Σαν σήμερα το 1956: Η Κριτική για την επιθεώρηση Ο Ρωμιός

Στις 9 Ιουνίου 1956 η εφημερίδα Έθνος δημοσίευσε την κριτική του Αχιλλέα Μαμάκη για την επιθεώρηση του θεάτρου Βέμπο Ο Ρωμιός που ανέβηκε στις 2 Ιουνίου, ενώ η επίσημη πρεμιέρα της δόθηκε στις 4 Ιουνίου--την παρακολούθησαν μεταξύ άλλων η κυρία Κυβέλη και η Μελίνα Μερκούρη (είχε φτάσει το προηγούμενο βράδυ από το Παρίσι για να συμμετάσχει στα γυρίσματα της ταινίας Ο Χριστός ξανασταυρώνεται...)! Η κριτική του Μαμάκη ξεχωρίζει τη Ρένα Βλαχοπούλου, αλλά αξίζει να τη διαβάσουμε ολόκληρη...

Η επιθεώρησις των κ.κ. Τραϊφόρου και Βασιλειάδη στο θέατρον της οδού Καρόλου, γραμμένη επάνω εις την συνταγήν του είδους, ενδιαφέρεται κυρίως διά το κείμενον. Και πραγματικά, το περιεχόμενόν της είναι συνολικά ευχάριστο και διασκεδαστικό. Υπάρχουν βέβαια ωρισμένες χοντροκοπιές και έχουν ξεφύγει εδώ κι εκεί μερικά σόκιν που δεν προσθέτουν τίποτε. Απεναντίας μειώνουν την κατά τα άλλα ικανοποιητικήν εντύπωσιν. Σίγουρα ο "Ρωμηός" δεν είναι κανένα αριστούργημα. Όμως από πλευράς σατίρας και έξυπνων ευρημάτων είναι συγκριτικώς μέχρι στιγμής η πιο ενδιαφέρουσα επιθεώρησις του εφετεινού καλοκαιριού. Σαν θέαμα υστερεί πολύ και ο σκηνικός διάκοσμος του κ. Δόξα δεν διακρίνεται διά ιδιαίτερον ενεργητικόν. Ο θίασος όμως υπογραμμίζει ευσυνείδητα και δημιουργικά το συμπαθητικό και κεφάτο περιεχόμενον των διαφόρων σκηνών. Πρώτη και καλύτερη η Ρένα Βλαχοπούλου, που όχι μόνον αποδίδει με την γνωστή τέχνη της τα εξαίρετα καινούργια τραγούδια του δημοφιλούς συνθέτου Μενέλαου Θεοφανίδη--όλη η μουσική του είνε από τις ευτυχισμένες εμπνεύσεις του--αλλά και κρεάρει αριστοτεχνικά ένα ιδιότυπο σόλο. Παράλληλα, οι δημοφιλείς κωμικοί Κώστας Χατζηχρήστος και Κυριάκος Μαυρέας συναγωνίζονται σε μπριόζες επιτεύξεις και προσφέρουν πλούσιο γέλιο. Έπειτα η Σοφία Βερώνη και η Αλίκη Βέμπο, ο Μανέλλης που είχαμε τόσον καιρόν να ιδούμε, ο Τάκης Μηλιάδης, η Μπέττυ Μοσχονά--η οποία παρουσιάζεται διαρκώς και καλύτερη, πιο φίνα--και μαζί οι κ.κ. Γιάννης Ιωαννίδης, Λαλάς Ιακωβίδης (που υποδύεται πολύ καλά τον κ. Καραμανλή στο φινάλε), ο Σπύρος Λασκαρίδης και οι κ.κ. Δημητρίου, Μυτάκης, κ.ά., ζωντανεύουν κατά ικανοποιητικόν τρόπο τα υπόλοιπα νούμερα. Εξαίρετη η εντύπωσις κι από τα χορευτικά. Από πλευράς χορογραφίας ο Γιάννης Φλερύ παίρνει άριστα στη σύνθεσι του τροχονόμου. Τα "κρασιά" του όμως είναι πολύ... ανακατωμένα. Ειδικότερα ο εξαιρετικός καλλιτέχνης νομίζω ότι έχει παρουσιάσει ατομικές πραγματοποιήσεις πολύ ανώτερες από το ισπανικό σόλο του. Αντιθέτως η Λίντα Άλμα εις όλες τις εμφανίσεις της δείχνει πως βρίσκεται εις εκπληκτική φόρμα και κρατάει τα σκήπτρα της κορυφαίας καλλιτέχνιδος του είδους. Αισθητή η απουσία της Σοφίας Βέμπο που συνηθίσαμε να δίνη τον τόνο της προσωπικότητάς της εις τα έργα που βλέπουμε στο θέατρό της.

