Χρυσούλα Ζώκα

Την Κυριακή, 12 Απριλίου 2015, ανήμερα του Πάσχα, πέθανε η Χρυσούλα Ζώκα. Πολλές ιστοσελίδες έγραψαν πως πέθανε η σύζυγος του Γιώργου Φούντα, γνωστή χορεύτρια Χρυσούλα Ζώκα". Ευτυχώς άνθρωποι όπως ο Παναγιώτης Τιμογιαννάκης ή ο Αντώνης Μποσκοΐτης που στα κείμενά τους έβαλαν τα πράγματα στη θέση τους μιλώντας για τη σπουδαία καριέρα της Χρυσούλας Ζώκα στο πλευρό του χορευτή και χορογράφου Μανώλη Καστρινού, καριέρα που την είχε ήδη οδηγήσει στην κορυφή προτού παντρευτεί τον Γιώργο Φούντα και που βέβαια μετά τον γάμο τους συνεχίστηκε για πολλά χρόνια ακόμα. Μια καριέρα στην οποία αρκετές φορές συνάντησε τη μούσα του blog, τη Ρένα Βλαχοπούλου. Ξεχωριστός ίσως σταθμός στην πολύχρονη συνεργασία τους η Οδός Ονείρων όπου η Ζώκα ήταν το περίφημο "Άστρο της Ανατολής", και χόρευε όσο η Ρένα εξυμνούσε με το τραγούδι της τα κάλλη της...

Χρυσούλα Ζώκα-Μανώλης Καστρινός

φωτογραφία από το βιβλίο Επιθεώρηση καψούρα μου της Σπεράντζας Βρανά (εκδ. Γλάρος, 1985)

Για το αφιέρωμα του blog στη σπουδαία χορεύτρια ανέτρεξα στις αναμνήσεις της Σπεράντζας Βρανά αλλά και της ίδιας της Χρυσούλας Ζώκα όπως καταγράφτηκαν στο βιβλίο της Βρανά Επιθεώρηση καψούρα μου (εκδόσεις Γλάρος, 1985, σελ. 102-109). Η Σπεράντζα Βρανά παρουσίασε το πορτρέτο της Ζώκα ως εξής:

Η Χρυσούλα Ζώκα ήταν μια ψηλή, λυγερόκορμη κοπέλα, ξανθιά, με μεγάλα πράσινα μάτια. Το σώμα της καλλίγραμμο, με ψηλά και καλοσχηματισμένα πόδια, που όμως είχαν μια παιδικότητα, δηλαδή, πώς να σ'το εξηγήσω, να, έτσι όπως την έβλεπα να στέκεται στη μέση, στην αποθέωση, με τα φτερά της και το αινιγματικό της χαμόγελο, μου 'δινε την εντύπωση ότι μόλις γδυνότανε θα έτρεχε να παίξει με τις κούκλες της... Πολύ σοβαρή, καλοσυνάτη, ποτέ δεν έδωσε αφορμή για το παραμικρό κουτσομπολιό εκτός από την εποχή που γνώρισε τον Γιώργο Φούντα που τότε ήταν περιζήτητος εραστής, και πολλές ήταν εκείνες που ήταν κρυφοκαψούρες μαζί του. Φυσικά, το ειδύλλιο προκάλεσε πολλές ζήλιες και σχόλια, ώσπου δέθηκαν οι δυο τους διά βίου, που λένε, κι είναι μαζί μέχρι σήμερα ένα πολύ ταιριαστό ζευγάρι. Θυμάμαι, όταν την πρωτόβγαλε σαν παρτενέρ του ο Μανώλης, πολύς λόγος γινόταν για την ομορφιά της, και πολλοί πλούσιοι εραστές την πλευρίσανε, αλλά η Χρυσούλα "πέρα έβρεχε"... Οι τρεις άντρες της ζωής της ήταν ο Καστρινός, ο Φούντας, κι αργότερα ο γιος της... Τρεις άντρες, τρεις διαφορετικές αγάπες! Με λίγα λόγια, μια ολοκληρωμένη γυναίκα...

Χρυσούλα Ζώκα

φωτογραφία από το βιβλίο Επιθεώρηση καψούρα μου της Σπεράντζας Βρανά (εκδ. Γλάρος, 1985)

Για το ξεκίνημά της όμως και τη γνωριμία της με τον Μανώλη Καστρινό μιλούσε στο βιβλίο η ίδια η αξέχαστη χορεύτρια:

Εγώ πρωτοβγήκα στο χορό το 1945 στο Ακροπόλ, στην επιθεώρηση Μπλε και Άσπρο [σημείωση Rena Fan: η πρώτη εμφάνιση της Ρένας Βλαχοπούλου στο Ακροπόλ!], στο μπαλέτο του Γιάννη Φλερύ. Το '46 έφυγα κι έκανα ένα ντουέτο με τη Μαρίνα Μπιούτη, και το '48 χορεύω σόλο, στο Πάλας Πειραιώς, κι εκεί έρχεται ο Φριτς Φλερύ, ένας σπουδαίος χορευτής, και χορεύουμε ντουέτο. Μια μέρα έρχεται ο Σκαλιντό [σημείωση Rena Fan: περίφημος μόδιστρος της εποχής] και μου λέει: "Γρήγορα να 'ρθεις γιατί σε ζητάει ο Καστρινός!" Εγώ αισθανόμουνα πολύ άσχημα ν' αφήσω τον Φριτς Φλερύ, πήγα όμως και σωστά έκανα. Ο Καστρινός με είδε τότε στο Ακροπόλ που ήμουνα ένα ντερέκι μέχρι 'κει πάνω, και με είχε "γράψει". Φεύγει για το Παρίσι, κι όταν επιστρέφει, με ψάχνει και με βρίσκει!

 

 Χρυσούλα Ζώκα-Μανώλης Καστρινός στην επιθεώρηση Νυχτολούλουδα
στο θέατρο Ακροπόλ το 1958

(φωτογραφία από το Θέατρο '58, έκδοση του Θ. Κρίτα)

Η έμφυτη ευγένειά της αλλά και η κλασική παιδεία που είχε πάρει δίνουν μια διαφορετική διάσταση στη συνεργασία των δύο χορευτών, τουλάχιστον τα πρώτα χρόνια:

Βέβαια θα πρέπει να σου πω ότι ο σεβασμός μου για τον Μανόλη ήταν μεγάλος, επί χρόνια τον αποκαλούσα "κύριε Καστρινέ" κι όχι Μανόλη. Ο Καστρινός έκανε μεγάλο αγώνα για να με φέρει στα νερά του, διότι εγώ ήμουνα κλασική χορεύτρια, είχα τελειώσει τη Σχολή Μοριάνοφ που πήγαινα από εφτά χρονών... "Όλα αυτά που έμαθες θα τα ξεχάσεις, θα τα αποβάλεις από πάνω σου", μου είπε, "θα μείνεις εντελώς ελεύθερη". Και τελικά κατάντησα να γίνω... κλέφτρα. Τον έκλεβα, ό,τι έκανε, ό,τι μου έδειχνε το ρουφούσα κανονικά, και γι' αυτό ύστερα από κάποιο διάστημα ο κόσμος μάς έβλεπε με μια κίνηση, την ίδια έκφραση, την ίδια αρμονία, και μαζί έναν τρομερό ερωτισμό που πάντα είχαμε μεταξύ μας στα χορευτικά μας.

Ζώκα-Καστρινός σε χορευτικό ελληνικού θέματος

Από το βιβλίο της Σπ. Βρανά Τα μπουλούκια, το θέατρο κι εγώ, εκδ. Εξάντας, 1982

Η πρώτη τους επίσημη συνεργασία πραγματοποιείται τον χειμώνα 1949-50 στο θέατρο Παπαϊωάννου, όπου ο Βασίλης Μπουρνέλλης ανέβασε τις επιθεωρήσεις Χαρούμενη Ελλάδα και Θέλω να χορεύω. Το πρώτο τους χορευτικό, θυμόταν η Ζώκα, είχε θέμα βορειοηπειρώτικο, Στο πρόγραμμα της Χαρούμενης Ελλάδας διαβάζω τον τίτλο "Τρέξιμο στα λαγκάδια". Υπάρχει επίσης ένα χορευτικό μόνο με τη Χρυσούλα Ζώκα που έχει τίτλο "Η θεά του κυνηγιού". Άλλοτε ο Καστρινός εμπνεόταν τα θέματά του από κλασικά βιβλία ή θεατρικά έργα ή από κάποια σκηνή που έβλεπε στον δρόμο και του προκαλούσε ιδιαίτερη εντύπωση.

Αμέσως μετά το "Παπαϊωάννου" το ζευγάρι Καστρινός-Ζώκα ξεκινά τη συνεργασία του με τον θίασο της Σοφίας Βέμπο Καστρινός-Ζώκα, στην επιθεώρηση με την οποία το θέατρο Βέμπο εγκαινίασε την λειτουργία του, το περίφημο Βίρα τις άγκυρες. Και το επόμενο καλοκαίρι η Χρυσούλα Ζώκα συναντά ξανά τη Ρένα Βλαχοπούλου. Βρισκόμαστε στον Αύγουστο του 1951, η Ρένα έχει μόλις επιστρέψει από την Αμερική και η επιθεώρηση του θεάτρου Σαμαρτζή Φεστιβάλ στην Αθήνα που βρίσκεται ήδη στην 11η εβδομάδα των παραστάσεών της, εμπλουτίζεται με έξι νέες σκηνές και την εμφάνιση της Βασίλισσας της Τζαζ αλλά και του χορευτικού Καστρινός-Ζώκα. Η εμφάνιση του ζεύγους έχει τίτλο "Ερωτική Συμφωνία στο πεζοδρόμιο". Όπως θυμάται η Ζώκα, αυτό το χορευτικό έμεινε κλασικό και το θέμα το εμπνεύστηκε ο Καστρινός όταν ένα βράδυ που έτρωγαν, μετά την παράσταση,  σε κάποιο ταβερνάκι, σηκώθηκε κάποιος και χόρεψε ένα ζεϊμπέκικο θαύμα: "Το βλέπει ο Μανώλης, ενθουσιάζεται και μου λέει: 'Χρύσα, αύριο πρόβα'"! 

Χρυσούλα Ζώκα-Μανώλης Καστρινός στην επιθεώρηση Φεστιβάλ στην Αθήνα
φωτογραφία από το πρόγραμμα της παράστασης

Η επιθεώρηση συνεχίζεται ως το τέλος της σεζόν, ενώ τον Σεπτέμβρη του '51 το ζεύγος συνεργάζεται με τη Ρένα και στις έκτακτες παραστάσεις που πραγματοποιεί η Λουίζα Ποζέλι (κάτοικος Ιταλίας από το 1940 και μετά...) στο Παλλάς της οδού Βουκουρεστίου.

Γενάρης 1952: ο θίασος της Σοφίας Βέμπο έχει μόλις φτάσει στην Πόλη. 

Η Χρυσούλα Ζώκα διακρίνεται στα δεξιά της Σοφίας Βέμπο.Από το βιβλίο της Σπ. Βρανά Τα μπουλούκια, το θέατρο κι εγώ, εκδ. Εξάντας, 1982

Αμέσως μετά το θέατρο Σαμαρτζή, Καστρινός και Ζώκα συνεργάζονται και πάλι με τη Σοφία Βέμπο στη μεγάλη περιοδεία του θιάσου στην Ελλάδα, την Πόλη και την Κύπρο (1951-52) και στην περίφημη Σταρ Ελλάς που ανέβηκε στο θέατρο Βέμπο, το καλοκαίρι του 1952. Και η Χρυσούλα Ζώκα συνεχίζει τις αναμνήσεις της:

 ...το 1952 φύγαμε για έξω, Γαλλία, Ιταλία, Ελβετία, Ισπανία. Χορεύαμε σαν ατραξιόν στα διάφορα καζίνο, και παβιγιόν.... Τέλος πάντων, δουλέψαμε έξω δυο χρόνια, και την άνοιξη του '54 γυρίζουμε και χορεύουμε στο Περοκέ όλο το καλοκαίρι, στην επιθεώρηση Όσα παίρνει ο άνεμος των Σακελλάριου-Γιαννακόπουλου. Χορέψαμε διάφορα στιγμιότυπα από Παρίσι, Ισπανία, Ελλάδα, δηλαδή ένα χορευτικό ποτ-πουρί. Και εκείνο το καλοκαίρι στο Περοκέ αποκτήσαμε και "πασαρέλα" για πρώτη φορά στην Ελλάδα! Την ίδια σεζόν φτιάχνει και το πρώτο αντρικό μπαλέτο, με τους Σειληνό, Κάρλα, Αξιώτη κ.λπ., έξι αγόρια που τους ψάρεψε από τα διάφορα κλαμπ της εποχής, και τους έμαθε ο ίδιος να χορεύουν...

Θέατρο Ακροπόλ, 1955-56: η αποθέωση της επιθεώρησης Τζώννηδες και κάου-μπόυ
Πόπη Άλβα, Νανά Σκιαδά, Χρυσούλα Ζώκα και Ρένα Βλαχοπούλου
Φωτογραφία από το αρχείο του Γιώργου Χατζηδάκη και την ιστοσελίδα Τόπος Θεάτρου

Το ζευγάρι είναι πλέον περιζήτητο στις επιθεωρησιακές σκηνές και τα κοσμικά κέντρα της εποχής. Συνεργάζονται για πολλά χρόνια με τις επιχειρήσεις του Βασίλη Μπουρνέλλη, κυρίως στο θέατρο Ακροπόλ όπου φυσικά συναντούν πολύ συχνά και τη Ρένα Βλαχοπούλου. Ενδεικτικά αναφέρω τους τίτλους των έργων στα οποία συνεργάστηκαν, και όπου μπόρεσα να βρω και τους τίτλους των χορευτικών που παρουσίαζε το ζευγάρι. Τη σεζόν 1955-56 στις επιθεωρήσεις Τζώννηδες και κάου-μπόυ (το ζεύγος παρουσιάζει την "Αμυγδαλιά") και Άσπρο, μαύρο και ζερό (τίτλος του χορευτικού τους: "Ο συνθέτης και η μελωδία"). Τον χειμώνα 1956-57 στις επιθεωρήσεις Σιγά και με το μαλακό (το ζευγάρι παρουσιάζει τους "Αλιείς μαργαριταριών") και Αλήθειες και ψευτιές (τίτλος του χορευτικού τους: Έργα τέχνης (ραψωδία σε κόκκινο και μπλε)". Και τον χειμώνα 1957-58 στις επιθεωρήσεις Ό,τι θέλει η γυναίκα, Χειμώνας στην Αθήνα και Ροζ μπαλέτα. Αλλά και μετά την προσωρινή αποχώρηση της Ρένας από τις επιχειρήσεις του Βασίλη Μπουρνέλλη, ο Καστρινός και η Ζώκα συνεχίζουν να κοσμούν με τη χορευτική τους παρουσία κάποιες από τις επιθεωρήσεις που ανεβάζει ο επιχειρηματίας στο Ακροπόλ, στο Παπαϊωάννου αλλά στο νέο θερινό θέατρο που φέρει το όνομά του: Η φωνή της Αθήνας (εδώ το ζευγάρι χορεύει "Στους ρυθμούς της μόδας"), Εδώ Αθήναι, Τριάντα κότες κι ένας κόκορας, Μοντέρνες γυναίκες, Μια βόλτα στην Αθήνα...

Θέατρο Ακροπόλ, 1956-57: η αποθέωση της επιθεώρησης Αλήθεις και Ψευτιές

από αριστερά: Ελένη προκοπίου (στο βάθος), Σπεράντζα Βρανά (ακόμα δεν έχει αποκτήσει το... δικαίωμα να εμφανίζεται με μαγιώ στην αποθέωση), Χρυσούλα Ζώκα και Ρένα ΒλαχοπούλουΦωτογραφία από το Θέατρο '57 (έκδοση του Θ. Κρίτα)

1960: Σπεράντζα Βρανά, Καίτη Μπελίντα, Χρυσούλα Ζώκα στα καμαρίνια του Ακροπόλ
Φωτογραφία από το βιβλίο της Σπ. Βρανά Τα μπουλούκια, το θέατρο κι εγώ (εκδ. Εξάντας, 1982)

Τον χειμώνα του 1961-62 ο Καστρινός συνεργάζεται με τη Ρένα και στη μάλλον άτυχη παράσταση Της φυλακής τα σίδερα που ανέβασε ο θίασος Γυναικών στο θέατρο Καλουτά. Αμέσως μετά την παράσταση αυτή Καστρινός και Βλαχοπούλου--και προφανώς μαζί τους και η Χρυσούλα Ζώκα--θέλουν να πάρουν το θέατρο Μετροπόλιταν για το καλοκαίρι του 1962 αλλά ο επιχειρηματίας τούς ζητά να εξασφαλίσουν τη συνεργασία του Μάνο Χατζιδάκι. Προτείνουν λοιπόν στον Χατζιδάκι να τους γράψει μουσική για την επιθεώρηση του θεάτρου, αλλά εκείνος τους αντιπροτείνει να αναλάβει με τους συνεργάτες τους το ανέβασμα ολόκληρου του έργου που θα είναι μια νέα πρόταση πάνω στο επιθεωρησιακό είδος. Έτσι γεννήθηκε η Οδός Ονείρων...

Γιώργος Εμιρζάς-Χρυσούλα Ζώκα στην έναρξη της Οδού Ονείρων

Φωτογραφία από το αφιέρωμα του περιοδικού Οδός Πανός στην παράσταση (Οκτ.-Δεκ. 2008)

Σύμφωνα με το πρόγραμμα της παράστασης αλλά και με το κείμενο που έγραψε ο Βασίλης Νικολαΐδης για την επανέκδοση του δίσκου της Οδού Ονείρων σε CD το 1999, η Χρυσούλα Ζώκα είχε τρεις βασικές εμφανίσεις στο έργο. Στην αρχή του, μετά τον πρόλογο, και όσο ο Γιώργος Μαρίνος και τα νέα παιδιά του θιάσου τραγουδούσαν το "Όνειρο παιδιών της γειτονιάς", η Χρυσούλα Ζώκα ήταν η κυρά που χόρευε μαζί με τον Γιώργο Εμιρζά.

Η Χρυσούλα Ζώκα στην Οδό Ονείρων

Φωτογραφία από το αφιέρωμα του περιοδικού Οδός Πανός στην παράσταση (Οκτ.-Δεκ. 2008)

Στη συνέχεια, αμέσως μετά το νούμερο της Ρένας "Το όνειρο της οθόνης" που ολοκληρωνόταν με την προβολή του φιλμ "Η ναυμαχία της Σαλαμίνος", Καστρινός και Ζώκα χόρευαν το "Αερικό" που τραγουδούσε ο Γιώργος Ζωγράφος, αλλά έγινε γνωστότερο με τη φωνή της Νάνας Μούσχουρη (ο Χατζιδάκις δεν το είχε συμπεριλάβει αρχικά στον δίσκο της Οδού Ονείρων, αλλά η ορχηστρική του εκδοχή βρήκε θέση στην επανέκδοση του σε CD).

(σελίδα από το πρόγραμμα της Οδού Ονείρων. 

Σκίτσο του Μίνωα Αργυράκη για το "Αερικό".

Δεν κατάφερα (ή δεν θέλησα...) να μη φαίνονται τα σκίτσα 

της προηγούμενης σελίδας που απεικονίζουν τη Ρένα Βόλβο, 

τον Μάνο Χατζιδάκι και τον Μίνω Αργυράκη στη "Ναυμαχία της Σαλαμίνας"...

Και στη δεύτερη πράξη η Χρυσούλα Ζώκα ήταν το "Άστρο της Ανατολής". Στην ταβέρνα της Οδού Ονείρων η Ρένα Βλαχοπούλου (σε στίχους του ίδιου του Χατζιδάκι) υμνεί τα κάλλη του Άστρου της Ανατολής τραγουδώντας το ομότιτλο τραγούδι ενώ το Άστρο χόρευε. Τότε ξεσπά ένας καυγάς ανάμεσα στα παλικάρια αλλά τελικά τα πράγματα ηρεμούν, πιθανώς από τον ανατολίτικο χορό της Ζώκα (ή/και το τραγούδι της Βλαχοπούλου;...)

Ρωμέικη Φιέστα στο θέατρο Παρκ το 1961Φωτογραφία από το Θέατρο '61 (έκδοση του Θ. Κρίτα)

Μετά την Οδό Ονείρων τόσο η Ρένα όσο και το ζευγάρι Καστρινός-Ζώκα επιστρέφουν στην παραδοσιακή επιθεώρηση που τους καθιέρωσε. Ο Καστρινός βέβαια συνεργάζεται με τη Ρένα στα τέσσερα πρώτα μιούζικαλ του Δαλιανίδη. Αξίζει εδώ να πούμε ότι το φτερό που φοράει η Ζωή Λάσκαρη στο φινάλε του Κορίτσια για φίλημα ανήκε στη Χρυσούλα Ζώκα. Το είχε μάλιστα φορέσει πρώτη η ίδια σε μια ταινία του Γιάννη Δαλιανίδη (πριν εκείνος αρχίσει ακόμα να γυρίζει μιούζικαλ), την Κυρία του κυρίου. 

Στιγμιότυπο από την ταινία του Γιάννη Δαλιανίδη Η κυρία του κυρίου (1962): 

ο Μανώλης Καστρινός και η Χρυσούλα Ζώκα με το περίφημο φτερό 

που δάνεισε τέσσερα χρόνια αργότερα στη Ζωή Λάσκαρη 

για το φινάλε της ταινίας Κορίτσια για φίλημα

Ο Μανώλης Καστρινός και η Χρυσούλα Ζώκα εμφανίστηκαν μαζί μόνο σε τέσσερις ταινίες (ενώ το άλλο θρυλικό χορευτικό ζευγάρι της εποχής εκείνης, ο Γιάννης Φλερύ και η Λίντα Άλμα είχαν ξεπεράσει τις δέκα): οι άλλες τρεις ήταν Γλέντι, λεφτά και αγάπη του Νίκου Τσιφόρου (1955), όπου το ζευγάρι παρουσιάζει ένα χορευτικό πάνω σε λαϊκά μοτίβα--πιθανότατα πρόκειται για παραλλαγή της επιτυχίας τους "Ερωτική συμφωνία στο πεζοδρόμιο", Η καφετζού του Αλέκου Σακελλάριου (1956), όπου το ζευγάρι χορεύει σε μουσική του Μάνου Χατζιδάκι (και αναγνωρίζει κανείς φράσεις από το περίφημο τραγούδι του "Μαγική πόλη") και Η Ελληνίδα και ο έρωτας του Νέστορα Μάτσα (1962). Υπάρχουν όλα στο youtube, αξίζει να τα αναζητήσετε. Αν και αγαπημένο μου είναι το χορευτικό της Καφετζούς, σας δίνω εδώ το χορευτικό από το Γλέντι, λεφτά και αγάπη.


Στα χρόνια του '60 το ζευγάρι Καστρινός-Ζώκα γνωρίζει πάντα μεγάλη επιτυχία με τους θιάσους του Μπουρνέλλη αλλά και με τους θιάσους του Κώστα Χατζηχρήστου, στο θέατρο Παρκ το καλοκαίρι του 1961, στην επιθεώρηση Ρωμέικη φιέστα (το χορευτικό τους έχει τον τίτλο "Καημός...") αλλά και το καλοκαίρι του 1964 στην επιθεώρηση Γελάτε ανένδοτα.

Γελάτε ανένδοτα στο θέατρο Παρκ το 1964

Φωτογραφία από το Θέατρο '64 (έκδοση του Θ. Κρίτα)

Παράλληλα συνεργάζονται και με νυχτερινά κέντρα, όπου συναντούν συχνά και τη Ρένα Βλαχοπούλου. Η αρχή της συνεργασίας τους σε πίστα είχε γίνει ήδη από τη δεκαετία του '50, όταν τις απόκριες του 1956 στο κέντρο Παλιά Γειτονιά της Πλάκας εμφανίζονταν ο Τώνης Μαρούδας, η Ρένα Βλαχοπούλου, η Μαρίκα Νέζερ, η Σπεράντζα Βρανά, το χορευτικό ζευγάρι Καστρινός-Ζώκα και η ορχήστρα του Λυκούργου Μαρκέα καλούσε το κοινό σε αποκριάτικο ξεφάντωμα. Πιο συστηματική όμως η συνεργασία Βλαχοπούλου-Καστρινού-Ζώκα σε κέντρα έγινε τη δεκαετία του '60. Από τις πιο πετυχημένες συνεργασίες του ήταν η συνύπαρξή τους σεζόν 1961-62, στον Βράχο. Εκεί, με την καλλιτεχνική επιμέλεια του Καστρινού, παρουσιάστηκαν οι ρεβί πίστας Κρασοπενιές, διπλοπενιές και Το τσίρκο της χαράς των Διονύση Τζεφρόνη και Κώστα Πρέντα. Το λαϊκό πρόγραμμα του κέντρου κρατούσαν ο Γιώργος Μητσάκης και η Λάουρα.

Στη συνέχεια συνυπήρξαν για τρεις σεζόν στις ρεβί πίστας που παρουσιάστηκαν στο κέντρο του Μοστρού στην Πλάκα. Τη σεζόν 1964-65 οι Βλαχοπούλου-Καστρινός-Ζώκα πλαισιώνονται από νεότερα αστέρια (Άντζελα Ζήλια, Κάσση Τζάνετ, Κρυστάλ) και την ορχήστρα του Κώστα Κλάββα σε τέσσερις(!) ρεβί πίστας: Μπερλίνα, Οι γάμοι της κυρίας Μπαταλεξάνδρου, Μασκαράτα και Χορέψτε μαζί μας...

Μαρινέλλα-Βλαχοπούλου-Ζώκα στου Μοστρού, τη σεζόν 1966-67

Φωτογραφία από το βιβλίο του Ιάσονα Τριανταφυλλίδη Άρχισαν τα όργανα (εκδ. Άμμος, 2003)

Την επόμενη χειμερινή σεζόν στην παρέα προστίθεται η Μπελίντα, η ορχήστρα του Γιώργου Κατσαρού αλλά και ο ανερχόμενος Τόλης Βοσκόπουλος. Παρουσιάζονται οι επιθεωρήσεις Εκκλησιάζουσες και Η Πυθία στην Πλάκα. Ενώ, τη σεζόν 1966-67 Βλαχοπούλου-Καστρινός-Ζώκα συνεργάζονται με τη Μαρινέλλα, στα πρώτα βήματα της σόλο καριέρας της. Οι τίτλοι των ρεβί πίστας είναι σίγουρα ενδεικτικοί για την παρουσία της Ρένας σε αυτά τα προγράμματα: Μαντάμ Ορτάνς & ΣΙΑ και Η προξενήτρα... Εκτός από το φωτογραφικό ντοκουμέντο και τις διαφημίσεις αυτής της σεζόν, έχει νομίζω ιδιαίτερη αξία και η μαρκίζα του Μοστρού που διασώθηκε χάρη στην ταινία του Κλέαρχου Κονιτσιώτη Η Αθήνα μετά τα μεσάνυχτα (1968), γιατί βλέπουμε τη σειρά των ονομάτων.

Η μαρκίζα του Μοστρού τη σεζόν 1966-67...

Από την ταινία του Κλ. Κονιτσιώτη Η Αθήνα μετά τα μεσάνυχτα

Και λεπτομέρεια για φανατικούς/ές... Τη μεθεπόμενη σεζόν, 1968-69, Καστρινός-Ζώκα συνεργάζονται πάλι με τη Μαρινέλλα στην Παλιά Αθήνα. Αυτή τη φορά φαίνεται πως το όνομα της Μαρινέλλας προβάλλεται πιο πολύ, καθώς έχει γίνει πλέον μεγάλο όνομα της νυχτερινής ζωής της πόλης, ωστόσο τα ονόματα του ζεύγους, αν και με μικρότερα στοιχεία, βρίσκονται και πάλι πάνω από το όνομα της δημοφιλούς τραγουδίστριας...

Η Ρένα σταματά τις (τακτικές τουλάχιστον) εμφανίσεις της στα κέντρα μετά τον γάμο της (Σεπτέμβριος 1967) και έτσι με το χορευτικό ζευγάρι Καστρινός-Ζώκα συναντιέται μόνο σε επιθεωρήσεις των επιχειρήσεων Μπουρνέλλη: Λουλουδιασμένη Αθήνα (θέατρο Εθνικού Κήπου, καλοκαίρι 1967), Αθήνα χαρτοπαίχτρα και Τα ψιθυρίσματα (θέατρο Ακροπόλ, χειμώνας 1967-68,), Όνειρα απατηλά (θέατρο Εθνικού Κήπου, καλοκαίρι 1968). Το 1969 η Ρένα συνεργάζεται για ένα διάστημα μόνο με τον Καστρινό σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη, ενώ η Χρυσούλα Ζώκα θα τη συναντήσει ξανά στη σκηνή του Ακροπόλ τη χειμερινή σεζόν 1969-70, πλάι στον παρτενέρ της, στη χειμερινή επανάληψη της επιθεώρησης Αστροναύτισσα (όπου το ζευγάρι παρουσιάζει το "Δειλινό στη γειτονιά") και στις επιθεωρήσεις Μίνι, μάξι και σηθρού και Να'τανε το '21.

Φωτογραφία από το βιβλίο της Σπ. Βρανά Επιθεώρηση καψούρα μου (εκδ. Γλάρος, 1985)

Η Χρυσούλα Ζώκα μίλησε στη Σπεράντζα Βρανά και για τις τελευταίες της συνεργασίες με τον Μανώλη Καστρινό στα χρόνια του '70:

...το '76 που πρωτοάνοιξε το Δελφινάριο με τον Λαζαρίδη [σημείωση Rena Fan: στην επιθεώρηση Πολύ ωραίο στυλ] κάναμε ένα πολύ ωραίο χορευτικό, τους "Κύκνους". Ήταν ένα πολύ ωραίο σκηνικό με κύκνους, σε μια ιδέα κάπως αφηρημένη του Καστρινού, κι ύστερο το '77 στο Παρκ, κάναμε ένα επίσης ωραίο χορευτικό με ελληνικό θέμα. Το σκηνικό έδειχνε την Πλάκα, και στο βάθος ήταν ο Παρθενώνας με τις κολόνες, και μία απ' αυτές ήμουν κι εγώ, που κάποια στιγμή έφευγα απ' τη θέση μου και κάναμε ένα "Πα ντε ντε" κι ύστερα έφευγα και ξαναγινόμουν κολόνα, κι ο Μανώλης έμενε μόνος του, ένας περιπατητής που οραματιζότανε ότι αυτή η κολόνα είναι μια ωραία γυναίκα, ένας ερωτευμένος με την αθηναϊκή νύχτα... Με το θάνατο του Μανώλη πέθανε κι ένα κομμάτι του εαυτού μου, κι είπα: "Εδώ τελειώσανε τα πάντα..." και... τελειώσανε...

Χρυσούλα Ζώκα και Γιώργος Φούντας

Φωτογραφία από την ιστοσελίδα Ελληνικό Σινεμά  

Μπορεί κάπου εκεί να τελείωσε η χορευτική δραστηριότητα της Χρυσούλας Ζώκα η ίδια όμως δεν έπαψε ποτέ να είναι δραστήρια. Πάντοτε γοητευτική, κυκλοφορούσε συχνά στο πλευρό του συζύγου της Γιώργου Φούντα (Θεσσαλονικείς τη θυμούνται να τον συνοδεύει σε διάφορα Φεστιβάλ Κινηματογράφου στα χρόνια του '80 και του '90...). Εμφανίστηκε και σε κάποιες εκπομπές της κρατικής τηλεόρασης που ήταν αφιερωμένες σ' εκείνον. Εκείνος πέθανε στις 28 Νοεμβρίου του 2010. Και την προηγούμενη Κυριακή, χτυπημένη από τον καρκίνο, τον ακολούθησε κι εκείνη. Καλοτάξιδη!

2002: Ο Γιώργος Φούντας και η Χρυσούλα Ζώκα συγχαίρουν τον Πασχάλη Τσαρούχα 

Φωτογραφία Eurokinissi, από την ιστοσελίδα www.zappit.gr