Σαν σήμερα το 1999: Δισκοπαρουσίαση

Στις 8 Ιουνίου 1999 η στήλη "Μέρα νύχτα" στο ένθετο Πανόραμα της εφημερίδας Τα Νέα παρουσίασε δύο CD με παλιά ελαφρά τραγούδια που μόλις είχε κυκλοφορήσει--και σε ένα από αυτά ακουγόταν και η Ρένα Βλαχοπούλου. Το κείμενο της δισκοπαρουσίασης έγραψε ο Παύλος Αγιαννίδης. 

"Ένα τμήμα της μουσικής πινακοθήκης του ελαφρού τραγουδιού
(έως το 1950) και των δύο συλλογών του Γιώργου Παπαστεφάνου:
από πάνω, Ρένα Βλαχοπούλου, Γιώργος Μουζάκης,
Τώνης Μαρούδας, Κώστας Καπνίσης, Σμαρούλα Γιούλη"
έγραφε η λεζάντα των Νέων που παρουσίαζαν ασπρόμαυρη
αυτή τη σελίδα από το ένθετο του CD

45 ΣΠΑΝΙΑ ΤΡΑΓΟΥΔΙΑ ΑΠΟ ΔΙΣΚΟΥΣ 78 ΣΤΡΟΦΩΝ

ΣΕ ΔΥΟ ΣΥΛΛΟΓΕΣ ΤΟΥ ΓΙΩΡΓΟΥ ΠΑΠΑΣΤΕΦΑΝΟΥ

Αναμνήσεις ελαφρές

Τότε τα έλεγαν ελαφρά. Σήμερα πια φέρουν το βάρος των αναμνήσεων από μια εποχή περασμένη. Από τις πρώτες τους νότες στήνουν μια προβολή στην οθόνη του αισθήματος και του μυαλού σε φόντο άσπρο μαύρο. Σαν παλιά ταινία, με κάτι από την ατμόσφαιρα μυστηρίου της "Καζαμπλάνκα", τη γοητεία της Γκλόρια Σβάνσον ή της Θέντα Μπάρα, το αίνιγμα της Γκάρμπο και τον δυναμισμό του Τζέιμς Κάγκνεϊ ή τις εξωτικές σκηνές πάθους του "Σεΐχη" Βαλεντίνο ή του Αργεντίνου Κάρλος Γκαρντέλ. Άσπρο μαύρο με ήχο και νότες...

Αυτά είναι τα "Τραγούδια ελαφρά... σε άσπρο μαύρο", που σαν να παραμερίζουν τα παράσιτα του παλιού ραδιοφώνου για να ακουστούν ξανά από το χωνί του γραμμοφώνου ώς το σαλονάκι του κυριακάτικου απογεύματος. Τα τραγούδια, που κράτησε--σαν πολύτιμους θησαυρούς αισθήματος και αναμνήσεων--ο Γιώργος Παπαστεφάνου. Ο ακάματος εργάτης του ραδιοφώνου και των παραγωγών του, που κάθε τόσο φροντίζει να μην ξεχνάμε τα μουσικά απογεύματα που έζησε η Ελλάδα προτού πέσει το σκοτάδι, η νύχτα των βιομηχανικών σουξέ. "Καλησπέρα κύριε Έντισον", μάς έλεγε χρόνια από τα ερτζιανά (και αργότερα και σε δέκα θαυμαστούς συλλεκτικούς δίσκους) και μάς κρατούσε συντροφιά με το μουσικό απόσταγμα των χρόνων του γραμμοφώνου.

Τώρα, λίγα χρόνια μετά, επιστρέφει με νέο υλικό, τροφή στις αναμνήσεις των παλιότερων και στη γνώση των νεώτερων. Με 22 τραγούδια από τη δεκαετία του '30, "μία δεκαετία πολεμική, ρομαντική", και άλλα 23 από τα χρόνια 1946-53, "χρόνια ταραγμένα, σκοτεινά, που όμως μέσα από το ελαφρό τραγούδι περνούσαν με τρόπο ξέγνοιαστο και ανάλαφρο, χωρίς αναφορές σε πολιτικά ή κοινωνικά θέματα που έκαιγαν". Σαράντα πέντε τραγούδια από δίσκους "σελάκ" των 78 στροφών, που δεν έχουν ξανακυκλοφορήσει έκτοτε ούτε σε βινύλιο. Ονόματα-θρύλοι στα χρόνια ως το '50, όπως ο Νίκος Γούναρης, η Δανάη, η Κάκια Μένδρη, η Μαίρη Λω, η Κούλα Νικολαΐδου, ο Τώνης Μαρούδας, η Λουίζα Ποζέλι, η Σοφία Βέμπο, ο Φώτης Πολυμέρης, σε τραγούδια Σουγιούλ, Χαιρόπουλου, Γιαννίδη, Αττίκ, Μουζάκη, Βέλλα, Καπνίση, Ιακωβίδη, Κορίνθιου, Νικολαΐδη και Σακελλάριου, Μενεστρέλ, Κοφινιώτη, Φατσέα, Τζαβέλλα, Σπυρόπουλου-Παπαδούκα, Σαββίδη, σε μοναδικές εκτελέσεις. Μια συλλογή αναμνήσεων κόντρα στη μουσική λήθη... 

