Πέμπτη 17 Δεκεμβρίου 2020

Σαν σήμερα το 1970: Αναβολή πρεμιέρας λόγω λογοκρισίας...

Στις 17 Δεκεμβρίου 1970 οι αθηναϊκές εφημερίδες μας ενημέρωσαν ότι η πρεμιέρα της  επιθεώρησης Λέγονται δεν λέγονται που επρόκειτο να δοθεί το προηγούμενο βράδυ στο Ακροπόλ από τους θιάσους (sic) Ρένας Βλαχοπούλου και Κώστα Χατζηχρήστου τελικά δεν δόθηκε "λόγω της λογοκρισίας" της Χούντας. Το γεγονός, που φαινόταν σαν μια λογική συνέχεια όσων συνέβησαν στο Ακροπόλ στις 7 Νοεμβρίου, όταν η λογοκρισία απαγόρεψε τη συνέχιση των παραστάσεων του Έρχονται δεν έρχονται, απασχόλησε Τα Νέα στο πρωτοσέλιδό τους:


Η χειρόγραφη επιγραφή που τοποθετήθηκε στην κλειστή πόρτα του Ακροπόλ ενημέρωνε το κοινό ότι "το θέατρο δεν θα λειτουργήση διότι δεν εδόθη άδεια υπό της λογοκρισίας". 


Ωστόσο, η Γενική Γραμματεία Τύπου και Πληροφοριών έσπευσε, με ανακοίνωσή της στις εφημερίδες στις 18-12-1970, να διευκρινίσει "προς αποκατάστασιν της αληθείας" ότι το έργο εγκρίθηκε από την Επιτροπή Ελέγχου Θεατρικών Έργων "με ορισμένας περικοπάς". Το κείμενο της επιθεώρησης, που έγραψαν ο Κώστας Νικολαΐδης και ο Ηλίας Λυμπερόπουλος, είχε υποβληθεί την Παρασκευή 11 Νοεμβρίου στην αρμόδια επιτροπή λογοκρισίας και επέστρεψε με περικοπές την ημέρα της προγραμματισμένης πρεμιέρας. Οι περικοπές αφορούσαν δυο μεγάλα νούμερα που περιείχαν πολιτική σάτιρα: το νούμερο της Ρένας Βλαχοπούλου "Μικρά Βουλή" και το νούμερο του Κώστα Χατζηχρήστου "Ο δωδεκάλογος του γύφτου". Η σάτιρα του πρώτου είχε ως αφετηρία τη σύσταση μιας συμβουλευτικής επιτροπής νομοθετικής εργασίας από τη Χούντα που αποκαλούνταν "μικρή βουλή"--την οποία υποδυόταν η Ρένα. Στο δεύτερο ο Χατζηχρήστος και άλλοι άντρες ηθοποιοί ακόνιζαν ψαλίδια και μαχαίρια για να κόψουν ό,τι απαγορεύει η λογοκρισία. Εκτός από αυτά τα δύο νούμερα, η επιτροπή ζήτησε να γίνουν περικοπές και σε άλλα νούμερα, με αποτέλεσμα το έργο να είναι σε τέτοιο βαθμό "κολοβωμένο" που να μην μπορεί να καλύψει την κανονική διάρκεια της παράστασης.


Μέχρι το βράδυ της 16ης Νοεμβρίου οι δύο συγγραφείς και ο επιχειρηματίας του Ακροπόλ Βασίλης Μπουρνέλλης είχαν αλεπάλληλες επαφές με την αρμόδια επιτροπή, αλλά λύση δεν βρέθηκε. Κατά συνέπεια τοποθετήθηκε η χειρόγραφη επιγραφή στην πόρτα του θεάτρου και ο θίασος αποχώρησε. Η Ρένα Βλαχοπούλου μάλιστα, όπως διαβάζουμε στο Βήμα (17-12-1970), ζήτησε επίμονα από τους δημοσιογράφους να γράψουν ότι "θα εγκαταλείψη το θέατρο και θα ανοίξη ψιλικατζίδικο"...

Η... ηρωική "έξοδος του Μεσολογγίου" του θιάσου...
Οι φωτογραφίες τραβήχτηκαν
από τον συνεργάτη του Βήματος και των Νέων Βασίλη Καραγιώργο

Ο Μπουρνέλλης υπέβαλε το έργο στη Δευτεροβάθμια επιτροπή λογοκρισίας και περίμενε απάντηση, η οποία όμως δεν ήρθε ούτε στις 17, οπότε το θέατρο παρέμεινε κλειστό (και απασχόλησε και πάλι το πρωτοσέλιδο των Νέων).


Ενώ ο Κώστας Μητρόπουλος ασχολήθηκε και πάλι με το θέμα του Λέγονται δεν λέγονται όπως είχε κάνει και με την απαγόρευση του Έρχονται δεν έρχονται τον προηγούμενο μήνα.


Τελικά διαβάσαμε στις εφημερίδες στις 19 Νοεμβρίου ότι η πρεμιέρα επρόκειτο να δοθεί εκείνο το βράδυ, αφού η Δευτεροβάθμια Επιτροπή δέχτηκε να γίνουν λιγότερες περικοπές. Η αυλαία άνοιξε επιτέλους στο Ακροπόλ και όλος αυτός ο θόρυβος αποδείχτηκε ευεργετικός για το Λέγονται δεν λέγονται, που γνώρισε μεγάλη επιτυχία. Μέσα στις γιορτές η είσπραξη ενός τριημέρου ήταν 300.000 δρχ που θεωρήθηκε ρεκόρ για την εποχή. Για το υπόλοιπο της σεζόν το Λέγονται δεν λέγονται ανταγωνιζόταν για την πρώτη θέση στον πίνακα των εισπράξεων με την επιθεώρηση του θεάτρου Καλουτά Χίππηδες και Ντιρλαντάδες που παρουσίαζε μεγάλος θίασος με επικεφαλής τους Σταύρο Παράβα, Γιώργο Κωνσταντίνου, Μάρθα Καραγιάννη και Γιώργο Πάντζα.

Από τη συλλογή θεατρικών προγραμμάτων του ΕΛΙΑ

Κάποια στιγμή γράφτηκε ότι στο Λέγονται δεν λέγονται προστέθηκαν δύο σκηνές, σε μία από τις οποίες έπαιζε η Ρένα Βλαχοπούλου. Δυστυχώς δεν έχω μέχρι τώρα ανακαλύψει για ποιο νούμερο πρόκειται και αν αντικατέστησε κάποιο από τα ήδη παιζόμενα. Συμβαίνει το εξής παράξενο: το νούμερο "Η μικρά Βουλή" που υπάρχει στο πρόγραμμα της παράστασης και που φωτογραφία του υπάρχει στο αρχείο του Γιώργου Ανεμογιάννη, ο οποίος υπέγραφε τα σκηνικά και τα κοστούμια του Λέγοντα δεν λέγονται, φαίνεται πως είναι το ίδιο ή τουλάχιστον παρόμοιο νούμερο με τη "Βουλίτσα" που έπαιζε η Μαίρη Χρονοπούλου την επόμενη χειμερινή σεζόν στο Ακροπόλ στην επιθεώρηση Αθήνα-Ρώμη-Παρίσι που έγραψαν και πάλι ο Κώστας Νικολαΐδης και ο Ηλίας Λυμπερόπουλος (με σκηνογραφίες/κοστούμια του Γιώργου Ανεμογιάννη, και πάλι). Η Μαίρη Χρονοπούλου είχε μάλιστα την εξαιρετική ευκαιρία να αναβιώσει η ίδια το νούμερό της για την τηλεοπτική εκπομπή της ΕΡΤ Βραδιά Επιθεώρησης το 1984. 

Η Ρένα Βλαχοπούλου στη "Μικρά Βουλή"
Φωτογραφία από το αρχείο του Γιώργου Ανεμογιάννη

Η Μαίρη Χρονοπούλου στη "Βουλίτσα" στην επιθεώρηση Αθήνα-Ρώμη-Παρίσι.
Φωτογραφία από την έκδοση του Γιώργου Χατζηδάκη Θεατρικά '71


Οι κριτικές για το Αθήνα-Ρώμη-Παρίσι επαινούν φυσικά τη Χρονοπούλου για την ερμηνεία της στη "Βουλίτσα", αλλά δεν αναφέρουν κάτι για τις ομοιότητές του με τη "Μικρά Βουλή" της Ρένας, και δυστυχώς δεν έχουν μέχρι τώρα εντοπιστεί κριτικές για το Λέγονται δεν λέγονται για να δούμε αν τελικά το νούμερο παρέμεινε στο έργο. Έχουμε μόνο το φωτογραφικό τεκμήριο που διέσωσε ο Γιώργος Ανεμογιάννης και κάνει τον Rena Fan να συλλογίζεται πόσο τυχερές/-οί θα ήμασταν αν είχε απαθανατιστεί η ερμηνεία της Ρένας Βλαχοπούλου στη Βραδιά Επιθεώρησης σε αυτό ή σε κάποιο άλλο νούμερο...
Η Ρένα Βλαχοπούλου στην επιθεώρηση Λέγονται δεν λέγονται
Φωτογραφία από το αρχείο του Γιώργου Ανεμογιάννη

Το ωραίο κείμενο της "Βουλίτσας" αναδημοσιεύεται πάντως και στο βιβλίο της Κωνστάντζας Γεωργακάκη Βίος και πολιτεία μιας γηραιάς κυρίας στην επταετία. Επιθεώρηση και δικτατορία (εκδ. Ζητή, 2015), στο οποίο άλλωστε παρουσιάζονται και τα γεγονότα του Ακροπόλ τον Νοέμβριο και τον Δεκέμβριο του 1970. Η Γεωργακάκη επισημαίνει, με βάση το υλικό που ανακάλυψε στα Γενικά Αρχεία του Κράτους, ότι τη "Βουλίτσα" ερμήνευσε και η Ντόρα Γιαννακοπούλου στην επιθεώρηση Κορώνα γράμματα παρόλο που το νούμερο δεν υπήρχε στο πρόγραμμα της παράστασης.

Η αποθέωση του Λέγονται δεν λέγονται.
Φωτογραφία από την έκδοση του Γιώργου Χατζηδάκη Θεατρικά '71

Οι περιπέτειες του Έρχονται δεν έρχονται και του Λέγονται δεν λέγονται ενέπνευσαν τον Δημήτρη Χρονόπουλο να συμπεριλάβει την παρακάτω πρόταση στον χιουμοριστικό "Καζαμία του 1971" που δημοσίευσε η Βραδυνή στις 30-12-1970:
ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ: Εις το ελαφρόν θέατρον απαγορεύεται η αναβίβασις επιθεωρήσεως υπό τον τίτλον "Παίζονται, δεν παίζονται".


 

Δεν υπάρχουν σχόλια: