Μια συνέντευξη της Έλενας Ναθαναήλ στον Σωτήρη Κακίση

ΕΛΕΝΑ ΝΑΘΑΝΑΗΛ:
"Εγώ έκανα όσο πιο καλά μπορούσα τη δουλειά μου..."


συνέντευξη στον ΣΩΤΗΡΗ ΚΑΚΙΣΗ


(δημοσιεύτηκε στο "Symbol" του Επενδυτή τον Νοέμβριο του 1995).

Φωτογραφία του Σωτήρη Κακίση

Ζει πια εκτός των τειχών. Αν η... μισή της καρδιά στην Αθήνα βρίσκεται, η άλλη μισή στη βόρεια Εύβοια αναπνέει, στο κτήμα της, με τ' άλογά της. Η φύση της είναι η... φύση, τους ανθρώπους των πόλεων θέλει από μακριά να τους σκέφτεται, να τους αγαπάει. Όσο για το σινεμά, αυτό που μια φορά κι έναν καιρό την έκανε όνειρο όλων μας, από μακριά το κοιτάει κι αυτό, από την απόσταση μιας ζωής άλλης, εσωτερικής κι ερμητικής, μακριά από απατηλά φώτα και προβολείς άγριους. Η Έλενα Ναθαναήλ δεν δίστασε ένα πρωί στη ζωή της να κόψει χωρίς πολλά πολλά κι εκείνο το μαύρο, το λαμπρό, το λάγιο μαλλί της, το ερωτικότατο σήμα κατατεθέν της επί τόσα χρόνια. Είναι άνθρωπος των άκρων και των απόλυτων αισθημάτων, άτομο με δύναμη χαρακτήρα μεγάλη και προσωπικότητα αντισυμβατική ανέκαθεν, ανικανοποίητη πάντα.

ΕΛΕΝΑ ΝΑΘΑΝΑΗΛ: "Στην Αμερική", λέει, "υπάρχει επάγγελμα 'γιέσμαν'. Επάγγελμα κανονικότατο, επ' αμοιβή. Προσλαμβάνονται στα συνεργεία από τη διεύθυνση παραγωγής. Με σκοπό να λένε 'Ναι, σε όλα!΄ Λέει ο Σπίλμπεργκ, ας πούμε, 'Πετάει ο γάιδαρος!', 'Και βέβαια πετάει!' λένε αμέσως οι γιέσμεν. 'Πώς τολμάτε να σκεφτείτε πως δεν πετάει;' Έτσι γίνεται με όλους τους 'σημαντικούς' ανθρώπους. Τους έχουμε μάθει σ' έναν τρόπο κανακέματος, που εμένα προσωπικά μ' ενοχλεί πολύ. Δεν θέλω, βρε αδελφέ, να μου φέρονται σαν να 'μαι καθυστερημένο. Οι αυλές εμένα μ' αρρωσταίνουνε."

ΣΩΤΗΡΗΣ ΚΑΚΙΣΗΣ: Και βασίλισσα να 'σασταν, δεν θα τις θέλατε;

Ε.Ν.: Όχι, όχι. Ούτε βασίλισσα ήθελα να 'μουνα ούτε αυλή να έχω. Φίλους μόνο ήθελα στη ζωή μου να 'χω και -δόξα τω Θεώ- έχω. Θεωρώ τη φιλία θείο δώρο. Όλες οι άλλες ανθρώπινες σχέσεις έρχονται και παρέρχονται. Μόνο τη φιλία την επιλέγεις, την απολαμβάνεις σε διάρκεια. Δεν σου "δίνεται" η φιλία ούτε σαν συγγένεια, ούτε σαν τίποτα.

Σ.Κ.: Ούτε κληρονομείται, μάλλον, η φιλία. 

Ε.Ν.: Όχι, ευτυχώς. Σε ανέχονται οι φίλοι σου, τους ανέχεσαι, καταπληκτικά πράγματα μπορούν να συμβαίνουν σε μια φιλία. Η οποία φιλία είναι και, μέσα σε εισαγωγικά, "μια πολύ σημαντική ερωτική σχέση". Ο θαυμασμός και η αγάπη στη φιλία είναι ένας ωραίος ερωτισμός, απαλλαγμένος από σεξουαλικές ενέργειες και... παρενέργειες.

