"Τα ετερώνυμα έλκονται": μια σπάνια ραδιοφωνική ηχογράφηση με Βλαχοπούλου-Φωτόπουλο-Ηλιόπουλο!

Ένα ακόμα δώρο θα μας κάνει ο παραγωγός του Δεύτερου Προγράμματος της ΕΡΑ Σιδερής Πρίντεζης: το ερχόμενο Σάββατο, 11 Απριλίου, από τη δίωρη ζώνη 70 χρόνια Ελληνική Ραδιοφωνία (που ακολουθεί την εκπομπή του Σ. Πρίντεζη Πάμε σαν άλλοτε) θα μεταδοθεί η μουσική κωμωδία του Βαγγέλη Λυκιαρδόπουλου Τα ετερώνυμα έλκονται στην οποία πρωταγωνιστούν ο Ντίνος Ηλιόπουλος, ο Μίμης Φωτόπουλος και η Ρένα Βλαχοπούλου!

Πρόκειται για μια σπάνια ηχογράφηση του 1954 στην οποία ακούγονται ακόμα ο Χρήστος Τσαγανέας, η Νίτσα Τσαγανέα και η Νάντια Χωραφά. Η κωμωδία αυτή, που σκηνοθέτησε ο Ίων Νταϊφάς, δεν έχει ακουστεί ολόκληρη εδώ και πολλά χρόνια (ένα απόσπασμά της μεταδόθηκε το 1993 από την εορταστική εκπομπή Ο καινούριος χρόνος μέσα από το παλιό ραδιόφωνο καθώς επίσης και λίγα χρόνια μετά από τις Θεατρικές Ερμηνείες που επιμελείται η Αιμιλία Κτενά για το Τρίτο Πρόγραμμα). Η ηχογράφηση αυτή παρουσιάζει ενδιαφέρον για αρκετούς λόγους.

Πρώτα από όλα πρόκειται για μια πρώιμη καταγραφή του υποκριτικού ταλέντου της Ρένας Βλαχοπούλου. Το 1954 είναι η χρονιά στην οποία κάνει το υποκριτικό της ντεμπούτο (με το νούμερο "Κάνε μου τέτοια" στο πλευρό του Νίκου Σταυρίδη, στο θέατρο "Βέμπο"). Φαίνεται λοιπόν πως αυτή η ηχογράφηση είναι η πρώτη καταγραφή ερμηνείας της ηθοποιού Ρένας Βλαχοπούλου που έχει φτάσει στις μέρες μας (η ταινία Πρωτευουσιάνικες Περιπέτειες γυρίστηκε την επόμενη χρονιά). Είναι ιδιαίτερα γοητευτικό να ακούει κανείς την κάπως άγουρη υποκριτικά Ρένα Βλαχοπούλου σε αυτό το έργο. Επιπλέον, φαίνεται πως η κωμωδία Τα ετερώνυμα έλκονται είναι μια από τις σπάνιες ραδιοφωνικές ηχογραφήσεις της Ρένας ως ηθοποιού. Παρόλο που είχε ήδη ξεκινήσει τη λαμπρή καριέρα της στην υποκριτική, φαίνεται πως δεν της πήγαινε και τόσο το ραδιόφωνο ως μέσο έκφρασης--κυρίως, πιστεύω, επειδή το χειμαρρώδες υποκριτικό της ύφος δεν μπορούσε να εκφραστεί μέσα από ρόλους που θα 'πρεπε να διαβάσει από το χαρτί μπροστά στο μικρόφωνο του ΕΙΡ. Έτσι, αν και υπάρχουν πολλά τραγούδια με τη φωνή της που ηχογραφήθηκαν στους ραδιοθαλάμους του Ζαππείου με τη συνοδεία της ορχήστρας του ΕΙΡ στα χρόνια του '50 και του '60 (τα διαμάντια που μας χαρίζει κάθε τόσο ο κ. Πρίντεζης από τις εκπομπές του), φαίνεται πως είναι πολύ λιγότερες οι θεατρικές της ερμηνείες (εκτός κι αν ο κ. Πρίντεζης μας εκπλήξει με τα αποτελέσματα των... ανασκαφών του στο αρχείο του ΕΙΡ). Στις δεκαπέντε περίπου ραδιοφωνικές επιθεωρήσεις που εγώ έχω ακούσει από το αρχείο του ΕΙΡ παρελαύνουν όλοι οι άσσοι του μουσικού θεάτρου εκτός από τη Ρένα Βλαχοπούλου (ας μην ξεχνάμε, ωστόσο, το εξαιρετικό Τρίτο στεφάνι του Κώστα Ταχτσή).

Τέλος, η ηχογράφηση αυτή αποτελεί τη μοναδική καταγραφή της συνεργασίας της Ρένας Βλαχοπούλου με τον αξέχαστο Μίμη Φωτόπουλο. Το ντουέτο Ντίνος Ηλιόπουλος-Ρένα Βλαχοπούλου έχει συναντηθεί δυο φορές στο θέατρο και τέσσερις φορές στον κινηματογράφο. Ωστόσο, το ντουέτο Ρένα Βλαχοπούλου-Μίμης Φωτόπουλος έχει συναντηθεί μόνο στο θέατρο, τη σεζόν 1979-80 στο "Κοτοπούλη-Ρεξ", αρχικά στη μουσική κωμωδία των Γιώργου Σκούρτη και Γιώργου Κατσαρού Λυσιστράτη '79, μια πολυδάπανη παραγωγή που, παρά την παρουσία πολλών καλών ηθοποιών (Μπέτυ Βαλάση, Βασίλης Μπουγιουκλάκης, Νίκος Παπαναστασίου, Ανέστης Βλάχος) και συντελεστών (Γιώργος Ανεμογιάννης, Γιάννης Φλερύ) και τη σκηνοθεσία του Γιάννη Δαλιανίδη, δεν ευτύχησε από πολλές απόψεις και έδωσε στο μέσο της σεζόν τη θέση της στην επιθεώρηση Φάτους πριν μας φάνε. Δεν γνωρίζω αν υπάρχουν (ερασιτεχνικές ή μη) ηχογραφήσεις από αυτά τα δυο έργα, υπάρχει όμως αυτή η ραδιοφωνική μουσική κωμωδία που διασώζει για πάντα τη συνύπαρξη του Μίμης Φωτόπουλου και της Ρένας Βλαχοπούλου που μάλιστα σμίγουν ως ανδρόγυνο!

Η Ρένα Βλαχοπούλου, ο Μίμης Φωτόπουλος και όλος ο θίασος
του έργου των Γ. Σκούρτη-Γ. Κατσαρού Λυσιστράτη '79
(θέατρο Κοτοπούλη-Ρεξ. Η φωτογραφία προέρχεται από την
ιστοσελίδα του ηθοποιού Μιχάλη Δεσύλλα που συμμετείχε στην παράσταση).

Ας πούμε λοιπόν λίγα λόγια για την υπόθεση του έργου. Πρόκειται για την ιστορία δυο φίλων, του πράου Αργύρη (Μίμη Φωτόπουλος) και του ζόρικου Πελοπίδα (Ντίνος Ηλιόπουλος), οι οποίοι πιστεύοντας στη θεωρία "Τα ετερώνυμα έλκονται και τα ομώνυμα απωθούνται" παντρεύονται, αντίστοιχα, τη νευρική, τεμπέλα και σατράπισσα Μάχη (Ρένα Βλαχοπούλου) και την ήσυχη, λιγομίλητη και γλυκομίλητη Ευτυχία (Νάντια Χωραφά). Η θεωρία όμως αποδεικνύεται πως δεν ισχύει στην πράξη και έτσι τα δυο ζευγάρια παίρνουν διαζύγιο και παντρεύονται... αντίστροφα: σμίγει δηλαδή ο ζόρικος Πελοπίδας με τη σατράπισσα Μάχη και ο ήρεμος Αργύρης με τη γλυκιά Ευτυχία. Και πάλι φαίνεται όμως πως τα πράγματα δεν λειτουργούν...

