχε παιχθή και στον κινηματογράφο από τον Μωρίς Σεβαλιέ. Είνε ένα εξυπνότατο εργάκι, γεμάτο σπαρταριστά επεισόδια, που κρατεί το ενδιαφέρον του θεατού έως το τέλος της 3ης πράξεως και αποτελεί ένα πολύ διασκεδαστικό θέαμα.

Εις το νέο αυτό έργο ο κ. Παρασκευάς Οικονόμου, μοναδικός αρτίστας της οπερέττας, σε ένα καθαρώς οπερεττικό ρόλο--κυρίως στη δεύτερη πράξι--είνε στο στοιχείο του και εχειροκροτήθη με ενθουσιασμό, προσθέσας ούτω μία ακόμη επιτυχίαν εις τας τόσας προηγουμένας του.

Η νεαρά ηθοποιός Κίττυ Άλμα, προοδεύουσα συνεχώς, εκράτησε αρκετά ικανοποιητικά τον ρόλο της Αννούλας, πρωταγωνιστρίας του έργου, η δε δις Δώρα Πρασίνου, η οποία εξελίσσεται εις μίαν από τις καλλίτερες χορεύτριες της ελληνικής σκηνής, είχε μίαν εξαιρετικήν εμφάνισιν, όπως και η Φωφώ Λουκά, η οποία δεν έπαυσε να διατηρή το "μπριόζικο" παίξιμό της. Καλοί ακόμη εις τους ρόλους των οι κ.κ. Ε. Χέλμης, Σπαρίδης και Χρυσοχόος. Τέλος ήρεσε πάρα πολύ ένα ανέκδοτο τραγούδι του Κ. Κοφινιώτη, που ετραγούδησε η δις Ρένα Βλαχοπούλου. Η συμπαθής μουσική του μαέστρου κ. Βιτάλη, με τα σπάνια "μοτίβα" της, συμπληρώνει την επιτυχίαν του έργου.

(Γιάννης) Φ(ερμάνογλου)

Βραδυνή, 13-12-1941

Οι Δουλειές με φούντες ήταν το δεύτερο έργο που ανέβασε ο θίασος του Παρασκευά Οικονόμου τη σεζόν 1941-42. Ο δημοφιλής πρωταγωνιστής της οπερέτας στάθηκε πολύ άτυχος όμως. Ο θίασος ξεκίνησε τις παραστάσεις του στις 2 Νοεμβρίου με την οπερέττα του Δημήτρη Γιαννουκάκη Η δασκάλα του χωριού σε μουσική του Γιώργου Μυρογιάννη. Ωστόσο, ο πρώτος, ο πιο φριχτός κατοχικός χειμιώνας είχε ήδη αρχίσει. Η δραματική έλλειψη τροφίμων, η έξαρση της μαύρης αγοράς και φυσικά ο λιμός ήταν πλήγμα για τα θέατρα εκείνης της περιόδου. Τον Δεκέμβριο τα πράγματα χειροτέρευσαν ακόμα περισσότερο με το πολικό ψύχος που χτύπησε την Αθήνα, τη μεγάλη αναστάτωση στις συγκοινωνίες (τα λιγοστά τραμ σταματούσαν τα δρομολόγιά τους νωρίς το απόγευμα) και τις διακοπές του ηλεκτρικού ρεύματος (που ανάγκαζε κάποια θέατρα να μη δίνουν παραστάσεις). Κάποια θέατρα κατάφεραν να δουλέψουν, κάποια άλλα όμως όχι--και ανάμεσά τους το θέατρο Αλάμπρα. Η Δασκάλα του χωριού (η οποία αποτελεί τη βάση της ταινίας Διαγωγή μηδέν με την Έλλη Λαμπέτη, τον Λάμπρο Κωνσταντάρα και τον Ντίνο Ηλιόπουλο που γυρίστηκε λίγα χρόνια αργότερα) "άντεξε" περίπου τρεις εβδομάδες. Ο θίασος έδωσε λίγες παραστάσεις στο Παλλάς Πειραιώς και στη συνέχεια επέστρεψε στη βάση του για να ετοιμάσει το δεύτερο έργο.

Για τις Δουλειές με φούντες ο θίασος ενισχύθηκε με την έκτακτη συμμετοχή δύο δημοφιλών κωμικών, του Γιάννη Σπαρίδη και της Φωφώς Λουκά και μιας νεαρής τραγουδίστριας που είχε μόλις την προηγούμενη χρονιά συστηθεί στο αθηναϊκό κοινό, της Ρένας Βλαχοπούλου. Η εμφάνιση των τριών καλλιτεχνών διαφημίστηκε τόσο πριν όσο και μετά την πρεμιέρα με μια διαφήμιση που περιείχε πολύ πετυχημένα σκίτσα τους, καθώς και σκίτσο του θιασάρχη Παρασκευά Οικονόμου.

Βραδυνή, 19-12-1941

Εκτός από τη θετική κριτική του Φ(ερμάνογλου) στη Βραδυνή, δημοσιεύτηκε άλλη μια, ανυπόγραφη (συνηθιζόταν αυτό για τις παραστάσεις του ελαφρού μουσικού θεάτρου), στην Ακρόπολη στις 16 Δεκεμβρίου. Ο συντάκτης μας έδωσε τη βασική γραμμή της υπόθεσης: μια νεαρή κοπέλα έχει συγκεκριμένες "βλέψεις" για τον έρωτα και πολιορκείται από δύο νεαρούς. Αρχικά διαλέγει τον πλούσιο που ικανοποιεί τις βλέψεις της, ωστόσο μετά από κωμικά επεισόδια, η κοπέλα θα διαλέξει τον άλλο νεαρό, τον φτωχό (που όμως φαίνεται πως στο τέλος γίνεται πλούσιος χάρη σε μια κληρονομιά). Στη δεύτερη πράξη του έργου η δράση μεταφέρεται σε ένα καμπαρέ όπου εκτελούνται διάφορα νούμερα (ανάμεσά τους και το τραγούδι που ερμήνευε η Ρένα Βλαχοπούλου)--για αυτόν τον λόγο, άλλωστε, χαρακτηρίστηκε το έργο "ρεβύ-οπερέτα" (είδος που είχε γνωρίσει μεγάλη άνθηση στα χρόνια του μεσοπολέμου).

Ο συντάκτης της Ακρόπολης σημειώνει πως ο θίασος καταβάλλει όλες του τις προσπάθειες για να περάσει ο θεατής ένα ευχάριστο δίωρο. Ξεχωρίζει την Κίττυ Αρσένη, που υποδύεται τη νεαρή κοπέλα "κατά τρόπον που θα τον εζήλευον πολλές παληότερες συνάδελφοί της",  και την μπριόζα Φωφώ Λουκά καθώς επίσης και το χορευτικό του Άγγελου Γριμάνη με τη Δώρα Πρασίνου. Η Δώρα Πρασίνου ήταν μια καινούρια σουμπρέτα που η επιχείρηση του θεάτρου προσπάθησε να προβάλει δημοσιεύοντας τη φωτογραφία της στις διαφημίσεις του πρώτου έργου. Ειδικά για το χορευτικό του Γριμάνη και της Πρασίνου, η Βραδυνή έγραψε λίγες μέρες μετά την πρεμιέρα ότι αποτελεί μια "εξαιρετική δημιουργία, (...) καθαρά θεατρική εργασία και δεν συγκρίνεται με τας εμφανίσεις των καμπαρέ".

Ο συντάκτης της Ακρόπολης έκρινε πως το έργο "δεν στερείται πρωτοτυπίας και δροσιάς" και η μουσική του Βιτάλη είναι "εξαιρετικώς ευχάριστος". Εντελώς διαφορετική άποψη όμως εξέφρασε ο συντάκτης του Πρωινού Τύπου Αθ(ανάσιος) Σ(αράφης) στη δική του κριτική:

ΕΙΣ ΤΗΝ "ΑΛΑΜΠΡΑΝ"

ΔΟΥΛΕΙΕΣ ΜΕ ΦΟΥΝΤΕΣ

ΘΙΑΣΟΣ ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ

Ο θίασος της Αλάμπρας έχει φαίνεται τρομεράν ατυχίαν. Εις το πρώτον έργον της ενάρξεως ενεφάνισε μία πριμαντόνταν και μία σουμπρέταν [σημείωση του Rena Fan: η Κατερίνα Λαγού και η Δώρα Πρασίνου αντίστοιχα] την μίαν χειροτέραν από την άλλην, αι οποίαι, παρ' όλην την διαφημιστικήν προσπάθειαν της επιχειρήσεως, δεν κατώρθωσαν να σταθούν. Και το έργον έπεσεν.

Τώρα εις το νέον έργον δεν υπάρχουν βέβαια τρομερές πρωταγωνίστριες, αλλ' αυτό τούτο το έργον είναι τρομερόν. Ένα συνονθύλευμα όλων των από καταβολής ελληνικών θεάτρων παιχθεισών ηθογραφιών, με τετριμμένην και αφελεστάτην υπόθεσιν και αντιγεγραμμένους πιστότατα όλους τους κλασικούς πλέον τύπους της ελληνικής ηθογραφίας. Ο πτωχός νέος που κληρονομεί αιφνιδίως εκατομμύρια, η ερωτομανής γεροντοκόρη, ο σχολαστικός καθηγητής με την υπερκαθαρεύουσαν κλπ. κλπ. Ακόμα και τα τραγούδια είναι ξεκάρφωτα εις τρόπον ώστε να διερωτάται ο θεατής τι λόγον έχουν μέσα εις το "έργον". Τα σκηνικά προχειρότατα, συντελούν και αυτά εις την θλιβεράν εντύπωσιν.

Ο θίασος Οικονόμου, ο οποίος περιλαμβάνει ομολογουμένως αρκετούς καλούς και ευσυνειδήτους ηθοποιούς, καταβάλλει κάθε προσπάθειαν διά να σώση την κατάστασιν. Αλλά ματαίως.