Σ.Κ.: Υπάρχει υπόγειος και... ύπουλος ερωτισμός σε κάθε φιλία μας;

Ε.Ν.: Όχι. Καθόλου υπόγειος και καθόλου ύπουλος. Απλώς όταν αγαπάς έναν άνθρωπο και τον θέλεις μαζί σου πολύ, αυτό είναι ένα είδος έρωτα. Όπως είναι και η σχέση με τη δουλειά μας, ή με οτιδήποτε αγαπάμε κι επιθυμούμε πολύ. Εγώ, παραδείγματος χάριν, έχω ερωτική σχέση με τη φύση. Έχω ερωτική σχέση με τα ζώα μου. Με τον χώρο που ζω. Εγώ "χάνομαι" μέσα σ' όλα αυτά, μου κόβεται η ανάσα. Το καταλαβαίνετε;

Σ.Κ.: Μπορεί η φιλία να κόβει ανάσες;

Ε.Ν.: Κι ανάσες, και ψυχές ολόκληρες! Αν ο φίλος σου σ' απογοητεύσει, κι εσύ να του 'χες δοθεί πολύ, κάηκες. Εν πάση περιπτώσει, όλ' αυτά της ζωής μας τα παθήματα, μαθήματα είναι πάντα, κι εγώ, εν κατακλείδι, έχω εδώ κι αρκετό καιρό πάρει τις αποφάσεις μου.

Σ.Κ.: Που είναι;

Ε.Ν.: Έχω επιλέξει τους ανθρώπους καταρχήν. Και οι άνθρωποί μου πια είναι πάρα πολύ λίγοι. Γιατί, σας το ξανάπα, νομίζω κάποτε, έχω πολύ μικρή αγκαλιά, που δεν χωράει εκατό άτομα, ούτε πενήντα. Θέλω μαζί μου ανθρώπους που να μην παίζουν θέατρο. Που ό,τι σκέπτονται το λένε. Που ενοχλούν όταν πρέπει να ενοχλήσουν. Δεν μπορώ πια τα συμπλεγματικά άτομα. Η ζωή είναι απλή. Κι εκτός από απλή, είναι και πολύ σύντομη, γι' αυτό δεν μας "παίρνει" να μπλεκόμαστε στα δίχτυα των κομπλεξισμών.

Σ.Κ.: Λίγη ευγένεια, βέβαια, καλό κάνει.

Ε.Ν.: Άλλο ευγένεια και καλοί τρόποι, άλλο διακριτικότητα, και άλλο η αλήθεια. Εμένα δεν μ' ενδιαφέρει να παίζω την καλή. Δεν μ' ενδιαφέρει να πλακώνω τις ευγένειες και τα, κατά συνθήκην έστω, ψεύδη. Κουράζομαι, βαριέμαι, υποτιμάω και σιχαίνομαι τον εαυτό μου έτσι. Όπως βαριέμαι πια και να σκαλίζω για να ανακαλύψω ανθρώπους. Παλιά είχα το κουράγιο κι έλεγα: "Αυτός ο άνθρωπος έχει καταπληκτικά στοιχεία και θα του τα βγάλω εγώ στην επιφάνεια. Κρίμα να είναι έτσι παρεξηγημένος, να μη φαίνεται αυτό που είναι!" Και, τις περισσότερες φορές, τίποτα δεν ήταν. Ένα κουβάρι ήτανε μόνο, που γιατί να το ξεμπλέξω πάλι εγώ; Ας το ξεμπλέξει κανείς άλλος. Εγώ είδα κι έπαθα να ξεμπλέξω τον δικό μου εαυτό, να ξεκουβαριαστώ. Πρέπει τώρα να ξεκουβαριάζω κι άλλους; Ευχαριστώ, δεν θα πάρω.

Σ.Κ.: Αρχίσαμε με το "εν κατακλείδι". Με ανθρώπους. Εγώ όμως ήθελα να σκεφτούμε λίγο μήπως, αντί για ανθρώπους, ξεκινούσαμε να μιλάμε για ζώα.

Ε.Ν.: Τι προτιμάτε, τρυφερά ή σκληρά πράγματα; Αν προτιμάτε τα τρυφερά και όχι τα σκληρά κόλπα, έχετε δίκιο: ας τα σβήσουμε όλα τα πριν, κι ας αρχίσουμε μιλώντας για ζώα.

Σ.Κ.: Θέλετε μήπως να κάνουμε μερικές συγκρίσεις ανάμεσα σ' αυτά τα δύο είδη, ανάμεσα στα δίποδα και τα τετράποδα πλάσματα του Θεού;

Ε.Ν.: Α, όχι. Σας παρακαλώ πολύ. Δεν ενδιαφέρομαι να συγκρίνω τ' ασύγκριτα. Προσβάλλομαι, θίγομαι, όταν καλούμαι να συγκρίνω τα ζώα με τους ανθρώπους. Δεν το δέχομαι.

Σ.Κ.: Κάποιος που δεν σας ξέρει, θα μπορούσε να νομίσει πως είστε με τους ανθρώπους.

Ε.Ν.: Όχι. Με τα ζώα είμαι. Κι όποιος νομίζει το αντίθετο, κακώς το νομίζει.

Σ.Κ.: Θεωρείται δεδομένη η... συμπαράταξή μας με το γένος των ανθρώπων, ξέρετε.