Η κωμωδία του Βαγγέλη Λυκιαρδόπουλου δεν διεκδικεί βέβαια δάφνες πρωτοτυπίας ή αριστουργηματικού έργου. Είναι ωστόσο χαριτωμένη, οι διάλογοι αρκετά πνευματώδεις, οι ηθοποιοί κεφάτοι και ορεξάτοι, και υπάρχουν φυσικά και πολύ γλυκά τραγούδια του Βαγγέλη Λυκιαρδόπουλου που τραγουδούν η Ρένα Βλαχοπούλου (η μόνη τραγουδίστρια του "θιάσου") αλλά και οι άλλοι ηθοποιοί. Ο Βαγγέλης Λυκιαρδόπουλος, άλλωστε, έμεινε στην ιστορία του ελαφρού τραγουδιού κυρίως ως συνθέτης και πιανίστας (δικό του είναι το εξαιρετικό "Για σένα" που τραγούδησε πρώτη η Σοφία Βέμπο και ξανατραγούδησε η Μαρινέλλα είκοσι χρόνια μετά, αλλά και το αρχοντορεμπέτικο "Άλα της" ("Άλα της, κάπελα ηρέμησε, ώπα της, τα ποτήρια γέμισε"). Δούλεψε όμως πολύ στο ΕΙΡ όπου παρουσίασε μουσική για ραδιοφωνικές επιθεωρήσεις αλλά επιπλέον και μερικές μουσικές κωμωδίες, για τις οποίες έγραψε και το λιμπρέτο. Εκτός από Τα ετερώνυμα έλκονται δικά του ραδιοφωνικά έργα είναι το Όποιος αγαπά ζηλεύει, στο οποίο πρωταγωνιστούν και πάλι ο Μίμης Φωτόπουλος και ο Ντίνος Ηλιόπουλος (και δόθηκε σε CD με τη Ραδιοτηλεόραση πριν από ένα μήνα περίπου) αλλά και τα έργα Ερωτικές καντρίλλιες και Η φτώχεια θέλει καλοπέραση στα οποία πρωταγωνιστεί μόνον ο Ντίνος Ηλιόπουλος.



Ας συντονιστούμε λοιπόν στο Δεύτερο Πρόγραμμα, το ερχόμενο Σάββατο, στις 7μμ., για να ακούσουμε αυτή τη σπάνια ηχογράφηση της Ρένας Βλαχοπούλου από το αρχείο της Ελληνικής Ραδιοφωνίας. Επίσης, αυτό το Σάββατο, εκτός από Τα ετερώνυμα έλκονται, ο κ. Πρίντεζης μεταδίδει τρία διηγήματα του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη που διαβάζει η αξέχαστη Σαπφώ Νοταρά (οι ηχογραφήσεις τους έγιναν γύρω στο 1980). Νομίζω πως με τον πλούτο που υπάρχει στο αρχείο της η ΕΡΤ θα έπρεπε να αφιερώσει όχι απλώς ένα δίωρο, αλλά μια ολόκληρη συχνότητα στις αναμεταδόσεις εκπομπών από τις παλιές μαγνητοταινίες. Και επειδή φυσικά αυτό δεν πρόκειται να γίνει, ας ελπίσουμε ότι κάποια στιγμή όλος αυτός ο θησαυρός θα είναι διαθέσιμος μέσα από το διαδίκτυο. Η προσπάθεια αυτή έχει ξεκινήσει, αλλά σίγουρα θα αργήσει να ολοκληρωθεί. Μέχρι τότε θα αναμένουμε τη ραδιοφωνική σκαπάνη του Σιδερή Πρίντεζη...