Έθνος, 9-6-1956 

Η Ρένα Βλαχοπούλου στην επιθεώρηση του θέατρου Βέμπο Ο ρωμιός
τραγουδάει το "Είσαι το μεγάλο μου αμόρε"
συνοδευόμενη από άνδρες του θιάσου.
Φωτογραφία από την ιστοσελίδα Τα αθηναϊκά

Η Σοφία Βέμπο βρισκόταν, για άλλη μια φορά, σε περιοδεία στο εξωτερικό και το αρχικό σχέδιο ήταν να εμφανιστεί στον Ρωμιό μετά την επιστροφή της. Ωστόσο, παρέτεινε την παραμονή της στο εξωτερικό και έτσι ο θίασος τα έβγαλε πέρα μόνος του--με βασική τραγουδίστρια τη Ρένα Βλαχοπούλου, που σε αυτό το έργο λάνσαρε δύο ωραία τραγούδια του Θεοφανίδη, το "Είσαι το μεγάλο μου αμόρε" και "Το ταγκό μας". Ακούστε το πρώτο:

Τα τραγούδια της Ρένας ξεχώρισε και η σύντομη κριτική της Εστίας, μαζί με τα νούμερα "Έτσι βγήκαν οι χοροί" (Αλίκη Βέμπο και Κώστας Χατζηχρήστος), "Οι αρχαίοι ψηφίζουν", "Όλα με δόσεις" και το σόλο του Κυριάκου Μαυρέα ("ο υπάλληλος με τις 1.111 δρχ. μισθόν"). Η Εστία επισημαίνει επίσης πως Ο Ρωμιός ξεχωρίζει περισσότερο για το πνεύμα του παρά για τη θεαματικότητά του, στην οποία όμως επίσης "δεν υστερεί" χάρη στα χορευτικά. Τονίζει μάλιστα πως το μπαλέτο είναι "καλλίτερον απ' ό,τι μας έχει συνηθίσει η ελαφρά σκηνή". Η Εστία ξεχώρισε επίσης το φινάλε του έργου που είχε τον τίτλο "Το τέλος του ταξιδιού" και "διαπνεόταν από πατριωτικό παλμό" καθώς παρουσίαζε το "Πλοίον Ελλάς" να κατευθύνεται προς την Κύπρο, "ενώ οι επί του πλοίου 'κυβερνήται-πολιτικοί' φιλοδοξούν να το οδηγήση ο καθένας μόνος εις τον προορισμό του" (Έθνος, 31-5-1956). Όλες οι επιθεωρήσεις του καλοκαιριού εκείνου, άλλωστε, είχαν νούμερα που αναφέρονταν στον αγώνα των Κυπρίων και την ΕΟΚΑ...

Κρίνοντας από τις ναυτικές στολές του Κυριάκου Μαυρέα και του Κώστα Χατζηχρήστου
πιστεύω ότι η η φωτογραφία προέρχεται από το φινάλε του έργου "Το τέλος του ταξιδιού".
Φωτογραφία από τη σελίδα του Facebook Μουσικό Θέατρο
του ηθοποιού και χορευτή Γιάννη Χριστόπουλου. 

Ο Μάριος Πλωρίτης, στην Ελευθερία, που έγραψε περισσότερα, μιλάει επίσης για στροφή ή, μάλλον, επιστροφή της επιθεώρησης στη σάτιρα.

Δε χωράει, νομίζω, αμφιβολία ότι ο Αθηναίος θεατής άρχισε να κουράζεται από την επιθεώρηση-θέαμα και να νοσταλγή την επιθεώρηση-σάτιρα. Βέβαια, κι απ' τις "θεαματικές ρεβύ" δεν έλειψε ποτέ το σατιρικό στοιχείο, αλλά μοιραία παραγκωνίζεται και εκτοπίζεται, σα φτωχός συγγενής, από τη "φεερί". Και το κοινό--που αγαπάει την επιθεώρηση, προπάντων επειδή δίνει μια σαρκαστική φωνή στους καϋμούς του, τις αγανακτήσεις του, στις πεποιθήσεις του--μοιάζει να κουράστηκε--ευτυχώς!--από τις φαντασμαγορικές παρελάσεις και ν' αποζητάη την "αγνή" ελληνική επιθεώρηση, όπως διαμορφώθηκε ύστερ' από 40 χρόνων θητεία στην αθηναϊκή σκηνή.