Ε.Ν.: Α, μπα; Από πού κι ώς πού;

Σ.Κ.: Από... γιέσμαν σε γιέσμαν, φαντάζομαι, της κοινωνίας τούτης.

Ε.Ν.: Εμείς όμως το 'παμε: ούτε "γιέσμαν" έχουμε ούτε ενδιαφερόμαστε να προσλάβουμε, και τζάμπα να θέλουν να μας... υπηρετήσουν.

Σ.Κ.: Γιατί η αυλή των ζώων είναι πιο ειλικρινής ιστορία;

Ε.Ν.: Μα τα ζώα δεν φτιάχνουν αυλές. Μακάρι να 'χαμε όλοι ζώα γύρω μας, να καταλάβαιναν όλοι τι πάει να πει ανιδιοτελής αγάπη, σωστή συμπαράσταση, βαθιά αισθήματα, περηφάνια, αξιοπρέπεια, ειλικρίνεια.

Σ.Κ.: Οι σκύλοι, πάντως, τ' άλογα, δεν κατηγορούνται για "γιεσμανισμό";

Ε.Ν.: Τρελός παπάς θα σας βάφτισε, αγαπητέ μου. Μόνο τ' άλογα δεν μπορούν να κατηγορηθούν για κάτι τέτοιο. Πολύ λάθος ενημερωμένος μου 'ρθατε. Το άλογο δεν θέλει αφεντικό. Για να περάσεις το "ψυχικό τεστ" που θα σου κάνει τ' άλογο, φτύνεις αίμα. Μόνο και μόνο για ν' αποφασίσει αν θα συνυπάρξει μαζί σου, όχι για να σ' έχει γι' αφεντικό του. Ούτε τα σκυλιά μπαίνουν σ' αυτή τη λογική των ανθρώπων. Και είναι μεγάλη δυστυχία να θες να διατάζεις οποιοδήποτε ζώο, μόνο και μόνο επειδή δεν έχει τον τρόπο να σηκωθεί να σε πλακώσει στο ξύλο. Γιατί δεν διατάζω κι εγώ εσάς τώρα;

Σ.Κ.: Επειδή με θεωρείτε... ζώον ίσως;

Ε.Ν.: Τέτοια ωραία κομπλιμέντα για τον εαυτό σας καλό θα 'τανε να μην τα κάνετε μόνος σας, Σωτήρη. Δεν σας διατάζω γιατί σας φοβάμαι. Φοβάμαι τη σωματική σας δύναμη, τη γλώσσα σας, το μυαλό σας. Ενώ με τ' ά-λογα, τ' άλογα είναι αλλιώς τα πράγματα. Πάντως, ευτυχώς που δεν μιλάνε κιόλας τα ζώα, γιατί αν μας τα λέγανε κιόλας, χαθήκαμε.

Σ.Κ.: Πάλι σας συναντώ σε πολύ καλή φόρμα, Έλενα. Πάντα το ίδιο και περισσότερο μαχητική. Είστε, όπως πάντα, εκτός του κόσμου τούτου;

Ε.Ν.: Πάντα εκτός! Πάντα εκτός. Των τειχών όμως μόνο, όχι του κόσμου όλου, νομίζω. Γιατί είμαι πάντα με τους φίλους μου, όπου είμαι, όπου υπάρχω και ζω. Δεν μπορώ τα πολλά πολλά "εντός" πια, φοβάμαι μήπως έχω παραγίνει αντικοινωνική. Μήπως έχω γίνει μικρο-ερημίτισσα.

Σ.Κ.: Αντι-ανθρώπινη;

Ε.Ν.: Όχι, αυτό ας το ξεκαθαρίσουμε επιτέλους κάπως: ίσως νιώθω τόσο ανθρώπινη, που δεν αντέχω τους... ανθρώπους. Δηλαδή με τσακίζει ο ανθρώπινος πόνος. Με τσακίζει να βλέπω την ανθρώπινη αξιοπρέπεια να εξευτελίζεται στα δελτία ειδήσεων των καναλιών. Που δεν σέβονται τίποτα, που δεν έχουν ιερό και όσιο προκειμένου για την είδηση. Εγώ δεν δέχομαι να τσακίζεται τόσο ελαφρά τη καρδία κάθε μέρα κόσμος και κοσμάκης, ο άνθρωπος ως οντότητα, ως άνθρωπος.

Σ.Κ.: Και όλ' αυτά στην Ελλάδα, που υπερηφανεύεται για τον ορισμό του ανθρώπου, του άνω-θρώσκοντος όντος. Του ζώου, που μπορεί να κοιτάει ψηλά, σε κάτι ανώτερο.

