Σάββατο 25 Σεπτεμβρίου 2021

Σαν σήμερα το 1983: Ληστές(;) και αφιέρωμα

Στις 25 Σεπτεμβρίου 1983 δύο στήλες της εφημερίδας Το Έθνος της Κυριακής ασχολήθηκαν με τη Ρένα Βλαχοπούλου. Και οι δύο στήλες ανήκαν σε φίλους και συνεργάτες της (και δεν ξέρω και αν πρόκειται και για απλή σύμπτωση το ότι ασχολήθηκαν και οι δύο με τη Ρένα στο ίδιο φύλλο) και σας παρουσιάζω τα δημοσιεύματα με... σειρά εμφάνισης.

Η πρώτη αναφορά λοιπόν στη Ρένα γίνεται στην... ποικίλης καλλιτεχνικής ύλης στήλη του Σταμάτη Φιλιππούλη "Έθνος, μ' ακούς;" ο δημοσιογράφος παρουσίασε τα εισιτήρια των δώδεκα εμπορικότερων ελληνικών ταινιών της κινηματογραφικής περιόδου 1982-83 (η ταινία της Ρένας Η μανούλα, το μανούλι και ο παίδαρος έκοψε σε 314 μέρες προβολή 140.010 εισιτήρια κατακτώντας την 9η θέση), την είδηση ότι ο Θανάσης Βέγγος πήρε 1.300.000 δραχμές για μια ολιγόλεπτη εμφάνιση στη συναυλία του Διονύση Σαββόπουλου στο Ολυμπιακό στάδιο (είχε κάνει τον γύρο του σταδίου), είδηση που διέψευσαν τόσο ο Βέγγος όσο και ο Σαββόπουλος, τις διαμαρτυρίες του Ηλία Ανδριόπουλου για την υπερπροβολή της συναυλίας του Σαββόπουλου και του πάρτι του Λουκιανού Κηλαηδόνη στη Βουλιαγμένη (ενώ ελάχιστες αναφορές υπήρξαν σε συναυλίες δικές του αλλά και του Μίκη Θεοδωράκη) και, τέλος, την παρακάτω είδηση για τη Ρένα Βλαχοπούλου:

Οι "ληστές" της Βλαχοπούλου

Ακούστε τι συνέβη στη Ρένα Βλαχοπούλου και είναι γεγονός πέρα για πέρα αληθινό. Πριν από λίγες μέρες είχε πάει στην Τράπεζα για να πάρει κάτι χρήματα.

Φεύγοντας βλέπει στην πόρτα δυο νεαρούς που από τις φάτσες τους της φάνηκαν μάλλον ύποπτοι.

"Κι έτσι όπως με κοίταγαν είπα από μέσα μου ότι αυτοί εδώ θέλουν να μου αρπάξουν την τσάντα. Για να καταλάβουν ότι τους έχω μυριστεί τους λέω 'γιατί στέκεστε εδώ. Για να μου αρπάξετε την τσάντα. Για να μου την αρπάξετε όμως πρέπει να μου κόψετε και το χέρι'".

Οι δυο "ληστές" τάχασαν.

--Τι λες κυρά μου; Ποια τσάντα να σου αρπάξουμε;

--Αυτή που κρατάω, ποια άλλη;

"Τα... φίδια" 

Οι "ύποπτοι" έφυγαν κουνώντας το κεφάλι [Σημείωση του Rena Fan: σκέφτομαι την πιθανότητα να την κοιτούσαν επειδή την είχαν αναγνωρίσει και να έλεγαν φεύγοντας "τρελή είναι η Βλαχοπούλου!"...] και η Ρένα επειδή την είχαν "ζώσει τα φίδια", τι έκανε; Έδεσε το λουρί της τσάντας της στη ζώνη τής... φούστας της κι έτσι "ασφαλισμένη" βγήκε στο δρόμο.

"Γιατί αν μου την είχαν στημένη στο δρόμο και προσπαθούσαν να μου πάρουν την τσάντα θα έπρεπε να πάρουν μαζί και τη φούστα μου αλλά όπως είχε δεθεί... κόμπος θα την πάθαιναν τα παλιόπαιδα..."

Να ήταν άραγε η Ρένα τόσο καχύποπτη μετά την απόπειρα ληστείας στο διαμέρισμά της το 1968, τότε που μαζί με τον άντρα της και τους γείτονες συνέλαβαν τους διαρρήκτες; Πάντως μια απόπειρα κλοπής της τσάντας της και οι αντιδράσεις της θα αποτελούσαν μια εξαιρετική ιδέα για σκηνή ταινίας...

Ο Σταμάτης Φιλιππούλης και η Ρένα Βλαχοπούλου
έξι χρόνια αργότερα, το 1989,
φωτογραφίζονται με αφορμή μια συνέντευξη
που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό
Εικόνες

Στη σελίδα 32 του ίδιου φύλλου της εφημερίδας, ο Αρτέμης Μάτσας, που για ένα μεγάλο διάστημα έγραφε τακτικά στο Έθνος παρουσιάζοντας το αγαπημένο του θέμα, δηλαδή τα πορτρέτα μεγάλων (και μικρότερων) αστεριών του θεατρικού και τραγουδιστικού χθες, αφιέρωσε μια ολόκληρη σελίδα στη Ρένα Βλαχοπούλου. Σήμερα ξέρουμε πως κάποιες από τις πληροφορίες που υπάρχουν στο αφιέρωμα είναι λανθασμένες, ωστόσο σκέφτηκα να το αναδημοσιεύσω ολόκληρο, αφενός γιατί κάποιες από τις σωστές πληροφορίες που παρουσιάζει ο "κακός" του ελληνικού κινηματογράφου δεν ήταν ευρέως γνωστές τότε και αφετέρου γιατί κάποιες φορές νοσταλγώ την... εφηβεία μου, τότε που γνώριζα το παλιό θέατρο από τα άρθρα και τις εκπομπές του (μ' όλες τις ατέλειες, τις ανακρίβειες--τι να κάνουμε άλλωστε; Δεν είχε αναπτυχθεί ακόμα επαρκώς στην Ελλάδα ο κλάδος της θεατρολογίας για να διερευνά τεκμηριωμένα την ιστορία του ελαφρού μουσικού θεάτρου--και την υπερβολικά ρετρό διάθεση του Μάτσα (καταλαβαίνω, σήμερα, πως ο υπερβολικός λυρισμός που είχε περάσει στις εφηβικές εκθέσεις ιδεών του Rena Fan ήταν δικιά του... επιρροή και, ευτυχώς, η φιλόλογός του Rena Fan στη Γ' Γυμνασίου τον βοήθησε να... συνέλθει!). 

Ρένα Βλαχοπούλου

Από την Τζαζ... στο γέλιο

Το άγνωστο χθες μιας "Βασίλισσας". Έτσι όπως το έζησε στα πρώτα της βήματα για την κατάκτηση της επιτυχίας.

Πριν κερδίσει έπαιξε ένα στέμμα... Πριν γίνει η "Βασίλισσα της Τζαζ": Η Ρένα Βλαχοπούλου.

Πέρασαν τόσα χρόνια από τότε που γνώρισε τη δόξα και την επιτυχία η κοσμαγάπητη πρωταγωνίστρια. Το παλιό κοινό έδωσε τη θέση του στο σημερινό, οι προτιμήσεις άλλαξαν, είδωλα σαρώθηκαν...

Κοσμογονία αληθινή...

Η Ρένα Βλαχοπούλου είναι πάντα νέα, πάντα όμορφη και, το σπουδαιότερο, πάντα πρώτη στην προτίμηση, στην καρδιά των θεατών της Μουσικής Σκηνής και ένα από τα μεγαλύτερα ονόματα του Θεάτρου μας. (Τα άλλα δύο είναι εύκολο να... μαντευθούν).