Αυτή τη "στροφή"--ή, καλύτερα, την επιστροφή--ωσφράνθηκαν οι κ.κ. Δ. Τραϊφόρος και Δ. Βασιλειάδης, γράφοντας το "Ρωμηό", που ανέβασε το θέατρο "Βέμπο". Η νέα επιθεώρησή τους ρίχνει το βάρος της πολύ περισσότερο στη σάτιρα παρά στο θέαμα. Και δεν μπορούμε παρά να τους επαινέσουμε γι' αυτό. Ο "Ρωμηός" χωρίς νάχη κανένα εξαιρετικά λαμπερό νούμερο, διατηρεί, ωστόσο, τη σπιρτάδα του και την έξυπνη ειρωνεία του απ' την αρχή ώς το τέλος. Το θέαμα δεν τη "νερώνει" ούτε στιγμή. Γιατί, ακόμα και τα χορευτικά νούμερα που χορογράφησε ο κ. Γιάννης Φλερύ κι εκτέλεσε αριστοτεχνικά ο ίδιος μαζί με την πάντα εξαίρετη και διονυσιακή Λίντα Άλμα, δεν είναι απλώς χορευτικές συνθέσεις, αλλά συνεχίζουν τη σατιρική γραμμή του έργου. Το ζευγάρι αυτό--το, αναμφισβήτητα, κορυφαίο μας--συνδυάζει το ρυθμό με την ειρωνεία και το χιούμορ, κατά τρόπο πραγματικά απολαυστικό.

Αλλά κι όλο το επιτελείο του θεάτρου "Βέμπο" αξιοποίησε στο "μέγιστο" το κείμενο. Η κ. Ρένα Βλαχοπούλου, πρώτα, που από λαμπρή "ρωμαντζιέρα" έγινε και πρώτης γραμμής νουμερίστα, επιδείχνει, άλλη μια φορά, στο... βραδύγλωσσο "σόλο" της, την εξυπνάδα και το μπρίο της. Οι κ.κ. Κ. Μαυρέας και Κ. Χατζηχρήστος μεταδίνουν το πληθωρικό κέφι τους ταχύτατα στην πλατεία. Το "σόλο" του πρώτου είναι διασκεδαστικό, το "σκετς" του δεύτερου ευφάνταστο και το "Έτσι βγήκαν οι χοροί" που εκτελεί ο τελευταίος μαζί με την κ. Αλίκη Βέμπο (που χορογράφησε έξυπνα και το νούμερο) είναι από τα πιο πρωτότυπα κομμάτια του "Ρωμηού". Πρέπει να σημειώσουμε, ακόμα, τη συμβολή της κ. Σ. Βερώνη, της κ. Μπ. Μοσχονά και των κ.κ. Φρ. Μανέλλη και Τ. Μηλιάδη, και ιδιαίτερα της ευχάριστης, μελωδικής μουσικής του κ. Μεν. Θεοφανίδη. Τα σκηνικά του κ. Στ. Δόξα περιωρίστηκαν, ως ώφειλε, στον ευπρεπή ρόλο τους.

Ελευθερία, 11-6-1956 

 

Ο θίασος του θεάτρου Βέμπο στις δοκιμές της επιθεώρησης Ο Ρωμιός.
Η Ρένα Βλαχοπούλου διακρίνεται τρίτη από δεξιά, στην πάνω σειρά.