Ε.Ν.: Σωπάτε, κύριε Κακίση, που περηφανευόμαστε πια για τέτοια εδώ γύρω! "Νομίζουμε πως" πια για όλα. Άλλο όμως νομίζω, άλλο θέλω πραγματικά, άλλο το κάνω. Άλλα ρήματα, τελείως, είναι το καθένα από αυτά. Πάντως να σας πω κι εγώ κάτι από μόνη μου, να μην κουράζεστε κι εσείς... δημοσιογραφικά;

Σ.Κ.: Παρακαλώ.

Ε.Ν.: Από την τελευταία φορά που 'χουμε να τα πούμε, η Έλενα Ναθαναήλ δεν νομίζω πως έχει καμία δραματική εξέλιξη. Ούτε ως ον... δίποδο, ούτε καλλιτεχνικά, που λένε, πολλώ μάλλον.

Σ.Κ.: Τίποτα δεν κάνετε για το επάγγελμά σας;

Ε.Ν.: Μικροπράγματα. Έπαιξα τώρα σε μια ταινία ενός φίλου μου νέου, που τον πιστεύω πολύ, ένα πολύ μικρό πραγματάκι ως γκεστ, ούτε καν ρόλος δεν θα μπορούσε να χαρακτηριστεί η εμφάνισή μου αυτή όμως.

Σ.Κ.: Στο Μπλακ άουτ του Μενέλαου Καραμαγγιώλη θα εννοείτε. Είστε όμως σε μπλακ άουτ και όσον αφορά την... καλλιτεχνική σας ενημέρωση;

Ε.Ν.: Ναι, δεν ενημερώνομαι πια... καλλιτεχνικά, και δεν πάω στο Παρίσι και στο Λονδίνο για ανανέωση της... γκαρνταρόμπας μου.

Σ.Κ.: Παίξατε πάντως και στην τηλεόραση, σχετικά πρόσφατα θα 'λεγα.

Ε.Ν.: Ναι, ψέματα σας είπα! Τόσο πολύ ενδιαφέρομαι πια για όλ' αυτά, που δεν τα θυμάμαι. Έκανα στην ΕΤ-1 ένα θεατρικό του Μπέρναρντ Σο Ο άνθρωπος και τα όπλα, που παίχτηκε σχετικά... incognito κάποια στιγμή.

Σ.Κ.: Εγώ αναφερόμουνα στη σαπουνόπερά σας...

Ε.Ν.: Ε, αυτό έγινε πριν από τρία-τέσσερα χρόνια. Τότε που χρειαζόμουν χρήματα για το κτήμα και... ενέδωσα στις προκλήσεις των καιρών. Άλλωστε, δουλειές κάνω πια όταν χρειάζομαι κάποια χρήματα. Σαπουνόπερες, που είπατε, ή μη. Δεν μ' ενδιαφέρει το είδος του... είδους. Εγώ, όταν μέσα μου έχω αποφασίσει κάτι, το υπηρετώ με τον καλύτερο δυνατό τρόπο. Με πλήρη επαγγελματικότητα. Νομίζω πως μπορώ να δώσω στους νεότερους πολλά μαθήματα πειθαρχίας και επαγγελματισμού. Ας μην είναι, μέσα μου-μέσα μου, το καλύτερό μου. Υπηρετώ όσο μπορώ καλύτερα και μια ταινία "ποιότητας" ίσως, και την πιο ελαφριά "σαπουνόπερα", αν θέλετε. Βέβαια η άποψή μου ότι εγώ το έκανα για τα χρήματα και μόνο, δεν πολυάρεσε στο κανάλι, όπου πιστεύανε, θέλανε να πιστεύουνε, πως έκανα ό,τι έκανα για την τιμή των όπλων, πως ήμουν πολύ περήφανη για το... CBS, που μου έκανε την τιμή να με περιλάβει στα προγράμματά του...

Σ.Κ.: Δεν ήταν όμως έτσι ακριβώς τα πράγματα.

Ε.Ν.: Τι να σας πω; Εγώ έκανα όσο πιο καλά μπορούσα τη δουλειά μου. Από 'κει και πέρα, το αποτέλεσμα δεν με αφορά, δεν ήταν δική μου υπόθεση. Το δήλωσα λοιπόν καθαρά και ξάστερα: για τα λεφτά και μόνο ξαναεμφανίστηκα στην οθόνη.

Σ.Κ.: Δεν σας λείπει, όμως, Έλενα.

Ε.Ν.: Όχι, δεν μου λείπει καθόλου -σας προλαβαίνω. Ούτε η δόξα ούτε το χειροκρότημα, τίποτε εξ' αυτών. Είμαι πολύ ευτυχής χωρίς όλ' αυτά, και ούτε τα ήθελα και ποτέ, νομίζω. Δεν μου λείπουν ούτε θα μου λείψουν ποτέ, υποψιάζομαι. Δεν είμαι εγώ ο άνθρωπος που θα πεθάνει στο σανίδι! Δεν μου λέει τίποτα αυτή η θυσία, αυτή η φιλοδοξία. Τη σέβομαι, την εκτιμώ, θαυμάζω τους ανθρώπους που το εννοούν και που το κάνουν. Εγώ όμως δεν το εννοώ, και δεν το κάνω. Εγώ δεν πρόκειται να πεθάνω σε κανένα σανίδι. Συγνώμη που θα σας απογοητεύσω. Τελεία και παύλα.

