Σήμερα συμπληρώνονται εικοσιένα χρόνια από τον θάνατο της Ρένας Βλαχοπούλου. Τα χρόνια κυλούν σαν νερό, μα ευτυχώς οι αναμνήσεις δεν ξεθωριάζουν τόσο εύκολα. Η παρουσία αυτής της σπουδαίας γυναίκας παραμένει ζωντανή στη μνήμη μας, και ενίοτε στη φαντασία μας και στα όνειρά μας. Το blog αυτό έχει καθιερώσει τις δικές του παραδόσεις, και μία από αυτές είναι η επετειακή ανάρτηση που συνδέει τον αριθμό των ετών που πέρασαν από εκείνη τη δύσκολη μέρα του αποχωρισμού με ισάριθμες στιγμές από την καριέρα της Ρένας, συνοδευόμενες από αντίστοιχα ντοκουμέντα.
Φέτος, λοιπόν, για την 21η επέτειο της απώλειας της Μούσας μου, θα παρουσιάσω 21 φωτογραφικά της πορτρέτα. Διάλεξα 21 φωτογραφίες από ισάριθμα θεατρικά προγράμματα. Το σκεπτικό μου ήταν να ξετυλίξω την καριέρα και τη ζωή της Ρένας Βλαχοπούλου μέσα από τις σελίδες αυτών των προγραμμάτων –γιατί τα προγράμματα, πέρα από πολύτιμα τεκμήρια για τη θεατρολογική έρευνα, υπήρξαν ανέκαθεν για τον Rena Fan αγαπημένα ενθύμια της θεατρικής εμπειρίας.
Ιδιαίτερα στα παλιότερα χρόνια, δεν είναι δύσκολο να φανταστούμε έναν θαυμαστή ή μια θαυμάστρια της Ρένας να αγοράζει το πρόγραμμα κυρίως για να έχει στην κατοχή του/της μια φωτογραφία της αγαπημένης καλλιτέχνιδας, σε μια εποχή όπου το φωτογραφικό υλικό ήταν σπάνιο και πολύτιμο. Οι φωτογραφίες που επέλεξα για να αποτυπώσουν την πορεία της Ρένας μέσα σε πέντε δεκαετίες δεν είναι εικόνες που τραβήχτηκαν ειδικά για τις ανάγκες των αντίστοιχων παραστάσεων. Ακόμα και στα νεότερα χρόνια –όταν κάτι τέτοιο θα ήταν πιο εύκολο– τα προγράμματα των εμπορικών θιάσων δυστυχώς σπάνια περιλάμβαναν φωτογραφίες από πρόβες ή σκηνές των παραστάσεων. Αυτές οι σπάνιες φωτογραφικές στιγμές, λοιπόν, δεν περιλαμβάνονται στο σημερινό αφιέρωμα. Θα δούμε, αντίθετα, φωτογραφικά πορτρέτα –συχνά ενυπόγραφα– και θα αναρωτηθούμε (ή θα φανταστούμε!) ποιο ήταν το σκεπτικό πίσω από την επιλογή τους· μια επιλογή που, σύμφωνα με μαρτυρίες, γινόταν από τους θεατρικούς επιχειρηματίες της εποχής, αλλά στην οποία σαφέστατα, από ένα σημείο και μετά, θα είχε λόγο και η ίδια η πρωταγωνίστρια. Θα δούμε, επίσης, πώς κάποια πορτρέτα από κινηματογραφικές της εμφανίσεις παρεισέφρεαν στον θεατρικό της κόσμο (κι εδώ ακούω τη Ρένα να με κοροϊδεύει: "Τι μόρφωσις!"), γιατί, κακά τα ψέματα, η θεατρική παντοδυναμία της Ρένας Βλαχοπούλου οφειλόταν σε μεγάλο βαθμό και στην τεράστια κινηματογραφική της επιτυχία. Ας ξεκινήσουμε λοιπόν!