Το σόλο της Ρένας είχε τον τίτλο "Πε... Κε... Κε..." και όπως έχουμε ξαναπεί, όταν Ο Ρωμιός μεταφέρθηκε στο θέατρο Κυβέλης το φθινόπωρο του 1956, το σόλο αυτό ανέλαβε η Ρένα Ντορ. Επίσης όπως έχουμε ξαναπεί, πρώτο στις εισπράξεις το καλοκαίρι του 1956 ερχόταν σταθερά το θέατρο Ακροπόλ με την επιθεώρηση Αστέρια της Αθήνας, στην οποία πρωταγωνιστούσαν η Άννα και η Μαρία Καλουτά, ο Ορέστης Μακρής, ο Βασίλης Αυλωνίτης, η Καίτη Μπελίντα, η Γεωργία Βασιλειάδου και ο Νίκος Ρίζος. Όλες οι κριτικές συμφώνησαν ότι στο Ακροπόλ αυτό που υπερέχει είναι το θέαμα ("χορταίνει το μάτι") που οφειλόταν στον μεγάλο Γιώργο Ανεμογιάννη: "το κείμενο των κ.κ. Ασημακοπούλου, Σπυροπούλου, Παπαδούκα με κόπο καταφέρνει να ξεμυτίση κάτω από το θαμπωτικό σωρό των λουλουδιών, του χρυσαφιού, των φτερών, που κατακλύζουν τη σκηνή". Ο Ανεμογιάννης... οργίασε στην αποθέωση του έργου: όπως έχουμε ξαναπεί, η αποθέωση ήταν η τελική θεαματική παρέλαση του θιάσου που δεν πρέπει να συγχέεται με το φινάλε που ήταν η τελευταία μεγάλη σκηνή της πρώτης πράξης στην οποία εμφανιζόταν επίσης ολόκληρος ο θίασος. Μετά εμφανιζόταν η "δεύτερη" τραγουδίστρια του θιάσου, ώστε να δώσει χρόνο στον θίασο να φορέσει τα κοστούμια της αποθέωσης. Η αποθέωση ήταν μια καινοτομία που εφάρμοσε ο Ανεμογιάννης όταν ξεκίνησε να δουλεύει στην επιθεώρηση και ομολογουμένως ήταν η αγαπημένη του σκηνή κάθε έργου, αφού σε αυτήν έδινε όλο του τον εαυτό! Στη συνέχεια τον μιμήθηκαν και οι υπόλοιποι σκηνογράφοι. Ωστόσο, ο Μαμάκης έγραψε εκείνο το καλοκαίρι, με αφορμή την επιθεώρηση Χωρίς παράσιτα του θεάτρου Περοκέ: "Να είνε άραγε απαραίτητη η 'αποθέωσις', που έχει καθιερωθή να γίνεται εις όλες τις επιθεωρήσεις, και η ατέλειωτη παρέλασις των στελεχών των μουσικών συγκροτημάτων πάνω στην 'πασαρέλα'; Όταν η παράστασις έχη πολύ ζωηρό φαντασμαγορικό χρώμα και γίνεται επίδειξις μεγάλου θεάματος, το πράγμα ίσως να έχη κάποια δικαιολογία. Διαφορετικά όμως είνε ακατανόητο γιατί πρέπει ο θεατής επί ώρα να ξαναβλέπη απλώς τους καλλιτέχνες που χάρηκε και χειροκρότησε μόλις προ ολίγου" (26-5-1956). Τελικά, ανεξάρτητα από τον πλούτο του θεάματος, η αποθέωση παρέμεινε σε όλα τα μεγάλα επιθεωρησιακά θέατρα μαζί με το φινάλε--μέχρι που το φινάλε άρχισε να καταργείται και η αποθέωση έγινε αναγκαστικά η σκηνή του ομαδικού αποχαιρετισμού του θιάσου προς το κοινό...

Σχέδιο του Γιώργου Ανεμογιάννη για το κοστούμι
που φορούσε η Καίτη Μπελίντα στην αποθέωση
της επιθεώρησης Αστέρια της Αθήνας
στο θέατρο Ακροπόλ το καλοκαίρι του 1956.
Δωρεά του Γ. Ανεμογιάννη στο Τμήμα Παραστατικών Τεχνών
του ΕΛΙΑ/ΜΙΕΤ.

Πάντως η στήλη "Μεταξύ σοβαρού και αστείου" δημοσίευσε τις εξής "θεατρικές κακογλωσσιές" σχετικά με τα κείμενα του Ακροπόλ και του Βέμπο:

--Είναι καλά τα φετεινά νούμερα της συγγραφικής τριάδας;

--Μα αυτή δεν γράφει πια νούμερα, αλλά... σκηνικά!...

--Ώστε ο Τραϊφόρος έβαλε τα γυαλιά στους επιθεωρησιογράφους με τον εφετεινό "Ρωμηό" του;

--Βεβαίως! Γι' αυτό άνοιξε και... κατάστημα οπτικών!

Αυτό το τελευταίο ήταν αλήθεια! Ο Τραϊφόρος παρουσιάστηκε στις εφημερίδες ως συνιδιοκτήτης, μαζί με τον αδελφό του, καταστήματος οπτικών στην οδό Αγίου Κωνσταντίνου. Τα Νέα δημοσίευσαν μια φωτογραφία από τα εγκαίνια, η οποία δεν είναι καθαρή, αλλά έχω την εντύπωση ότι διακρίνω ανάμεσα στον κόσμο και τη Ρένα Βλαχοπούλου...

Κλείνω την ανάρτηση με το δεύτερο τραγούδι που ερμήνευε η Ρένα στον Ρωμιό, "Το ταγκό μας". Θαυμάστε την έκταση και τη χροιά της φωνής της στην εισαγωγή του. Η Ρένα ηχογράφησε το τραγούδι και στα στούντιο της Εθνικού Ιδρύματος Ραδιοφωνίας, και σ' εκείνη την ηχογράφηση η φωνή της ακούγεται ακόμα πιο δυνατή, ακόμα πιο εντυπωσιακή...

Η παρούσα ανάρτηση, όπως και όλα τα κείμενα που δημοσιεύονται στο ιστολόγιο αυτό, είναι αποτέλεσμα προσωπικής έρευνας. Είναι υποχρεωτική η ρητή αναφορά στο ιστολόγιο, όταν χρησιμοποιείται υλικό από τις αναρτήσεις του.