Σ.Κ.: Να ζήσετε στο σανίδι;

Ε.Ν.: Ούτε να ζήσω στο σανίδι ενδιαφέρομαι, με απώτερο σκοπό πάλι να πεθάνω εκεί πάνω. Πάντως, επειδή δεν είμαι καθόλου αχάριστο πλάσμα, σας λέω πως αναγνωρίζω ότι στη ζωή μού δόθηκαν πολλά, πάρα πολλά πράγματα, απλόχερα θα 'λεγα. Το επάγγελμά μου ολόκληρο μου "δόθηκε", δεν το επέλεξα. Μου έτυχε. Και, πραγματικά, δεν έκανα καμία υποχώρηση. Πέρασα υπέροχα χρόνια, γνώρισα υπέροχους ανθρώπους -και μη υπέροχους φυσικά. Και όλοι, μα όλοι σχεδόν, μου φέρθηκαν υπέροχα.

Σ.Κ.: Πώς αυτό άραγε;

Ε.Ν.: Ίσως γιατί φερόμουνα σ' όλους πάντα με σεβασμό και ποτέ μα ποτέ δεν ενόχλησα κανέναν. Ίσως γιατί ούτε ανταγωνιστικό άτομο είμαι ούτε ανταγωνιστικό θηλυκό, κατά το άλλο, κοινώς πάλι, λεγόμενο. Δεν υπήρξα ποτέ ματαιόδοξη--γιατί φιλοδοξίες ως άνθρωπος δεν μπορώ να πω πως δεν έχω κι εγώ. Να, τώρα λέω πως θέλω να κάνω μπίζνες. Φιλοδοξία δεν είναι κι αυτή; Τη ματαιοδοξία του δημοσίου προσώπου όμως εγώ δεν την είχα ποτέ.

Σ.Κ.: Παρόλα αυτά, υπάρχουν κι άλλες διαστάσεις στο θέμα "ηθοποιός".

Ε.Ν.: Που είναι;

Σ.Κ.: Που είναι από "λειτούργημα" έως "έρωτας του φακού", ας πούμε.

Ε.Ν.: Α, μάλιστα. Λοιπόν, εγώ σας πληροφορώ πως είχα πολύ σπουδαιότερους έρωτες στη ζωή μου για να έχω έρωτες με φακούς! Με τέτοια άψυχα πράγματα.

Σ.Κ.: Μα είναι "άψυχο" πράγμα ο φακός;

Ε.Ν.: Παν-άψυχο είναι! Το "μάτι του κοινού" κι άλλα τέτοια δακρύβρεχτα εμένα δεν με συγκινούν -θα σας το χαλάσω πάλι. Το "μάτι του κοινού" στο σινεμά δεν το βλέπεις. Το "μάτι του κοινού" μόνο στο θέατρο το βλέπεις, τι να κάνουμε τώρα; Είναι πολύ σπουδαία δουλειά ο κινηματογράφος, μαγική υπόθεση, αναντίρρητα. Μπορείς εύκολα να παρασυρθείς. Αλλά εμένα δεν "μου 'τυχε", δεν την πάτησα. Μπορεί να φταίω κι εγώ, ίσως. Ίσως, τι να πω, μπορεί να 'μουνα εγώ "λίγη" για όλ' αυτά. Δεν ενδιαφέρθηκαν ποτέ να βγω ν' ασκήσω κανονικά τα καθήκοντα του "δημοσίου προσώπου", που λέγαμε. Δεν μ' ενδιέφεραν ποτέ ούτε οι συνεντεύξεις εν σειρά ούτε τίποτα σκάνδαλα να στήνω. Όλ' αυτά είναι πανεύκολα, άλλωστε, στην Ελλάδα, τα πετυχαίνεις, άμα θες, εν μια νυκτί.

Σ.Κ.: Γιατί τη γλιτώσατε απ' όλα αυτά εσείς, λέτε; Τι σας φύλαξε, τι σας προφύλαξε;

Ε.Ν. Πρώτα πρώτα η μεγάλη μου ανάγκη για προσωπική ζωή. Το ότι δεν ήθελα καθόλου, μα καθόλου, να "εκτίθεμαι". Σεβόμουνα πάντα το σπίτι μου, την οικογένειά μου, τον εαυτό μου τον ίδιο, την αξιοπρέπειά μου, βρε αδερφέ.

Σ.Κ.: Οι "σταρ" όμως, όπως εσείς, αν όχι τώρα που αποποιείσθε μετά βδελυγμίας κι αυτόν τον... ρόλο, έχουν κι άλλα αγωνιώδη ερωτήματα να απαντήσουν.

Ε.Ν.: Όπως;

Σ.Κ.: Όπως πώς δεν θα γεράσουν ποτέ π.χ. Πώς θα μείνουν ίδιες οπτικά πάνω κι από αιώνα, αν γίνεται, την ψυχή τους μέχρι και στον ίδιο τον διάβολο πουλώντας...

Ε.Ν.: Πάλι σας τα χάλασα, ε; Εγώ και εικόνα, δόξα τω Θεώ, άλλαξα και το επονομαζόμενο "εθνικό μαλλί" το 'κοψα. Δεν με αφορούν τα αισθητικά τερτίπια αυτής της μορφής. Ούτε πιστεύω πως όσοι μ' αγάπησαν στη ζωή μου, όσοι άντρες, αν θέλετε, βρέθηκαν ώς τώρα μαζί μου, μ' αγάπησαν ή με θαύμασαν για τα μαύρα μου τα... μαλλιά και μόνο.

Σ.Κ.: Βέβαια, όσον αφορά το μαλλί το μυθικό, εγώ φαντάζομαι πως κάποιος πονηρός κομμωτής ίσως το φύλαξε, για να βγάλει σε κάποια δημοπρασία κάποτε!

Ε.Ν.: Κι εδώ φρόντισα, δυστυχώς, πριν από σας για... σας: τα πέταξα εγώ η ίδια και ησύχασα και από αυτή τη διάσταση του θέματος. Καμία δημοπρασία δεν προβλέπεται. Κι εγώ, που δεν είμαι εκατό χρόνων ακόμα, που δεν με πολυβλέπω να τα φτάνω, μια και είμαι από εκείνους που τρώγονται συνέχεια με τα ρούχα τους, είμαι σαράντα οκτώ ετών σήμερα, κι ευτυχής με όλες τις ρυτίδες που έχω πια. Ας μην έχω τη φρεσκάδα των είκοσι ετών, της εικόνας μου στο σινεμά και στη ζωή μια φορά κι έναν καιρό. Δεν μπορώ να διεκδικώ από τη φύση θέση δίπλα στην κόρη μου, που είναι είκοσι δύο. Δεν το 'χω αυτό το δικαίωμα. Θα τιμωρηθώ αν το κάνω.

Σ.Κ.: Πάντως, και στον απλό άνθρωπο η ροή των ηλικιών δεν είναι εύκολη, ψυχικά κατ' αρχήν, υπόθεση.

Ε.Ν.: Συμφωνώ. Αλλιώς όμως δεν γίνεται. Στο κάτω κάτω ούτ' εμένα μ' αρέσει που γερνάω όπως όλος ο κόσμος. Ως θηλυκού γένους άτομο, δεν είμαι και η ευτυχέστερη των θνητών μ' αυτήν όλη την... αναποδιά. Μπορώ όμως να κάνω τίποτα; Η φύση έχει μεριμνήσει για όλα. Δεν ξυπνάς ένα πρωί γέρος, για να τρελαθείς κι εσύ και οι γύρω σου. Σε προετοιμάζει η φύση, με τη φθορά, με τις ρυτίδες, με το δέρμα, που δεν λάμπει πια τόσο, που δεν είναι πια τόσο τσιτωμένο.

Σ.Κ.: Με την αλλαγή των ρυθμών προς το πιο αργό, με την οικονομία πια του εαυτού σου σε κινήσεις και δραστηριότητες;

Ε.Ν.: Εμένα πάντως και σήμερα δεν μου μένει κανένα απωθημένο "ενέργειας".

Σ.Κ.: Και δεν θέλετε έστω και λίγο θέατρο στη ζωή σας;

Ε.Ν.: Όχι. Κανένα εναλλασσόμενο ρεπερτόριο καμιά φορά, γιατί κάπως με ιντριγκάρει κάποιο έργο, γιατί είναι φίλοι μου αυτοί που το ανεβάζουν, για καμιά εικοσαριά μέρες, μπορεί και να μου αλλάξει  για λίγο τα μυαλά. Έτσι, για "ξεκάρφωμα". Αλλά να σας λέω: "Τον ονειρεύομαι μια ζωή αυτόν τον ρόλο", "Αχ, Θεέ μου, αξίωσέ με να τον παίξω πριν κλείσω τα μάτια μου!" κι άλλα τέτοια συναφή, α πα πα πα!

Σ. Κ.: Ούτε η Επίδαυρος δεν σας ενδιαφέρει εσάς;

Ε. Ν.: Όχι. Δεν θέλω να παίξω στην Επίδαυρο, γιατί εγώ την Επίδαυρο τη φοβάμαι.

Σ.Κ.: Γιατί τη φοβάστε;

Ε.Ν.: Μη με καταπιεί.

Σ.Κ.: Καταπίνει κόσμο η Επίδαυρος, λέτε;

Ε.Ν.: Δεν ξέρω, για τους άλλους δεν μπορώ να πω. Δεν μπορώ να κρίνω.

Σ.Κ.: Σαν "εγχειρίδιο απομονώσεως" μοιάζει λίγο όλη αυτή η συνέντευξη.

Ε.Ν.: Δεν διαφωνώ. Από την αρχής σας το 'πα άλλωστε πως τις τάσεις απομονωτισμού μου δεν τις ελέγχω τον τελευταίο καιρό πλήρως. Περνάω πια πολύ καλύτερα μόνη παρά με κόσμο. Δεν μπορώ δε να κρίνω, γιατί δεν έχω, νομίζω, τις απαραίτητες γνώσεις. Γιατί δεν είμαι "ξερόλας", και όσα ξέρω δεν ξέρω αν τα ξέρω σε βάθος ή σε επίπεδο απλώς ενημέρωσης. Διαβάζω πολύ, ψάχνω και ψάχνομαι, μ' ενδιαφέρει η αμπελουργία, αλλά αμπελουργός με πλήρη γνώση του θέματος δεν είμαι.

Σ.Κ.: Πόσο κοντά μας νομίζετε, κυρία Ναθαναήλ, πως σας φέρνει αυτό το "μακριά", όλη αυτή η προσπάθειά σας μια ζωή για απομάκρυνση και απομόνωση;

Ε.Ν.: Πολύ. Πάρα πολύ! Εκτιμώ πιο πολύ τους φίλους μου από "μακριά". Πιο πολύ τους αγαπώ έτσι τους ανθρώπους. Έτσι τους θέλω, σας θέλω πιο πολύ. Έτσι σας χρειάζομαι περισσότερο. Πιο ουσιαστικά. Και ίσως έτσι με χρειάζεστε κι εσείς λίγο περισσότερο, λίγο πιο ουσιαστικά. Άλλωστε, εγώ δεν ξέρω να ξέχασα ποτέ κανέναν στη ζωή μου. Εδώ δεν έχω ξεχάσει ούτε για μια μέρα ανθρώπους που αγάπησα στη ζωή μου κι έχουν πεθάνει δεκαπέντε χρόνια και είκοσι πια, θα ξεχάσω ένα φίλο μου που 'χω να τον δω δεκαπέντε είκοσι μέρες μόνο;

Σ.Κ.: Κι εμάς, το κοινό σας, που μας λείπουνε τα μάτια σας;

Ε.Ν.: Υπάρχουν πια κι ωραιότερα μάτια από τα δικά μου στην τηλεόραση και στα έργα. Να τα βλέπετε, να με θυμόσαστε!

Φωτογραφία του Σωτήρη Κακίση

Σημείωμα του Rena Fan:

Στις 20 Αυγούστου 1963 η εφημερίδα Τα Νέα ενημερώνει το αναγνωστικό της κοινό ότι η Φίνος Φιλμ πρόκειται να γυρίσει μια νέα ταινία με τίτλο Κάτι να καίη στην οποία θα πρωταγωνιστεί ίσως ο Ντίνος Ηλιόπουλος αλλά και μια νέα πρωταγωνίστρια. Δυο μέρες μετά, στις 22 Αυγούστου, η εφημερίδα επανέρχεται στο θέμα με περισσότερες πληροφορίες για τη νέα πρωταγωνίστρια της ταινίας Κάτι να καίη: "Το νεαρό μαναικαίν Έλενα είναι η αποκάλυψις του Φίνου: ούτε 17 ετών, φοιτά ακόμα στο Γυμνάσιο..." Στην ταινία θα πρωταγωνιστούν επίσης ο Ντίνος Ηλιόπουλος, η Ρένα Βλαχοπούλου, η Μάρθα Καραγιάννη, η Χλόη Λιάσκου και ο Κώστας Βουτσάς... Λίγες μέρες μετά, στις 26 Αυγούστου το καστ αναχώρησε για τη Θεσσαλονίκη όπου, την επομένη, θα ξεκινούσαν τα γυρίσματα της ταινίας.
 

Λιάσκου, Βουτσάς, Βλαχοπούλου, Βοσκόπουλος, Ναθαναήλ, Νέγκας

Το αποτέλεσμα παρουσιάστηκε στις αθηναϊκές οθόνες λίγους μήνες μετά, στις 13 Ιανουαρίου 1964: το πρώτο έγχρωμο σινεμασκόπ του ελληνικού κινηματογράφου και το πρώτο ολοκληρωμένο μιούζικαλ του Γιάννη Δαλιανίδη έσπασε τα μέχρι τότε ρεκόρ εισιτηρίων Α΄ Προβολής, "κόβοντας" 660.791 εισιτήρια. Το κοινό λάτρεψε την ταινία ενώ και οι κριτικοί της εποχής τη δέχτηκαν αρκετά καλά. Ο Γ. Κ. Πηλιχός γράφει, μεταξύ άλλων, στα Νέα: "[το κοινό] θα χειροκροτήση ανάμεσα στις ερμηνείες και μια νέα ηθοποιό: την Έλενα Ναθαναήλ που εκτός του ότι είναι όμορφη--βελτιωμένη έκδοσις Λολομπρίτζιτας--και με ζεστή ωραία φωνή, δείχνει να έχη και ταλέντο."

Ρένα Βλαχοπούλου-Έλενα Ναθαναήλ

 

Το Κάτι να καίη ήταν το ξεκίνημα μιας λαμπρής κινηματογραφικής καριέρας για την Έλενα Ναθαναήλ. Το πρώτο της εξώφυλλο στο περιοδικό Εικόνες, γράφει ο Χρήστος Παρίδης στη Lifo, γοητεύει τον Γερμανό σκηνοθέτη Ραλφ Τίλερ, που την κάλεσε να πρωταγωνιστήσει στο Αίμα των Βελσβούγκεν. Ο Γιώργος Σκαλενάκης τη σκηνοθετεί στο ασπρόμαυρο ατμοσφαιρικό φιλμ Ντάμα Σπαθί αλλά και στο έγχρωμο τουριστικό μιούζικαλ Επιχείρησις Απόλλων. Ο Κώστας Μανουσάκης τη σκηνοθετεί στον Φόβο ενώ ο Βασίλης Γεωργιάδης της δίνει την ευκαιρία να κερδίσει το πρώτο βραβείο ερμηνείας στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου για το Ραντεβού με μιαν άγνωστη αλλά και να ταυτιστεί με τη μουσική του Γιάννη Σπανού για την ελληνική εκδοχή του Love Story στο Εκείνο το καλοκαίρι. Στα χρόνια του '70 και στο πρώτο μισό της δεκαετίας του '80 εμφανίζεται σε παραγωγές που αντικατοπτρίζουν το παρακμιακό κλίμα του εμπορικού κινηματογράφου.

 
Ζακυνθινός, Βλαχοπούλου, Βερλέκης, Ναθαναήλ

 

Σε μια από αυτές, την Πολιτσμάνα του Κώστα Καραγιάννη, η Έλενα Ναθαναήλ συναντιέται ξανά με τη Ρένα Βλαχοπούλου, παίζοντας κατά κάποιον τρόπο την αντίζηλό της αφού διεκδικεί ως... μοιραία κατάσκοπος όχι μόνο τα επιτυχημένα σχέδια για θερμοσίφωνες που επινόησε ο σύζυγός της αλλά και τον ίδιο τον σύζυγο... Πάντως, η Ναθαναήλ θα καταφέρει να δηλώσει παρούσα και σε ταινίες του νέου ελληνικού κινηματογράφου (Απουσίες του Γιώργου Κατακουζηνού, Παταγονία του Ηλία Γιαννακάκη και Black Out του Μενέλαου Καραμαγγιώλη) ενώ παράλληλα πραγματοποιεί εμφανίσεις και σε αρκετά ελληνικά σίριαλ. Στο θέατρο οι εμφανίσεις ήταν συγκριτικά λιγότερες--σημαντικότερος θεατρικός σταθμός της είναι η συνεργασία της με το Προσκήνιο του Αλέξη Σολομού

Γυναίκα ουσιαστικά αντισυμβατική, αποφάσισε σε μια μάλλον συντηρητική εποχή (1973) να γεννήσει την κόρη της Ίνκα χωρίς να παντρευτεί τον αγαπημένο της Γιώργο Τσαγκάρη, ενώ τη δεκαετία του '90 επέλεξε να ζει σε ένα κτήμα στη Βόρεια Εύβοια, όπου φρόντιζε άλογα, έφτιαχνε το δικό της κρασί και δεχόταν τα λιγοστά άτομα που εκείνη επέλεγε να της κρατούν συντροφιά. Έφυγε διακριτικά, χτυπημένη από τον καρκίνο, πριν από δύο χρόνια, στις 4 Μαρτίου 2008. Στο πλευρό της εκτός από την κόρη της ήταν και ο μεγάλος της έρωτας Τάσος Μητρόπουλος. Η αποτύπωση της αφοπλιστικής ομορφιάς της σε τόσες αξέχαστες κινηματογραφικές εικόνες θα είναι, όσο είναι δυνατόν, η παρηγοριά μας για το ξαφνικό και πρόωρο φευγιό της...

ΥΓ. Ευχαριστώ από καρδιάς τον Σωτήρη Κακίση για την παραχώρηση της συνέντευξης.