Τι είναι αυτό που κάνει τη Ρένα να έχει την προτίμηση του κοινού και παράλληλα--τόσο σπάνιο--και την επιδοκιμασία της σωστής και εποικοδομητικής κριτικής;

Μα η Αλήθεια που κυριαρχεί στο παίξιμό της, στην όλη της έκφραση...  Η Βλαχοπούλου δεν προσποιήθηκε ποτέ, δεν παριστάνει την παιδούλα, σαρκάζει και αυτοσαρκάζεται με συγκλονιστική ειλικρίνεια που αφοπλίζει... Κι όταν ακόμη δείχνει τα ωραιότατα πόδια της, το γυναικείο κοινό αποκτάει αισιοδοξία ότι μπορεί ν' αρέσει πάντα...

Ακόμη--και αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό--συγχρόνισε τα ερμηνευτικά της μέσα. Το παίξιμό της, γεμάτο αυθορμητισμό και γνησιότητα, είναι σημερινό και--γιατί όχι--και αυριανό... 

Και γνωρίζουν καλά οι άνθρωποι του Θεάτρου πόσο ρευστή και χιμαιρική, αλλά και πόσο εύκολα ξεπερνιέται η Τέχνη του Ηθοποιού. Οι κωμικοί, ιδιαίτερα, αν δεν ανανεώσουν το κάθε στοιχείο τους, ξεπερνιούνται πολύ γρήγορα.

Ο μεγάλος Ντάνι Κέι λέει ότι "Οι κωμικοί για να νικήσουν τη φθορά δεν πρέπει να τυποποιούνται, αλλά, απεναντίας, να παρουσιάζονται καινούριοι εκφραστικά, γιατί αν περάσουν τρία χρόνια με τα διαρκώς επαναλαμβανόμενα αστεία τους, πολύ γρήγορα και θα κουράσουν και θα μπουν στο περιθώριο".

Θηλυκός "Σαρλώ"

Η Ρένα Βλαχοπούλου, που την αποκαλούν πολύ εύστοχα "θηλυκό Σαρλώ", δεν διστάζει να κάνει καμιά γκριμάτσα, από φόβο μην... ασχημύνει, γυμνάζει το αφάνταστα ευκίνητο σώμα της για τις πιο δύσκολες χορευτικές φιγούρες και, προπάντων, δεν αφήνει καμιά γραμμή του ρόλου της στην οποία να μην εναποθέσει διονυσιακά το ένστιχτό της και το πληθωρικό της ταλέντο...

Η καριέρα της Ρένας Βλαχοπούλου ξεκίνησε εντελώς τυχαία... Δυο χρόνια πριν από τον πόλεμο, πανέμορφο κοριτσόπουλο, τραγούδησε σ' ένα καφενείο της Κέρκυρας το σατιρικό τραγούδι του Αττίκ "Δεν σου πάει το... πάχος Δημητράκη"

Το τι επακολούθησε δεν λέγεται... Βέβαια όλοι οι συμπατριώτες της ξέρανε τη θαυμάσια φωνή της, αφού την ακούγανε στη χορωδία τους, όμως αυτή τη φορά ο ενθουσιασμός ξεπέρασε κάθε προηγούμενο.

Έτσι η μικρή Ρένα αποφάσισε να έρθει στην Αθήνα με την ελπίδα μήπως κάνει καριέρα, αλλά, προπάντων, για να βρει καμιά δουλειά που θα της επέτρεπε να στέλνει λίγα χρήματα στην πολυμελή οικογένειά της που αντιμετώπιζε τόσα οικονομικά προβλήματα. 

Στην Αθήνα τής συμπαραστάθηκε ο μεγάλος θεατρικο-κινηματογραφικός επιχειρηματίας Αντώνης Ζερβός που προωθούσε κάθε νέο ταλέντο.

Έτσι, όταν άκουσε την μικρή συμπατριώτισσά του, την προσέλαβε στην "Όαση". Ήταν τόση η επιτυχία της, που τον άλλο χειμώνα βρέθηκε στο δυσκολότερο θέατρο, το "Μοντιάλ", που και μόνο η πρόσληψη ενός ηθοποιού από τον επιχειρηματία Μακέδο σήμαινε κατά έναν τρόπο την καθιέρωσή του.