Αθ(ανάσιος) Σ(αράφης)

Πρωινός Τύπος, 16-12-1941

-

Και έτσι, παρά την πεποίθηση του κριτικού της Ακρόπολης πως "Το συμπαθητικό πάντως αυτό έργο πρέπει να κρατήση για πολύ καιρό το πρόγραμμα της 'Αλάμπρας'", και αυτό το έργο "έπεσε". Δεν έχει σταθεί δυνατό να διαπιστώσω πότε ολοκληρώθηκαν οι παραστάσεις του. Τον Γενάρη του '42, λόγω της έλλειψης χαρτιού, οι εφημερίδες δεν εκδίδονταν κάθε μέρα, και οι Δουλειές με φούντες άλλοτε αναφέρονται στη στήλη θεαμάτων και άλλοτε όχι. Το σίγουρο είναι ότι τον Φλεβάρη στο θέατρο Αλάμπρα παρουσιαζόταν θέαμα βαριετέ με επικεφαλής τον Ορέστη Λάσκο--και ανάμεσα στις/στους καλλιτέχνιδες/-νες που συμμετείχαν ήταν και η Ρένα Βλαχοπούλου.

Δεν γνωρίζω πολλά για τη συνέχεια της σταδιοδρομίας της Δώρας Πρασίνου, πέρα από το ότι γράφτηκε στο ΣΕΗ τον Νοέμβριο του 1942 σε ηλικία 20 χρόνων--πληροφορία από λεξικό των Ελλήνων Ηθοποιών του Θεόδωρου Έξαρχου. Επίσης διαβάσαμε για αυτήν ότι στις 31 Δεκεμβρίου 1941 οργάνωσε "κατ' οίκον" μια γιορτή "σε στενό καλλιτεχνικό κύκλο" με επικεφαλής τον θιασάρχη της Παρασκευά Οικονόμου για την κοπή "καλλιτεχνικής βασιλόπιτας".

Αξίζει να προσθέσουμε, για την ιστορία, ότι στο θιασαρχικό εκείνο εγχείρημα του Παρασκευά Οικονόμου συμμετείχαν επίσης η δημοφιλέστατη χορεύτρια Μπέλλα Σμάρω (που είχε στηρίξει τη Ρένα Βλαχοπούλου στα πρώτα της βήματα), η Πόπη Άλβα (επίσης φίλη και συνεργάτιδα της Ρένας στα μεταπολεμικά χρόνια και στις ταινίες του Φίνου), καθώς και οι Πόπη Μέγκουλα, Μαίρη Κοκκινοπούλου, Νώντας Χέλμης, Αριστείδης Χρυσοχόος, Ιωάννης Διανέλλος, Αχιλλεύς Μπλαζουδάκης, Νίκος Θηβαίος, Ι. Κανελλόπουλος, Γ. Οικονομίδης, Ν. Κουζούλης, Δ. Αϊβαλιώτης και 10μελές μπαλέτο. Ένα από τα τελευταία μπαλέτα που είδε η κατοχική Αθήνα για δύο περίπου χρόνια--αφού η πρώτη οικονομία που αποφάσισαν να κάνουν οι θεατρικοί επιχειρηματίες είχε θύματα τις χορεύτριες και τους χορευτές. Τα σκηνικά υπέγραφε ο Μελέτιος Γκοργκάκης και "ρεζισέρ" ήταν ο θιασάρχης. Μαζί με την 14μελή ορχήστρα και τους τεχνικούς, το συγκρότημα αριθμούσε σχεδόν 50 μέλη... Εξαιρετικά ριψοκίνδυνο εγχείρημα για την περίοδο της Κατοχής...

Παρασκευάς Οικονόμου
Από το βιογραφικό λεξικό του Θεόδωρου Έξαρχου
Έλληνες Ηθοποιοί "Αναζητώντας τις ρίζες"
Έτος γέννησης από 1900 μέχρι 1925
Τόμος δεύτερος (Ν-Ω)
(εκδ. Δωδώνη, 1996)

Ο Παρασκευάς Οικονόμου ίσως να αντιλήφθηκε ότι η οπερέτα βάδιζε οριστικά προς τη δύση της στην Αθήνα και αποφάσισε να μετακομίσει την επόμενη σεζόν στη Θεσσαλονίκη όπου παρέμεινε για όλη τη διάρκεια της Κατοχής (και έτσι δεν συμμετείχε στις επιτυχείς προσπάθειες αναζωπύρωσης του είδους που πραγματοποιήθηκαν στα αθηναϊκά θέατρα--από την άνοιξη του '42, άλλωστε, το αθηναϊκό θέατρο, μουσικό και πρόζας, γνώρισε μεγάλες δόξες). Μετά τον πόλεμο, όταν ήταν πια επιβεβαιωμένο ότι η παλιά οπερέτα που εκείνος υπηρέτησε πιστά δεν αφορούσε πλέον το αθηναϊκό κοινό, συνέχισε να περιοδεύει στην επαρχία, άλλοτε ως θιασάρχης (όχι πάντα με επιτυχία) και άλλοτε ως καλλιτεχνικός διευθυντής άλλων θιάσων (πχ του θιάσου της Σπεράντζας Βρανά τη σεζόν 1958-59). Πέθανε το 1987 σε ηλικία 87 ετών.