Η πρώτη θεατρική εμφάνιση της Ρένας στην Αθήνα πραγματοποιήθηκε λίγο μετά την κήρυξη του ελληνοϊταλικού πολέμου, σε μια περίοδο κατά την οποία, για λόγους οικονομίας, οι περισσότεροι θίασοι τύπωναν εξαιρετικά λιτά θεατρικά προγράμματα –συνήθως μονόφυλλα– στα οποία δεν περιλαμβάνονταν φωτογραφίες των μελών του θιάσου. Αυτή η τακτική συνεχίστηκε σε όλη τη διάρκεια της Κατοχής. Κατά συνέπεια, η πρώτη φορά που βλέπουμε φωτογραφία της Ρένας σε θεατρικό πρόγραμμα είναι μετά την Απελευθέρωση, στα έντυπα των επιθεωρήσεων που ανέβασε ο Βασίλης Μπουρνέλλης: το καλοκαίρι του 1945 στο θέατρο Ακροπόλ και τη χειμερινή σεζόν 1945–46 στο θέατρο Παπαϊωάννου. Σε αυτά τα πρώτα μεταπολεμικά, μικρού σχήματος, προγράμματα, οι φωτογραφίες των ηθοποιών είναι αντίστοιχα μικρές και συνυπάρχουν με στίχους από τα νούμερα και τα τραγούδια της παράστασης. Από το πρόγραμμα της επιθεώρησης Ας τα βλέπουν οι μεγάλοι βλέπουμε, λοιπόν, την πρώτη φωτογραφία της Ρένας μαζί με τους στίχους του ταγκό "Μόνον εγώ", που συνέθεσε ο Ιωσήφ Ριτσιάρδης σε στίχους της τριάδας Ασημακόπουλος–Σπυρόπουλος–Παπαδούκας
Μετά τις πετυχημένες εμφανίσεις της στο θέατρο Παπαϊωάννου, η Ρένα Βλαχοπούλου έφυγε από την Ελλάδα και ξεκίνησε –μαζί με τον Γιάννη Σπάρτακο– τη θριαμβευτική της περιοδεία στην Τουρκία, τη Μέση Ανατολή και τις Ηνωμένες Πολιτείες. Όταν επέστρεψε, τον Αύγουστο του 1951, έφερε μαζί της μια σειρά από φωτογραφικά πορτρέτα του Bruno-Hollywood, τα οποία διοχέτευσε στον αθηναϊκό Τύπο της εποχής. Ορισμένα από αυτά τα πορτρέτα χρησιμοποιήθηκαν και στα προγράμματα των επιθεωρήσεων στις οποίες εμφανίστηκε τη διετία 1951–52, στα θέατρα Σαμαρτζή και Ακροπόλ. Στη δεύτερη στάση του φετινού μας αφιερώματος βλέπουμε ίσως την πιο χαρακτηριστική από αυτές τις φωτογραφίες, η οποία χρησιμοποιήθηκε στο πρόγραμμα των επιθεωρήσεων Η βασίλισσα της νύχτας και Να τι θα πει Αθήνα, το καλοκαίρι του 1952. Σε εκείνες τις παραστάσεις, οι τρεις τραγουδίστριες του Ακροπόλ –Ρένα Βλαχοπούλου, Καίτη Μπελίντα και Μάγια Μελάγια– μοιράζονται την ίδια σελίδα του προγράμματος, όπως μοιράστηκαν (πότε ανά δύο, πότε και οι τρεις μαζί) και αρκετά από τα τραγούδια των δύο έργων. Δυστυχώς, αυτή η σημαντική σύμπραξη δεν αποτυπώθηκε στη δισκογραφία της εποχής.
Για τον τρίτο σταθμό του σημερινού αφιερώματος, μεταφερόμαστε στο θέατρο Περοκέ, όπου την επόμενη χρονιά, η Ρένα Βλαχοπούλου εμφανίζεται στις δύο επιθεωρήσεις που παρουσιάζονται εκεί: Πουλιά στον αέρα και Ο μήνας έχει εννιά. Από τα τραγούδια που ερμήνευσε σε αυτές τις παραστάσεις, το πιο κλασικό ήταν αναμφίβολα το "Τώρα βρέξε όσο θες", αν και δυστυχώς το τραγούδι πέρασε στη δισκογραφία με τη φωνή της Εύας Στυλ. Στο πρόγραμμα του έργου Και ο μήνας έχει εννιά, η φωτογραφία της Ρένας συνοδεύεται όχι από τον τίτλο του παραπάνω τραγουδιού, αλλά από το πιο ανάλαφρο "Οι κοτούλες κο κο κο". Ίσως αυτό να οφείλεται στο γεγονός ότι το... βροχερό τραγούδι "κόπηκε" από την παράσταση, καθώς, όπως διηγούνταν η ίδια, κάθε φορά που ξεκινούσε να το τραγουδήσει, ο καιρός γύριζε... όντως σε βροχή! Χαρακτηριστικό στοιχείο της φωτογραφίας που κοσμούσε τα προγράμματα του Περοκέ το 1953 (αλλά και τις παρτιτούρες των αντίστοιχων τραγουδιών) ήταν η λευκή τούφα στα μαλλιά της – μια στιλιστική λεπτομέρεια που υπαγόρευε η μόδα της εποχής.
Η πραγματικά μεγάλη επιτυχία για τη Ρένα ήρθε το επόμενο καλοκαίρι, όταν εμφανίστηκε με τον θίασο της Σοφίας Βέμπο στην επιθεώρηση Σουσουράδα, που ανέβηκε τον Ιούνιο του 1954. Όπως είναι πλέον γνωστό, σε εκείνη την παράσταση η Ρένα βαφτίστηκε και νουμερίστα, αφού μοιράστηκε με τον Νίκο Σταυρίδη το σκετσονούμερο "Άλα πασά μου" (γνωστό και ως "Κάνε μου τέτοια"). Παράλληλα, ερμήνευσε καινούργια τραγούδια του Μενέλαου Θεοφανίδη, χωρίς να επισκιάζεται από τη σαρωτική –και ηγετική– παρουσία της Βέμπο. Στο πρόγραμμα του έργου, όπως βλέπουμε στην τέταρτη στάση μας, η Ρένα έχει τη δική της σελίδα, αν και η φωτογραφία της παραμένει σχετικά μικρή –ολοσέλιδες φωτογραφίες, άλλωστε, "δικαιούνται" μόνο οι δύο θιασάρχες: η Βέμπο και ο Σταυρίδης. Η ίδια φωτογραφία, δημιουργία του περίφημου φωτογράφου Elite, χρησιμοποιήθηκε και στα προγράμματα του θεάτρου Κυβέλης την επόμενη σεζόν. Εκεί, η Ρένα μοιράζεται τη σελίδα με τη Μαρίκα Κρεβατά, η οποία, ακόμα, προηγείται.
Από το 1955 και εξής, η άνοδος της Ρένας είναι ραγδαία. Επιστρέφει στις επιχειρήσεις του Βασίλη Μπουρνέλλη, και πλέον έχει περίοπτη θέση στις επιθεωρήσεις του. O επιχειρηματίας καθιερώνει τα μεγάλου σχήματος προγράμματα –"σε μέγεθος Α4" όπως θα λέγαμε σήμερα...– και η φωτογραφία της Ρένας ξεχωρίζει με διάφορους τρόπους. Στο εναρκτήριο έργο της σεζόν 1955–56, Τζώννηδες και κάου-μπόι, η φωτογραφία της βρίσκεται στο κέντρο και ψηλότερα από τις εκατέρωθεν φωτογραφίες της Νανάς Σκιαδά και της Σπεράντζας Βρανά. Μάλιστα, και οι τρεις κυρίες τοποθετούνται πάνω από τους τρεις πρωταγωνιστές του θιάσου Βασίλη Αυλωνίτη, Ορέστη Μακρή και Κυριάκο Μαυρέα. Ήταν μια κίνηση "αβρότητος" που συνηθιζόταν τότε στα προγράμματα (και τις διαφημίσεις) των επιθεωρησιακών θιάσων, αναγνωρίζοντας τη γοητεία και τη δημοφιλία των γυναικών του θιάσου –παρόλο που οι άντρες είχαν το "πάνω χέρι" και στην κοινωνία και στο μετιέ...
Η φωτογραφία αυτή, δημιουργία του γνωστού φωτογραφείου της εποχής Daz Athenes, χρησιμοποιήθηκε σε τουλάχιστον δύο εξώφυλλα περιοδικών της εποχής. Την επόμενη χρονιά, το καλοκαίρι του 1956, εμφανίζεται και στο πρόγραμμα του θεάτρου Βέμπο, όπου η Ρένα ήταν πια το πρώτο γυναικείο όνομα, αφού η ίδια η Βέμπο βρισκόταν στο εξωτερικό. Κατά συνέπεια, η φωτογραφία της ήταν πλέον ολοσέλιδη, (ενώ ο παλαίμαχος Μαυρέας και ο δυναμικά ανερχόμενος Χατζηχρήστος μοιράζονταν την αμέσως προηγούμενη σελίδα...).
Για την έκτη στάση του φετινού αφιερώματος, όμως, παραμένουμε στο θέατρο Ακροπόλ. Τη χειμερινή σεζόν 1956–57, η αναβάθμιση της Ρένας Βλαχοπούλου γίνεται ακόμη πιο αισθητή. Στο πρόγραμμα της επιθεώρησης Σιγά και με το μαλακό, η φωτογραφία της –ίσως η πιο αγαπημένη φωτογραφία αυτής της περιόδου για τον Rena Fan– εμφανίζεται πρώτη, τοποθετημένη πιο ψηλά από τη φωτογραφία του Ορέστη Μακρή. Στην ίδια σελίδα περιλαμβάνονται και οι στίχοι του τραγουδιού της "Το αλκοόλ κι η νικοτίνη" –ένα τραγούδι στο οποίο έχουμε αναφερθεί πολλές φορές– καθώς και ένα σύντομο απόσπασμα από το σόλο της "Αμύνεσθαι περί γάμου".
Η έβδομη στάση του φετινού αφιερώματος μάς αποκαλύπτει ένα από τα τρικ του Μπουρνέλλη –από εκείνα που πιθανόν επινοήθηκαν για να ικανοποιηθούν κάποιες... ματαιοδοξίες των ηθοποιών του (αν και η Ρένα –και το επιβεβαίωναν και αρκετοί συνεργάτες της– υποστήριζε κατά καιρούς πως ποτέ δεν την ενδιέφερε πού θα μπει το όνομά της...). Τη σεζόν 1958–59, η Ρένα καλείται να μοιραστεί την πρώτη θέση στον θίασο του Ακροπόλ με τη συνονόματή της, την επίσης αδιαφιλονίκητη πρωταγωνίστρια της επιθεώρησης Ρένα Ντορ. Τι κάνει λοιπόν ο δαιμόνιος Βασίλης Μπουρνέλλης (ενδεχομένως κατόπιν... πιέσεων); Παρουσιάζει ως πρώτο όνομα τη Ρένα Ντορ, μόνη της σε μια σελίδα, συνοδευόμενη από στίχους των τραγουδιών της έναρξης και του τρίο που μοιραζόταν με τη Βλαχοπούλου και την Μπέτυ Μοσχονά. Η φωτογραφία της Ρένας Βλαχοπούλου όμως τοποθετείται σε ένθετη σελίδα –αν και δεν είναι σαφές σε ποιο σημείο του προγράμματος τοποθετούνταν η σελίδα αυτή (ούτε αν η θέση της ήταν σταθερή σε όλα τα πωλούμενα αντίτυπα...). Σε αυτή την ένθετη σελίδα βλέπουμε, εκτός από τη φωτογραφία της Ρένας, και τους στίχους του τραγουδιού "Και ήρθε και το τέλος", που τραγουδούσε σε ένα από τα λιγοστά δραματικά νούμερα της καριέρας της –το οποίο μοιραζόταν με την Τζένη Τσακίρη.
Ας σημειώσουμε εδώ πως η πρακτική της ένθετης σελίδας εφαρμοζόταν κυρίως για τα χορευτικά ζευγάρια των επιθεωρησιακών θιάσων (όπως οι Καστρινός–Ζώκα), και ενίοτε για έκτακτες συμμετοχές, όπως εκείνη του ζεύγους Καζαντζίδης–Μαρινέλλα στα προγράμματα της δεκαετίας του ’60. Για τη Ρένα, η ένθετη σελίδα θα χρησιμοποιηθεί άλλη μία φορά, στα χρόνια του ’70 –όπως θα δούμε παρακάτω... Σε κάθε περίπτωση, όμως, αυτή η πρακτική αποδείχθηκε επιζήμια για την ιστορική έρευνα, αφού στα πιο πολλά προγράμματα που διασώζονται σήμερα σε βιβλιοθήκες ή παλαιοπωλεία οι ένθετες σελίδες έχουν χαθεί...
Ας επιστρέψουμε όμως στην επετειακή διαδρομή μας, για να κάνουμε την όγδοη στάση μας στο καλοκαίρι του 1959, στην επιθεώρηση Σαμπάνια και ρετσίνα. Μια ωραία φωτογραφία του "Ατελιέ Σκανάτοβιτς" συνυπάρχει στη σελίδα του προγράμματος με τους στίχους του τραγουδιού "Εκείνα τα μάτια" που τραγουδούσε η Ρένα κάθε βράδυ στη σκηνή του Μετροπόλιταν, μαζί με το τραγούδι "Ο άντρας της ζωής μου" (και τα δυο έχουν ηχογραφηθεί στους ραδιοθαλάμους του Εθνικού Ιδρύματος Ραδιοφωνίας από τη Μαίρη Μοντ, σύζυγο του συνθέτη τους Αλέκου Σπάθη, η οποία τα τραγουδούσε στο Μετροπόλιταν, όταν η Ρένα αποχώρησε από τον θίασο τον Σεπτέμβρη για τις καθιερωμένες της εμφανίσεις στη Θεσσαλονίκη, την περίοδο της Διεθνούς Έκθεσης...).
Παραμένουμε στο θέατρο Μετροπόλιταν για την ένατη στάση μας: το 1960 η Ρένα, σταθερά το πρώτο όνομα του θιάσου, τραγουδά το "Ένα φιλί" των Αλέκου Σπάθη και Γιώργου Γιαννακόπουλου. Οι στίχοι του συνοδεύουν το πορτρέτο της, υπογεγραμμένο από τον φωτογράφο Καραπατσόπουλο, το οποίο χρησιμοποιήθηκε και σε ένα από τα σπανιότατα εξώφυλλα δίσκων 45 στροφών που κυκλοφόρησε στις αρχές της δεκαετίας του ’60.
Καθώς προχωρούσε η δεκαετία του '60 η Ρένα επέστρεψε στις επιχειρήσεις του Βασίλη Μπουρνέλλη και περνούσε τους χειμώνες της στο θέατρο Ακροπόλ και τα καλοκαίρια της στο Θέατρο του Εθνικού Κήπου (με ένα μόνο διάλειμμα στο Μετροπόλιταν του Τάκη Μακρίδη). Σε αυτή τη δεκαετία τρία ήταν τα φωτογραφικά της πορτρέτα που εναλλάσσονταν στις σελίδες των θεατρικών προγραμμάτων. Ένα από αυτά είχε επίσης χρησιμοποιηθεί ως εξώφυλλο στο 45άρι που κυκλοφόρησε το 1960 με τα τραγούδια "Έχω απόψε ραντεβού" και "Το χωριουδάκι μου" των Γιώργου Μουζάκη-Γιώργου Οικονομίδη και θα το δούμε στη δέκατη σημερινή μας στάση. Η ίδια φωτογραφία (που πολύ αργότερα μάλιστα χρησιμοποιήθηκε και ως εξώφυλλο στον δεύτερο δίσκο 33 στροφών της καριέρας της που κυκλοφόρησε μόλις το 1990...) χρησιμοποιήθηκε για τελευταία φορά στο πρόγραμμα της επιθεώρησης Καντσονίσιμα, σατιρίσιμα, ψιθυρίσμα που ανέβηκε στο Κοτοπούλη-Ρεξ τη σεζόν 1971-72.
Λιγότερο στυλιζαρισμένη και πιο... καθημερινή η πόζα που είχε πάρει η Ρένα στη φωτογραφία που βλέπουμε στην εντέκατη στάση μας. Άλλοτε σε συνύπαρξη με τις φωτογραφίες των συν-θιασαρχών της (Χρήστος Ευθυμίου, Καίτη Μπελίντα, Σπεράντζα Βρανά, Γιάννης Γκιωνάκης) και άλλοτε ολοσέλιδη και μόνη της, η φωτογραφία φιλοξενήθηκε σε αρκετά προγράμματα της περιόδου 1963-1968.
Το 1968 όμως ξεκίνησαν τα... κινηματογραφικά δάνεια. Είναι η χρονιά που η Ρένα γυρίζει την ταινία Η ζηλιάρα με την εταιρία Καραγιάννης-Καρατζόπουλος και το χαρακτηριστικό πορτρέτο της που βλέπουμε στον δωδέκατο σταθμό της σημερινής επετείου χρησιμοποιείται συχνά στα θεατρικά προγράμματα της τριετίας 1968-1971 (τελευταία φορά το συναντάμε στο πρόγραμμα της επιθεώρησης Λέγονται δεν λέγονται στο θέατρο Ακροπόλ).
Τα κινηματογραφικά "δάνεια" συνεχίστηκαν μέχρι το τέλος της δικτατορίας. Τη σεζόν 1972-73, το πρόγραμμα της επιθεώρησης Τι Λωζάννη, τι Κοζάνη φιλοξενεί πορτρέτο της Ρένας από την ταινία της Φίνος Φιλμ Η Ρένα είναι οφ σάιντ, που προβλήθηκε στις κινηματογραφικές αίθουσες την ίδια σεζόν. Το συγκεκριμένο στιγμιότυπο αποτελεί και τη δέκατη τρίτη στάση του φετινού αφιερώματός μας.
Την επόμενη σεζόν, 1973-74, το ίδιο θέατρο παρουσιάζει την επιθεώρηση Όλοι θα ζήσουμε--Επτά χρόνια φαγούρα και το πρόγραμμα της παράστασης δανείζεται μια φωτογραφία από τα γυρίσματα της ταινίας Η κόμησσα της Κέρκυρας που είχε προβληθεί δύο σεζόν νωρίτερα στα σινεμά.
Ενώ και η λίγο παλιότερη Παριζιάνα (1969) "δάνεισε" μια χαρακτηριστική πόζα της Ρένας στα θεατρικά προγράμματα της περιόδου αυτής –και μάλιστα από σε ένα από αυτά κοσμεί και το εξώφυλλο. Το καλοκαίρι του '74 η Ρένα αποτολμά την πρώτη της περιοδεία ως θιασαρχίνα με την πολιτική σάτιρα Ο Σεΐχης της Καβάλας, που μετά την πτώση της χούντας, και κατόπιν τροποποιήσεων, μετονομάζεται σε Παπαδόπουλος και CIA. Το εξώφυλλο του προγράμματος αυτής της παράστασης είναι η δέκατη πέμπτη στάση του φετινού αφιερώματος.
 |
| Πηγή φωτογραφίας: Αρχεία Παραστατικών Τεχνών ΕΛΙΑ/ΜΙΕΤ, Συλλογή Γιάννη και Γιώργου Ιορδανίδη |
Μετά την περιοδεία, το Παπαδόπουλος και CIA παίχτηκε και στο Δημοτικό Θέατρο του Πειραιά (οι παραστάσεις του κάλυψαν το μεγαλύτερο μέρος της σεζόν 1974-75). Τον Μάρτιο του '75 το διαδέχτηκε η Χαρτοπαίχτρα του Δημήτρη Ψαθά, παράσταση με την οποία η Ρένα επέστρεψε στη Θεσσαλονίκη για να... ξεκαλοκαιριάσει (οι παραστάσεις διήρκεσαν από τον Ιούνιο ως τον Σεπτέμβριο, στο θέατρο Αυλαία). Στο πρόγραμμα της παράστασης υπάρχει ένα από τα πιο χαριτωμένα και ναζιάρικα πορτρέτα της Ρένας Βλαχοπούλου (που μάλλον άρεσε και στην ίδια, αφού ήταν ένα από τα ελάχιστα πορτρέτα της που είχε σε έναν τοίχο του τελευταίου της σπιτιού στη Βούλα). Θαυμάστε το στη δέκατη έκτη στάση μας.
Λίγο ακόμα... σινεμά θα δούμε στην επόμενη, δέκατη έκτη στάση, που επαναφέρει την τακτική της ένθετης σελίδα! Καλοκαίρι του 1975, στο θέατρο Παρκ, ο Βαγγέλης Λιβαδάς παρουσιάζει με έναν μεγάλο θίασο την επιθεώρηση Στη φωλιά του Κούκου...ε. Επικεφαλής του θιάσου τρία τεράστια επιθεωρησιακά αστέρια της εποχής, και ενδεχομένως αναζητήθηκαν διάφορες λύσεις για τη συνύπαρξή τους στη μαρκίζα του Παρκ και στις σελίδες του προγράμματος (περισσότερες λεπτομέρειες εδώ). Σε ό,τι αφορά το πρόγραμμα, επιλέχτηκαν οι... ένθετες λύσεις για τη Ρένα Βλαχοπούλου και τον Θανάση Βέγγο με σελίδες που ξεπερνούν τις μικρές διαστάσεις του προγράμματος (κάνοντας έτσι ακόμα πιο δύσκολη τη μελλοντική τους επιβίωση ή έστω αξιοπρεπή διατήρηση...). Έτσι εδώ βλέπουμε τις δύο όψεις του ένθετου της Ρένας που συνδυάζει φωτογραφίες από τις ταινίες της Ραντεβού στον αέρα, Μια τρελή τρελή σαραντάρα και Η θεία μου η χίπισσα, ένα στιγμιότυπο μάλλον από διάλειμμα τηλεοπτικού γυρίσματος (που χρησιμοποιήθηκε και σε αυτόγραφό της ένα διάστημα) και μια θεατρική πόζα, που προς το παρόν παραμένει άγνωστο από ποια παράσταση προέρχεται...
 |
| Η μία όψη... |
 |
| ...και η άλλη όψη. Πηγή φωτογραφίας: Αρχεία Παραστατικών Τεχνών ΕΛΙΑ/ΜΙΕΤ, Συλλογή Γιώργου Δ. Κ. Σαρηγιάννη |
Μια... επιλογή-έκπληξη (ή μήπως όχι;) κάνει η Ρένα –ή ίσως ο επιχειρηματίας Τάκης Μακρίδης– για το πρόγραμμα της επιθεωρησιακής κωμωδίας Η Ρένα, ο κοντός και το σόι τους, που ανέβηκε στο θέατρο Κοτοπούλη-Ρεξ τη σεζόν 1977-78. Επιλέγεται φωτογραφία του Elite, τραβηγμένη είκοσι χρόνια νωρίτερα, η οποία είχε πρωτοχρησιμοποιηθεί ως εξώφυλλο σε παρτιτούρες τραγουδιών της Ρένας –και αυτή ακριβώς βλέπουμε στη δέκατη όγδοη στάση μας. Ήταν άραγε μια στιγμή ανασφάλειας της Ρένας, μια ανάγκη να επιστρέψει φωτογραφικά στα χρόνια της νιότης της; Πάντως, στη δεύτερη έκδοση του προγράμματος, το πορτρέτο αντικαταστάθηκε από φωτογραφία που τραβήχτηκε ειδικά για την παράσταση –και συνεπώς δεν την περιλαμβάνουμε στο σημερινό μας αφιέρωμα.
Κατ’ εξαίρεση όμως, για τη δέκατη ένατη στάση μας, θα σταθούμε σε προϊόν αντίστοιχης φωτογράφισης –αφενός επειδή πρόκειται για αγαπημένο πορτρέτο του Rena Fan και αφετέρου επειδή διαφορετικές πόζες από την ίδια φωτογράφιση χρησιμοποιήθηκαν σε αρκετά προγράμματα παραστάσεων της Ρένας μέχρι και το 1987, καθώς και σε ένα αυτόγραφό της. Στο πρόγραμμα της άτυχης παράστασης Λυσιστράτη '79, που ανέβηκε τον Οκτώβρη του ’79 στο Κοτοπούλη-Ρεξ, βλέπουμε τη Ρένα, αν δεν κάνω λάθος, μπροστά στο σκηνικό του Γιώργου Ανεμογιάννη...
Αν και προτιμούσε λοιπόν για τα προγράμματα της δεκαετίας του '80 πορτρέτα από αυτή τη φωτογράφιση, τη σεζόν 1984-85 η Ρένα επιλέγει τη φωτογραφία ενός άλλου αυτόγραφου (που μάλλον τραβήχτηκε λίγο πριν το 1980 αλλά τη μοίραζε στους θαυμαστές και τις θαυμάστριές της μέχρι το τέλος της καριέρας της, με εκείνη τη γνωστή προτυπωμένη και γλυκά ανορθόγραφη αφιέρωσή της...). Το πρόγραμμα της επιθεώρησης Έξω η Ελλάδα από το Κιάτο που ανέβηκε στο θέατρο Ορφέας είναι η εικοστή μας στάση.
Για την εικοστή πρώτη και τελευταία μας στάση διαλέγω το τελευταίο πορτρέτο που χρησιμοποιήθηκε στα θεατρικά προγράμματα της Ρένας από το 1988 ως το 1991 (για τις δυο τελευταίες της θεατρικές παραστάσεις, άλλωστε, χρησιμοποιήθηκαν φωτογραφίες που τραβήχτηκαν τις αντίστοιχες σεζόν). Πρόκειται για φωτογραφία του Γιάννη Γκίλα, σύμφωνα με τις πληροφορίες των αντίστοιχων προγραμμάτων, μια από τις πολύ αγαπημένες του Rena Fan (διαφορετικές πόζες από την ίδια φωτογράφιση εμφανίστηκαν σε κάποιες συνεντεύξεις της αλλά και στο εξώφυλλο της βιντεοταινίας της Μια Ρένα χωρίς φρένα).
Δεν ξέρω γιατί αυτή η φωτογραφία της Ρένας μου αρέσει περισσότερο από άλλες. Ίσως επειδή διακρίνω σε αυτήν μια σοβαρότητα, μια υποψία μελαγχολίας, καθώς αυτή η φωτογραφία εγκαινιάζει την τελευταία φάση της θεατρικής της σταδιοδρομίας, λίγο μετά την περιπέτεια της υγείας της που ξεκίνησε με τη γαστρορραγία του 1988... Ίσως γιατί αυτό ακριβώς το βλέμμα της με συντρόφευε μέσα από μια κορνίζα στον τοίχο μου, σε εφηβικά, δύσκολα χρόνια, που τα ομόρφαινε όμως η δική της παρουσία.
Μια παρουσία που ομορφαίνει όλη μου τη ζωή, σχεδόν μισό αιώνα τώρα. Και γι’ αυτό, κυρία Βλαχοπούλου, θα σας είμαι πάντα ευγνώμων...
Η παρούσα ανάρτηση, όπως και όλα τα κείμενα που δημοσιεύονται στο ιστολόγιο αυτό, είναι αποτέλεσμα προσωπικής έρευνας. Είναι υποχρεωτική η ρητή αναφορά στο ιστολόγιο, όταν χρησιμοποιείται υλικό από τις αναρτήσεις του σε έντυπα κείμενα και διαδικτυακές αναρτήσεις.