Κι ανάμεσά τους, μια από τις σπάνιες δισκογραφικές παρουσίες της Κυρίας Ρένας Ντορ (από τα "Κορίτσια της παντρειάς), οι πρώτες ηχογραφήσεις της μεγάλης Ρένας Βλαχοπούλου και της Σμαρούλας Γιούλη, οι ελληνικές διασκευές θρυλικών τραγουδιών, όπως το "Put the blame on Mame" από την "Τζίλντα" ή του "Don't fence me in" των Άντριου Σίστερς, μια σπάνια ηχογράφηση της "Ελληνίδας Ρίτας Χέιγουορθ" Νίκης Ντέμις, αλλά και του Γιώργου Οικονομίδη και η "Τσικίτα Μία" από τον--περαστικό το 1948 από την Αθήνα--Ντάριο Μορένο. Λεπτομέρεια: το "Ρούμι και Κόκα Κόλα", επίσης των Άντριου Σίστερς, αποδίδει η Μαίρη Λω και το Τρίο Σταρ, στο οποίο τραγουδούσε και η ηθοποιός Βέρα Ζαβιτσιάνου.

Σαράντα πέντε τραγούδια από την εποχή της μεγάλης κόντρας του λαϊκού και του ελαφρού--το οποίο "ταίριαζε απόλυτα με την προσπάθεια της Ελλάδας να γίνει επιτέλους Ευρώπη", όπως σημειώνει ο Γιώργος Παπαστεφάνου. "Βέβαια, στα χρόνια που ακολούθησαν κάποιοι όροι αντιστράφηκαν", συνεχίζει. "Και το λαϊκό τραγούδι, πάντα φρέσκο, αυθόρμητο, πηγαίο, χωρίς περιττά στολίδια πήρε τη ρεβάνς από το συχνά ρυτιδωμένο ελαφρό, το λεγόμενο και ευρωπαϊκό, που λίγο πέρασε στην άκρη, στα αζήτητα. Κι όμως έχει και το ελαφρό τη χάρη του. Το διαπιστώνουμε κάθε φορά που κάποιο τέτοιο σουξέ απ' τα παλιά επιστρέφει θριαμβευτικά τραγουδισμένο από νεώτερες φωνές. Κι έπειτα μην ξεχνάμε πως πολλοί από τους ανθρώπους που υπηρέτησαν το ελαφρό τραγούδι ήταν πολύ σημαντικοί και ταλαντούχοι. Και οπωσδήποτε σεμνοί. Καθόλου σοβαροφανείς και δήθεν".

Παύλος Ηλ. Αγιαννίδης

Τα Νέα, 8-6-1999

Το CD κυκλοφόρησε από τη MINOS-EMI

Όπως μπορείτε να φανταστείτε, η Ρένα Βλαχοπούλου ακουγόταν στη δεύτερη συλλογή με τις ηχογραφήσεις της περιόδου 1946-53 και συγκεκριμένα στο τραγούδι "Η Σάμπα του γάμου", που έγραψαν οι Abraham Ellstein, Allan Small και Joseph Liebowitzk και τραγούδησε πρώτη στη δισκογραφία το 1949 η Carmen Miranda πλαισιωμένη από τις Andrews Sisters (είχε βέβαια ακουστεί ήδη στην ταινία On an Island with you το 1948). Η απόδοση των στίχων στα ελληνικά έγινε φυσικά από των Πωλ Μενεστρέλ (ψευδώνυμο του Κωνσταντινουπολίτη Γιάννη Χιδίρογλου) και η ηχογράφηση είναι πιθανότατα του 1951. Πρόκειται για έναν από τους πρώτους, αν όχι τον πρώτο, δίσκο που ηχογράφησε η Ρένα μετά την επιστροφή της από τις ΗΠΑ, μαζί με το σλόου "Μάτια κανακάρικα" που θα μας απασχολήσει σύντομα, καθώς τέτοιες μέρες πρωτακούστηκε κι αυτό, αλλά κάποια χρόνια νωρίτερα... Μέχρι να κυκλοφορήσει το CD αυτό ο Rena Fan είχε χαρεί το τραγούδι από την εκπομπή του Παπαστεφάνου Καλησπέρα, κύριε Έντισον αλλά και την εκπομπή της Μαρίας Μαλατέστα Η παλιά μου δισκοθήκη (και οι δυο από το Δεύτερο Πρόγραμμα της Ελληνικής Ραδιοφωνίας). 

Στο ένθετο του CD ο Γιώργος Παπαστεφάνου έγραψε λίγες γραμμές για τις ερμηνεύτριες, τους ερμηνευτές καθώς και τους συνθέτες και τους στιχουργούς των τραγουδιών. Για τη Ρένα έγραψε:

Ρένα Βλαχοπούλου. Τραγουδίστρια (επίσημα) από το 1940, νουμερίστα στο θέατρο από το 1953, στο σινεμά από το 1955. Πρώτη σε όλα. 

Αγαπημένα τραγούδια του Rena Fan και από τις δύο συλλογές η ξένη επιτυχία "Μιχάκα" και το "Χωρίς φιλί" του Αττίκ με τη Δανάη, το "Σπιτάκι μου παλιό" με τον Πάνο Βισβάρδη και τη Ρένα Ντορ και το "Πες πως φταίω εγώ" ("Put the blame on Mame") με την Κάκια Μένδρη...

Η παρούσα ανάρτηση, όπως και όλα τα κείμενα που δημοσιεύονται στο ιστολόγιο αυτό, είναι αποτέλεσμα προσωπικής έρευνας. Είναι υποχρεωτική η ρητή αναφορά στο ιστολόγιο, όταν χρησιμοποιείται υλικό από τις αναρτήσεις του.