Εκεί τραγούδησε το πασίγνωστο "Καμπανιόλα Μπέλλα", τη "Μικρή Χωριατοπούλα" δηλαδή, που λίγους μήνες αργότερα ένας φαντάρος, την ώρα που φυλούσε σκοπιά, του άλλαζε τους στίχους και έγραψε το τραγούδι που έγινε θρύλος, το "Κορόιδο Μουσολίνι". Ο φαντάρος ήταν ο Γιώργος Οικονομίδης... [Σημείωση του Rena Fan: τη "Χωριατοπούλα" η Ρένα την τραγουδούσε στην Όαση, το "Κορόιδο" στο Μοντιάλ, τα έχουμε ξαναπεί...].

Η Ελλάδα είχε μπει στον πόλεμο... Δεκαέξι μέρες όμως πριν, στις 12 Οκτωβρίου του 1940, η Ρένα Βλαχοπούλου έπαιρνε την άδεια να εξασκεί το επάγγελμα από την Επιτροπή Αδείας Ασκήσεως Επαγγέλματος Ηθοποιού. [Σημείωση του Rena Fan: με βάση τις δικές μου πηγές αυτό δεν συνέβη πριν τις 17 Οκτωβρίου, αλλά σε κάθε περίπτωση είναι σημαντικό το ότι ο Μάτσας σκέφτηκε να συμπεριλάβει στο αφιέρωμά του αυτή την πληροφορία...]

Ήταν πια επίσημα και Ηθοποιός! [Σημείωση του Rena Fan: καλλιτέχνιδα του ελαφρού μουσικού θεάτρου, όχι της πρόζας, μπορούσε δηλαδή να εμφανίζεται σε μουσικά θέατρα εκτελώντας νούμερα ή τραγούδια--από όσο ξέρω δεν γινόταν διαχωρισμός...]

Η ευτυχισμένη συνάντηση δυο μεγάλων ταλέντων, του Γιάννη Σπάρτακου και της Ρένας Βλαχοπούλου έφερε τα πιο θαυμαστά αποτελέσματα. Ο Σπάρτακος, πάνω σε στίχους των Αλέκου Σακελλάριου-Χρ. Γιανακόπουλου, έγραψε τις μεγαλύτερες επιτυχίες της εποχής:

"Βρέχει, πόσο μ' αρέσει όταν βρέχει", "Το μπουμπούκι πούχεις βάλει στα μαλλιά", το, από τα ιταλικά, "Νάνι-νάνι" κ.ά. [Σημείωση του Rena Fan: και τα τρία ήταν ιταλικά, ο Σπάρτακος τα διασκεύασε και τα ενορχήστρωσε...]

Με το Σπάρτακο

Ως την ώρα που φάνηκε ο Σπάρτακος το ρυθμικό τραγούδι ήταν άγνωστο στην Ελλάδα και, πολύ σωστά, λέει ο κορυφαίος μας Χρήστος Χαιρόπουλος: "Ο Σπάρτακος έδωσε ρυθμό στη μελωδία".

Τον ίδιο σχεδόν καιρό ο Σπάρτακος γράφει για τη Βλαχοπούλου το πασίγνωστο "Θα σε πάρω να φύγουμε" που έγινε διεθνής επιτυχία με τον τίτλο "Γκρηκ Μπολέρο"--στίχοι Αλέκου Σακελλάριου--[Σημείωση του Rena Fan: και του Δημήτρη Ευαγγελίδη, πιθανότατα μόνο στο κουπλέ...] και που το είχε στο ρεπερτόριό του ο Χαβιέ Κούγκατ.

Η Ρένα Βλαχοπούλου ήταν πια η "Βασίλισσα της Τζαζ", τίτλο και θρόνο που της έδωσε επάξια το κοινό...

Τότε το μουσικό ζευγάρι άνοιξε τα φτερά του για την Αμερική.

Οι επιτυχίες διαδέχονται η μία την άλλη εκεί...

Οι δυο καλλιτέχνες είναι περιζήτητοι στα μεγαλύτερα Μιούζικ Χωλς. Το Γκρηκ Μπολέρο παίζεται παντού. Η Ρένα Βλαχοπούλου αποθεώνεται. [Σημείωση του Rena Fan: τόσο η Ρένα όσο και ο Σπάρτακος ήταν πολύ πιο προσεκτικοί και σεμνοί στις αφηγήσεις τους για εκείνη την περίοδο, ποτέ δεν είπαν ότι εργάστηκαν στα μεγαλύτερα music hall...].

Ο μεγάλος Ισραηλινός επιχειρηματίας Πουλέσκι [Σημείωση του Rena Fan: Λου Λέσλι ή Lew Leslie...], γοητευμένος μαζί της, της προτείνει δελεαστικό συμβόλαιο για το "Μπρόντγουεϊ" για να την κάνει σταρ των πιο φημισμένων θεάτρων.

Η Ρένα, που πάντα άκουγε τη φωνή της καρδιάς της, αρνείται...

Χάθηκε μια διεθνής Ελληνίδα σταρ ίσως...

Από το 1950

Το Ελληνικό Μουσικό Θέατρο όμως κέρδισε τη μεγάλη του Πρωταγωνίστρια. Το 1950 γυρίζουν στην Ελλάδα. Το 1953 μια άλλη ευτυχισμένη συνεργασία αλλάζει εντελώς τη ζωή της [Σημείωση του Rena Fan: 1951 και 1954 αντίστοιχα...]. Η Ρένα συνεργάζεται με το θίασο της αξέχαστης Σοφίας Βέμπο. Ο Μίμης Τραϊφόρος και ο Γιώργος Γιαννακόπουλος, με μουσική του Μενέλαου Θεοφανίδη, ετοιμάζουν την επιθεώρηση "Σουσουράδα".

"Θέλεις, Ρένα μου, να κάνουμε ένα νούμερο μαζί για να μην είσαι μόνο τραγουδίστρια;" της λέει ο Σταυρίδης.

Η Βλαχοπούλου ξαφνιάστηκε, δέχτηκε αμέσως όμως την πρόταση και κάνανε το περίφημο ντουέτο "Άλα Πασά μου" που του έγραψαν ειδικά ο Τραϊφόρος και ο Μενέλαος Θεοφανίδης. Η επιτυχία ξεπέρασε κάθε προσδοκία και η Ρένα καθιερώθηκε αμέσως και σαν νουμερίστα.

"Και να σας πω, λέει ο Σταυρίδης, η Ρένα με ξεπέρναγε στα κωμικά και καταχειροκροτιόταν". Την άλλη χρονιά πρωταγωνίστησε στη μουσική κωμωδία του Θεοφανίδης "Ραντεβού στο καμπαρέ" [Σημείωση του Rena Fan: την ίδια χρονιά, την άλλη σεζόν, δηλαδή 1954-55...].

Η καθιέρωση ήταν ολοκληρωτική.

Το 1957 κάνει την πρώτη της κινηματογραφική εμφάνιση με την ταινία "Πρωτευουσιάνικες περιπέτειες". Παρτενέρ της ο Στέφανος Στρατηγός. Εκεί τραγούδησε--στίχοι Ηλία Λυμπερόπουλου, μουσική Μεν. Θεοφανίδη--με συγκίνηση το 1τραγούδι:
Αντίο, νησί μου, αντίο,
θα φύγω σε λίγο,
θα πάω μακριά σου
και κλαίω.

Η Ρένα έβαζε σ' αυτό όλη την αγάπη της για την Κέρκυρα.

Το 1961 παίζει στην ταινία του Αλέκου Σακελλάριου "Όταν λείπει η γάτα"[Σημείωση του Rena Fan, το 1962, σεζόν 1961-62]. Μια μέρα τρεις άνθρωποι του κινηματογράφου, ο Φίνος, ο Δαλιανίδης και ο Πλέσσας αποφασίζουν κάνουν σωστό μουσικό κινηματογράφο στη χώρα μας και γυρίζουν τα πρώτα μιούζικαλ με πρωταγωνιστές [sic] τη Βλαχοπούλου, τη Λάσκαρη, την Καραγιάννη και την Προκοπίου. Τίτλοι τους: "Μερικοί το προτιμούν κρύο" (1963), "Κάτι να καίει" (1964), "Κορίτσια για φίλημα" (1965), "Ραντεβού στον αέρα" (1966). 

Η επιτυχία είναι πολύ μεγάλη. Η Ρένα πρωταγωνιστεί ακόμη στην ταινία "Ένα κορίτσι για δύο" των Τσιφόρου-Βασιλειάδη και στις κωμωδίες του Ψαθά "Χαρτοπαίχτρα" και "Φωνάζει ο κλέφτης".

Κινηματογραφικά συνέχισε με τον Κώστα Καραγιάννη με ταινίες που άφησαν εποχή και που πρόσφεραν το πιο πλούσιο γέλιο και που το κοινό της το ανταπέδωσε με την άμετρη αγάπη του. (Ευτυχώς δεν πήρε κανένα Βραβείο στα Κινηματογραφικά Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης. Η Ρένα ήταν τόσο μεγάλη ηθοποιός πάντα και προπάντων τόσο... υγιής). 

Πολλές, πάρα πολλές οι επιθεωρήσεις που πρωταγωνίστησε.

Στο Δελφινάριο

Η θρυλική "Έρχονται, δεν έρχονται", η "Αθήνα Χαρτοπαίχτρα", η "Καντσονίσιμα, Σατιρίσιμα, Ψιθυρίσιμα" των Σακελλάριου-Πλέσσα. Ένας μακρύς όμορφος δρόμος ως τη σημερινή στο "Δελφινάριο", την "Μας πρήξανε τα... ούμπαλα".

Όπως άπειρα είναι και τα τραγούδια που ερμήνευσε.

"Είναι τόσο πολλά που ράγες του τρένου να ήταν η φωνή μου, θα είχαν... σκουριάσει", λέει η ίδια χαριτολογώντας.

Σ' ένα τραγούδι του Γιώργου Θεοδοσιάδη η Ρένα τραγουδούσε:
Τι θα μείνει...
Ένα άλμπουμ
κριτικές απ' τις πρεμιέρες
που το κλείνει
βιαστικά ο χρόνος 
όπως και τις μέρες...
Τι θα μείνει...
Κάποιοι δίσκοι στο πικάπ
κι αυτοί φθαρμένοι...
Τι να γίνει...
Για το σήμερα
είσαι πια ξεπερασμένη...

Μόνο που το τραγούδι αυτό μπορεί να ήταν μια μεγάλη επιτυχία για τη Ρένα, μια μεγάλη αλήθεια για τις περισσότερες καλλιτέχνιδες, όμως είναι ένα μεγάλο ψέμα για τη Ρένα Βλαχοπούλου του πάντα...

Τη "Βασίλισσα" της Μουσικής Σκηνής, ακόμη και τώρα που δεν υπάρχουν πια Βασίλισσες...

Έθνος της Κυριακής, 25-9-1983 


Σκέφτομαι πάντως τι έχει να μείνει (και πού...) από το αρχείο του Αρτέμη, αλλά και του αδελφού του, του Νέστορα Μάτσα... 

Όπως είπα παραπάνω, δεν ξέρω αν ήταν συμπτωματική η αναφορά των δυο συνεργατών του Έθνους στη Ρένα Βλαχοπούλου, στο ίδιο φύλλο της εφημερίδας. Ανακάλυψα όμως μια άλλη σύμπτωση: ο Αρτέμης Μάτσας πέθανε στις 7 Σεπτεμβρίου του 2003, ενώ ο Σταμάτης Φιλιππούλης γεννήθηκε στις 7 Σεπτεμβρίου 1930--την ίδια χρονιά που γεννήθηκε και ο Μάτσας... 

Η παρούσα ανάρτηση, όπως και όλα τα κείμενα που δημοσιεύονται στο ιστολόγιο αυτό, είναι αποτέλεσμα προσωπικής έρευνας. Είναι υποχρεωτική η ρητή αναφορά στο ιστολόγιο, όταν χρησιμοποιείται υλικό από τις αναρτήσεις του.

Δεν υπάρχουν σχόλια: