Στις 9 Σεπτεμβρίου 1966 το περιοδικό Εικόνες δημοσίευσε ένα δισέλιδο αφιέρωμα στην ταινία Η βουλευτίνα με πρωταγωνίστρια τη Ρένα Βλαχοπούλου που επρόκειτο να προβληθεί στις αθηναϊκές αίθουσες τη σεζόν 1966-67. Σας παρουσιάζω ολόκληρο το κείμενο της Μιρέλλας Γεωργιάδου, γιατί αφενός δίνει μια ενδιαφέρουσα ανάλυση για τη θέση των γυναικών κωμικών στο ελληνικό σινεμά και αφετέρου μας μεταφέρει και την ατμόσφαιρα που επικρατούσε στα γυρίσματα της ταινίας.
Η "Βουλευτίνα" περιμένει... ψήφους
Με την "Βουλευτίνα" που γυρίζει η Ρένα Βλαχοπούλου θέλει να αποδείξη ότι ο χαρακτηρισμός "θηλυκός κλόουν" είναι ένας τίτλος πολύ τιμητικός για μια ηθοποιό. Η ταινία που γυρίζει ο Κώστας Καραγιάννης είναι μια έξυπνη σάτιρα των πολιτικών ηθών, μια εύθυμη ηθογραφική έρευνα για την ζωή μιας χειραφετημένης γυναίκας, που προσπαθεί να συμβιβάση τα ασυμβίβαστα. Η "Βουλευτίνα" θα αντιμετωπίση τους πρώτους εκλογείς στο Φεστιβάλ της Θεσσαλονίκης.
Ο ελληνικός κινηματογράφος βρίσκεται, ως γνωστόν, σε θαυμάσιες σχέσεις με τους εκπροσώπους της κωμικής τέχνης. Από τις εκατό ταινίες μιας περιόδου, καμιά εικοσαριά είναι, κατά κανόνα, αφιερωμένες στην προσωπικότητα των πρωταγωνιστών της ελαφράς σκηνής και οθόνης, σ' ένα Βέγγο, ένα Ηλιόπουλο, ένα Χατζηχρήστο, ένα Κωνσταντίνου. Η εικόνα αλλάζει τελείως όταν μεταφερθούμε στο αντίθετο στρατόπεδο. Μόλις δυο-τρεις ταινίες κάθε χρόνο αποφασίζουν να χρησιμοποιήσουν, κι αυτό μονάχα "επικουρικά", το ταλέντο των θηλυκών συναδέλφων τους. Μια κωμική καρατερίστα δεν έχει την απαραίτητη "φωτογένεια", εκείνο το "κάτι" που τραβά τον κόσμο στα ταμεία. Αυτά ψιθύριζαν με απόλυτη μυστικότητα, μέχρι χθες, οι επαΐοντες. Ως την ώρα που ένα από τα πιο δυναμικά στελέχη της τάξεως, η Ρένα Βλαχοπούλου, πέρασε στην αντεπίθεσι για να διαλύση την παρεξήγηση και να αποδείξη, πρόπερσι με την "Χαρτοπαίχτρα", τώρα με την "Βουλευτίνα", που γυρίζει σαν παραγωγός και σκηνοθέτης ο Κώστας Καραγιάννης, ότι η "ρετσινιά" του "θηλυκού κλόουν" είναι ένας τίτλος πολύ τιμητικός, εμπορικά αποδοτικώτατος στα εγχώρια, όπως και στα διεθνή, ύδατα.
Κινηματογράφος, θέατρο, ραδιόφωνο. Η Ρένα Βλαχοπούλου είναι, πολλά χρόνια τώρα, ένα από τα αγαπημένα ονόματα στο ψηφοδέλτιο του ελληνικού ψυχαγωγικού τρίπτυχου. Αναρίθμητα τραγουδάκια, οι μεγάλες επιτυχίες των ραδιοσταθμών, χρωστούν αποκλειστικά την σταδιοδρομία τους στην ζεστή φωνή και το ιδιότυπο μπρίο της. Άπειρα επιθεωρησιακά νούμερα της σειράς έμειναν "κλασικά" χάρις στην εντελώς προσωπική, εκρηκτική της ερμηνεία. [Σημείωση του Rena Fan: το "άπειρα" είναι σαφώς υπερβολή, αφού η Ρένα μετρούσε τότε μόνο δώδεκα χρόνια ως νουμερίστα της επιθεώρησης].
Ωστόσο, μέχρι σήμερα, το σινεμά ξεπλήρωσε πολύ απρόθυμα, σε μικρές δόσεις, σαν κακός οφειλέτης, τους λογαριασμούς του απέναντι στην Ρένα. Σπουδαίο κωμικό ταλέντο, πολύ δημοφιλής. Σύμφωνοι, έλεγαν οι παραγωγοί. Μια εισπρακτική επιτυχία χρειάζεται, όμως, κι άλλα πράγματα. Αυτά τα "άλλα πράγματα" είναι συνήθως στο κέντρο των εύθυμων επεισοδίων, μια αισθηματική πλοκή, μια αφορμή για την ανάρρησι στον θρόνο της δημοσιότητας κάποιας ή κάποιων νεαρώτατων, τρυφερών υπάρξεων, ίσως πολύ ωραίων, πολύ προκλητικών και πολύ εντυπωσιακών, οι οποίες, όμως, επειδή δεν πρόλαβαν να έχουν πολλά πάρε-δώσε με την τεχνική του κινηματογράφου και της ελαφράς, τραγουδιστής, εύθυμης κομεντί, αντιδρούν πάντα με τον ίδιο τρόπο στις προκλήσεις του φακού. Με ένα αμήχανο, παγερό χαμόγελο, με μια γυμνιστική επίδειξη, εις αντικατάστασιν ανύπαρκτης χορευτικής επιδόσεως, με μια γλυκειά ματιά προς αποκλειστική χρήση της στρατιάς των θαυμαστών. [Σημείωση του Rena Fan: μάλλον λίγο άδικη προσέγγιση για τα δροσερά κορίτσια των μιούζικαλ, όσο κι αν η σύγκριση ευνοεί τη Ρένα Βλαχοπούλου!]
Για το χατήρι αυτών των "σημαντικών" αττραξιόν, ο ρόλος της Βλαχοπούλου, και μαζί οι κωμικοί στόχοι μιας ταινίας, μίκραιναν, περιορίζονταν, περνούσαν στο δεύτερο, στο τρίτο πλάνο. [Σημείωση του Rena Fan: Τα μιούζικαλ ήταν αναπόφευκτα ταινίες συνόλου, αλλά--ρενοφανατική λεπτομέρεια--ειδικά στο Ραντεβού στον αέρα η παρουσία της Ρένας Βλαχοπούλου είναι σχετικά περιορισμένη: εμφανίζεται στα 46 από τα 93 λεπτά της ταινίας... Πόσο σαρωτική είναι όμως η παρουσία της σε αυτά τα 46 λεπτά...]. Κι όμως. Έστω κι απ' αυτή την μειονεκτική θέση, η Ρένα κατόρθωνε κάθε φορά να θριαμβεύη. Ο τύπος της μεγάλης αδελφής στο "Μερικοί το προτιμούν κρύο", ο διπλός ρόλος της ρομαντικής μεγαλοκοπέλλας και της σταρ στο "Ραντεβού στον αέρα", είναι από τα λίγα κομμάτια που άφησαν στην μνήμη μας οι συμπαθητικές, αλλά απρόσωπες αυτές μουσικές κωμωδίες. Έτσι το σύνθημα "παίζει η Βλαχοπούλου, πάμε να γελάσουμε", μετακόμισε πολύ γρήγορα και με μεγάλη ευκολία από το επιθεωρησιακό παλκοσένικο στις σκοτεινές αίθουσες των σινεμά.
Αμιγές ρεσιτάλ
Χωρίς τους παραπάνω περιορισμούς, το "προσκλητήριο" της "Βουλευτίνας", που έγραψε ο νέος σεναρίστας Λάκης Μιχαηλίδης, είναι ένα αμιγές ρεσιτάλ Βλαχοπούλου. Την αποτελεσματικότητά του μετρούν κάθε μέρα "επί τόπου", στα διάφορα στάδια του γυρίσματος, οι υπόλοιποι συνεργάτες της ταινίας, ο σκηνοθέτης, ο οπερατέρ, ο έκτακτος συμπρωταγωνιστής της Ρένας, ο λιτότατος, φίνος, Σταύρος Ξενίδης, ο Ρίζος ο Τζαννετάκος, η Νίτσα Μαρούδα.
Πέντε η ώρα το απόγευμα, στο στούντιο "Άλφα", ύστερα από δεκάωρο γύρισμα. Η θερμοκρασία τροπική, το μακιγιάζ των ηθοποιών λειώνει κάτω από τις φλόγες των προβολέων. Μισοξαπλωμένη σ' ένα ντιβάνι, η Ρένα τραγανίζει ένα παξιμάδι κι ακούει με "μισό αυτί" τον βοηθό σκηνοθέτη να διαβάζη τους διαλόγους. Ο Τζαννετάκος προβάρει τον ρόλο του, εκείνη δηλώνει: "Δεν θυμάμαι τίποτε." Ανήσυχος ο σκηνοθέτης ρωτά: "Μήπως κουράστηκες; Μήπως θες να διακόψουμε γι' αύριο;" "Ειδοποίησέ με όταν θα είσαι έτοιμος", είναι η μόνη απάντηση που παίρνει. Στην πραγματικότητα, το νούμερο Βλαχοπούλου έχει ήδη σχεδόν αρχίσει. Πριν από ένα δευτερόλεπτο όλοι ένοιωθαν εξουθενωμένοι από την ζέστη, την εξαντλητική δουλειά, την ασφυκτική ατμόσφαιρα του πλατώ. Τώρα μπροστά στον φακό η "Βουλευτίνα" εξαγγέλλει το πρόγραμμα του κόμματός της, κι όλα ξαφνικά γίνονται πολύ εύκολα και διασκεδαστικά. Η Ρένα χειρονομεί, ρητορεύει, προκαλεί τους ψηφοφόρους της. Κανείς δεν μπορεί να πη στα σίγουρα αυτή την στιγμή αν όλο αυτό το ξεκαρδιστικό λογύδριο έχη την βάση του στο σενάριο, στις υποδείξεις του σκηνοθέτη, στην πρόβα που προηγήθηκε, ή απλούστατα σε μια ακόμη ξαφνική έμπνευση της Ρένας, μια "κρίση αυτοσχεδιασμού", όπως την ονομάζει η ίδια πειράζοντας τον εαυτό της και τους συνεργάτες της. Πάντως ένα είναι το γεγονός. Ο "τρακαρισμένος" κομπάρσος βλέπει ξαφνικά ότι ανεκάλυψε ακριβώς τον ιδεώδη τρόπο για να "πλασάρη" την μοναδική, πολύτιμη φράση του ρόλου του, οι άλλοι ηθοποιοί ξαναβρίσκουν το κέφι τους, ο σκηνοθέτης τον τρόπο που θα "κολλήση" την επόμενη σκηνή, ο σεναρίστας την εμπιστοσύνη του στην ιστορία που φαντάστηκε.
Έξυπνη σάτιρα
Πέρα από μια ταινία κομμένη και ραμμένη στα μέτρα της Βλαχοπούλου, η "Βουλευτίνα" είναι μια έξυπνη σάτιρα της πολιτικής πραγματικόητας, μια πολύ μελετημένη εύθυμη ηθογραφική έρευνα με στόχο την συμπεριφορά της "χειραφετημένης" σύγχρονης Ελληνίδας, που αγωνίζεται να συμβιβάση τα "ασυμβίβαστα".
Η Ρένα και ο μνηστήρας της, ο Ξενίδης, είναι ένα από τα "κλασικά" ζευγάρια παλαιάς... οικονομικής χρήσεως, που περιμένουν, για να αποφασίσουν να παντρευτούν, κάποιο γεγονός, κάποια προαγωγή, μια κληρονομιά, κάποιον άλλο, συγγενικό γάμο, ή, όπως στην περίπτωση της ταινίας, μια... βουλευτική έδρα. Ο Σταύρος έχει το μικρόβιο της πολιτικής. Η πατρική κληρονομιά, που ξοδεύεται μέχρι πεντάρας, η εκπληκτική πολιτική του ευστροφία, οι ελιγμοί του παμπόνηρου πρωτοπαλλήκαρού του, του Νίκου Ρίζου, δεν είναι αρκετά για να πείσουν τον ελληνικό λαό να του παραδώση τα ηνία του κράτους. Οι κυβερνήσεις έρχονται και παρέρχονται κι ο Σταύρος μένει πάντα έξω του πολιτικού νυμφώνος, με πιστό σύντροφο την απελπισμένη Ρένα, η οποία αποφασίζει κάποια μέρα να αναμιχθή επιτέλους ενεργώς στον προεκλογικό αγώνα.
Η "Βουλευτίνα" θα αντιμετωπίση τους πρώτους ψηφοφόρους της στο κινηματογραφικό φεστιβάλ της Θεσσαλονίκης.
ΜΙΡΕΛΛΑ ΓΕΩΡΓΙΑΔΟΥ
ΕΙΚΟΝΕΣ, 9-9-1966
Τελικά όμως η Βουλευτίνα δεν υποβλήθηκε στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης, γιατί, όπως δημοσίευσαν τα Νέα λίγες μέρες αργότερα (στις 17-9-1966), ο παραγωγός Κώστας Καραγιάννης δήλωσε ότι "έχει επιφυλάξεις ως προς την σύνθεση της Κριτικής Επιτροπής"...
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου