Η έκθεση "Diva Rena" στο θέατρο Badminton

Η πολυαναμενόμενη (από τον Rena Fan τουλάχιστον) έκθεση Diva Rena στο θέατρο Badminton εγκαινιάστηκε χτες το βράδυ με μια λαμπερή εκδήλωση, την οποία θα σας παρουσιάσω λίγο αργότερα. Θέλω πρώτα να ασχοληθώ με την ίδια την έκθεση που φιλοξενείται στο φουαγιέ του θεάτρου. Η έκθεση ήταν μια ιδέα του Μάκη Δελαπόρτα, στενού συνεργάτη και φίλου της Ρένας Βλαχοπούλου που του εμπιστεύτηκε το αρχείο της ζητώντας του να το μοιραστεί με το κοινό της με τον καλύτερο δυνατό τρόπο. Ο Μάκης Δελαπόρτας πραγματοποίησε την έκθεση με τη συμπαράσταση της κυρίας Σοφία Λαφαζάνη-Σταυρίδου, αδελφής του συζύγου της Ρένας Βλαχοπούλου, του ζωγράφου Νίκου Ζαχόπουλου που πρόσφερε αρκετές από τις προσωπογραφίες της Ρένας που ζωγράφισε στο τέλος της δεκαετίας του '80 και του Στέλιου Παπαδόπουλου. Την επιμέλεια της έκθεσης είχε η σκηνογράφος Δέσποινα Βολίδη.

Επισκέφτηκα την έκθεση σήμερα το πρωί για να μπορέσω να την απολαύσω με την ησυχία μου, χωρίς την πολυκοσμία και τις κοσμικότητες της χθεσινής εναρκτήριας εκδήλωσης. Η παρουσία της Ρένας Βλαχοπούλου είναι έντονη στην έκθεση μέσα από τις προσωπογραφίες του Νίκου Ζαχόπουλου, τα ρούχα της Ρένας, αφίσες από ταινίες της και βέβαια πλούσιο φωτογραφικό υλικό. Έχει ακόμα στηθεί το καμαρίνι της με αρκετά προσωπικά της αντικείμενα.

Θα αρχίσω με τα αρνητικά σημεία. Για να είμαι ειλικρινής, πίστευα και περίμενα ότι η έκθεση θα ήταν μεγαλύτερη. Ενδεχομένως το Badmtinton να μην μπορούσε να διαθέσει περισσότερο χώρο, ωστόσο περίμενα να δω περισσότερους και παλαιότερους δίσκους της Ρένας (δεν υπάρχει κανένας δίσκος 78 στροφών), περισσότερες παρτιτούρες της και, βέβαια, θεατρικά προγράμματα (δεν εκτίθεται κανένα). Υπάρχει πολύτιμο φωτογραφικό υλικό (το φωτογραφικό υλικό είναι πάντα το φόρτε του Μάκη Δελαπόρτα, σε όλες τις δουλειές του), μέρος του οποίου είναι αδημοσίευτο. Ωστόσο, απουσιάζει η τεκμηρίωση όλου αυτού του υλικού, πληροφορίες δηλαδή που θα βοηθούσαν το κοινό να αναγνωρίσει ή και να πληροφορηθεί για πράγματα και πρόσωπα άλλων εποχών. Επιπλέον, θα ήθελα σε κάποια γωνιά να υπάρχει αναρτημένο κάποιο βιογραφικό της Ρένας Βλαχοπούλου, οι σημαντικότεροι σταθμοί της ζωής της και της καριέρας της. Μπορεί να είναι ένα οικείο και αγαπημένο πρόσωπο για όλους/όλες, αλλά νομίζω ότι σε αυτές τις περιπτώσεις ένα βιογραφικό σημείωμα λειτουργεί σαν πολύτιμος μπούσουλας. Μετά από αυτά τα "παράπονα", θα προχωρήσω σε μια αναλυτική παρουσίαση της έκθεσης.

Στην είσοδο της έκθεσης μάς υποδέχεται το ολόσωμο πορτρέτο της Ρένας που της ζωγράφισε ο Νίκος Ζαχόπουλος το 1988-89, όταν εμφανιζόταν στο θέατρο "Καλουτά", στην επιθεώρηση Οι τελευταίοι ΠΑΣΟΚράτορες. Το έργο αυτό κάλυπτε έναν τοίχο στο μεγάλο σαλόνι του τελευταίου σπιτιού της, στην οδό Υψηλάντου, στη Βούλα. Είναι ιδιαίτερα οικείο σε όσους/ες έχουν παρακολουθήσει τις τηλεοπτικές συνεντεύξεις της Ρένας στον Νίκο Χατζηνικολάου και την Ελένη Μενεγάκη.

Στον έναν από τους δύο τοίχους της έκθεσης κυριαρχούν 10 τουαλέτες της Ρένας Βλαχοπούλου, δύο ρόμπες της και ένα πιο... καθημερινό ρούχο, που σύμφωνα με τους διοργανωτές το φορούσε σε κάποιες παραστάσεις της τελευταίας Χαρτοπαίχτρας. Η πρώτη εντυπωσιακή τουαλέτα είναι από την ταινία Η κόμησσα της Κέρκυρας και σύμφωνα με το σχετικό καρτελάκι είναι τουαλέτα του Γιάννη Βούρου (ωστόσο, εγώ θυμάμαι την Ελένη Μενεγάκη να την περιεργάζεται στον Πρωινό καφέ και να διαβάζει το όνομα του Χρήστου Μαΐλη στην ετικέτα). Την ίδια αυτή τουαλέτα η Ρένα Βλαχοπούλου φόρεσε αργότερα και στη μουσική κωμωδία Η δυναστεία της Ρένας που παρουσίασε το 1985-86 στο θέατρο Βρετάννια.


Υπάρχουν ακόμα τουαλέτες από τις ταινίες Η θεία μου η χίπισσα και Ραντεβού στον αέρα, η ρόμπα που φορούσε στην ταινία Μια τρελή τρελή σαραντάρα, καθώς και τουαλέτες από τις τελευταίες θεατρικές της παραστάσεις (Ούτε Ψηλός στον κόρφο μας, Οι τελευταίοι ΠΑΣΟΚράτορες, Για την Ελλάδα ρε γαμώτο, Μας τελείωσες--η πρώτη φορά που την είδε ο Rena Fan στο κινηματοθέατρο "Αστέρια" των Σερρών...--αλλά και η μπλε τουαλέτα που φορούσε στο "Ρεξ" το 1991-92). Κάποιες από αυτές τις τουαλέτες τις φόρεσε επίσης σε τηλεοπτικές εκπομπές (πχ. στο πρωτοχρονιάτικο Μεταξύ μας ή στο τελευταίο επεισόδιο του Μάμα μία) και στα video clip του δίσκου Η Ρένα τραγουδάει jazz, ενώ υπάρχει και μια τουαλέτα που φόρεσε σε μια εκδήλωση προς τιμήν της που διοργανώθηκε στην Κέρκυρα το καλοκαίρι του 1986.

Πάνω από τις τουαλέτες εκτίθενται οκτώ από τις προσωπογραφίες που ζωγράφισε ο Νίκος Ζαχόπουλος την περίοδο 1988-89 (τη δουλειά του Νίκου Ζαχόπουλου θα σας την παρουσιάσω αναλυτικά στο μέλλον) καθώς και μια προσωπογραφία που ζωγράφισε ο ρώσος ζωγράφος Βλαδίμηρος το 1978. Ανάμεσά τους βρίσκονται διάφορα μετάλλια που είναι όμως κρεμασμένα κάπως ψηλά και δεν είναι εύκολο να διακρίνει κανείς από ποιους φορείς προέρχονται όλα--τα αντίστοιχα διπλώματα βρίσκονται κάπως μακριά και η αντιστοίχιση δεν είναι πολύ εύκολη). Ανάμεσά τους βρίσκονται βέβαια ο Χρυσός Σταυρός του Τάγματος του Φοίνικος που απένειμε στη Ρένα το 2003 ο τότε Πρόεδρος της Δημοκρατίας Κωστής Στεφανόπουλος, Μετάλλια του Δήμου Αθηναίων, το Μετάλλιο των Εκδόσεων Δ. Ψαθά για τις παραστάσεις της Χαρτοπαίχτρας και τιμητικές διακρίσεις από διάφορους μικρούς και μεγάλους συλλόγους, δήμους και ιδιωτικούς φορείς (από το Filmnet μέχρι και τα Βραβεία του περιοδικού Ποκ Κορν...).

Στο τέλος αυτού του τοίχου έχει στηθεί το καμαρίνι της Ρένας. Εκεί μπορεί να δει κανείς μια ρόμπα της, το πλεκτό της, δυο περούκες που χρησιμοποιούσε τα τελευταία χρόνια στις παραστάσεις της για να μη χρειάζεται να πηγαίνει καθημερινά στο κομμωτήριο, κάποια κοσμήματα και μερικές ακόμα διακρίσεις. Υπάρχουν ακόμα καλλυντικά καθώς και ψεύτικες βλεφαρίδες και βέβαια τα αγαπημένα της τσιγάρα, τα Dunhill που κάπνιζε μέχρι το τέλος. Στο πάτωμα του καμαρινιού μπορεί να δει κανείς το φωτογραφικό άλμπουμ του γάμου της με τον Γιώργο Λαφαζάνη. Τώρα που έγινε η... αρχή, ελπίζω να ενδιαφερθεί το Θεατρικό Μουσείο και να στηθεί ένα αντίστοιχο καμαρίνι σε κάποια γωνιά του (η οποία ομολογουμένως δεν είναι εύκολο να βρεθεί!).

Στον απέναντι τοίχο βρίσκεται συγκεντρωμένο το φωτογραφικό υλικό και οι αφίσες. Υπάρχουν αφίσες από τις ταινίες της περιόδου 1962-1972 (όλες σχεδόν τις ταινίες που γύρισε με τη "Φίνος Φιλμ" καθώς και το Όταν λείπει η γάτα), ενώ τις νεότερες ταινίες της εκπροσωπεί μια αφίσα από τις Φανταρίνες του 1979.

Ανάμεσα στις αφίσες εκτίθεται το φωτογραφικό υλικό. Οι φωτογραφίες είναι χωρισμένες σε τρεις ομάδες: φωτογραφίες από θεατρικές παραστάσεις, φωτογραφίες από ταινίες και φωτογραφίες-πορτρέτα ή φωτογραφίες από προσωπικές στιγμές της Ρένας Βλαχοπούλου. Θα ήταν χρήσιμο να υπήρχαν στοιχεία για τις παραστάσεις κυρίως από τις οποίες προέρχονται οι θεατρικές φωτογραφίες ή για τις χρονολογίες/περιστάσεις στις οποίες τραβήχτηκαν οι πιο προσωπικές (οι κινηματογραφικές είναι λίγο-πολύ γνωστές, αλλά και πάλι η τεκμηρίωση θα συνέβαλλε στην ολοκληρωμένη παρουσίασή τους). Είναι ιδιαίτερα συγκινητικό ότι κάποιες από τις προπολεμικές φωτογραφίες που γνωρίσαμε από το βιβλίο του Μ. Δελαπόρτα Βίβα Ρένα, τις βλέπουμε εδώ αυθεντικές, με εμφανή τα σημάδια του χρόνου πάνω τους. Σε μια από αυτές, που είναι πιθανότατα η πρώτη καλλιτεχνική φωτογραφία που έβγαλε η Ρένα στην Κέρκυρα, υπάρχει μια ιδιόχειρη αφιέρωσή της στη μεγαλύτερη αδελφή της Νίτσα. Δυστυχώς δεν υπάρχει χρονολογία για να το επαληθεύσουμε αυτό.

Υπάρχουν ακόμα μερικές φωτογραφίες από προσωπικές στιγμές της Ρένας στη θάλασσα, σε τραπέζια με φίλες/φίλους της και βέβαια με τον σύζυγό της, καθώς και η φωτογραφία ενός πορτρέτου της που από ό,τι θυμάμαι βρισκόταν στο σπίτι της στην Κέρκυρα. Από τις θεατρικές φωτογραφίες που δεν είχα ξαναδεί βρήκα ιδιαίτερα γοητευτικές όσες προέρχονται από παραστάσεις των θεάτρων "Κυβέλης" και "Διάνα" στα χρόνια του '50. Πάντως για άλλη μια φορά παρατήρησα ότι απουσιάζουν εντελώς φωτογραφίες της Ρένας από την Κατοχή και βέβαια φωτογραφίες της από τους πρώτους της γάμους. Προφανώς είναι μια περίοδος της ζωής της που η Ρένα δεν ήθελε να θυμάται και ίσως και να εξαφάνισε και κάθε σχετικό ντοκουμέντο...

Στο μέσον της έκθεσης υπάρχουν δύο προθήκες. Στη μία μπορούμε να δούμε κάποιους από τους δίσκους 45 και 33 στροφών της Ρένας. Υπάρχουν μάλιστα τα σπανιότατα εξώφυλλα τεσσάρων δίσκων 45 στροφών. Ανάμεσα στους δίσκους βλέπουμε και μερικές παρτιτούρες τραγουδιών της.


Στη δεύτερη προθήκη βρίσκουμε πραγματικά διαμάντια. Εκτός από κάποια εξώφυλλα ή αντίγραφα εξωφύλλων περιοδικών από τα χρόνια του '40 και του '50, βλέπουμε αποκόμματα από αιγυπτιακές και αμερικανικές εφημερίδες με φωτογραφίες και συνεντεύξεις από την εποχή της μεγάλης περιοδείας που έκανε η Ρένα Βλαχοπούλου με τον Γιάννη Σπάρτακο στην περίοδο 1946-1951. Υπάρχουν ακόμα αποκόμματα με ειδήσεις για την επιστροφή της Ρένας στην Αθήνα το 1951 (ανάμεσά τους και μια αναφορά στον λευκό γάμο που έκανε η Ρένα στην Αμερική για να πάρει την αμερικανική υποκοότητα....). Κάπου εκεί νομίζω ότι σταμάτησε η Ρένα να συλλέγει συστηματικά αποκόμματα του Τύπου με ειδήσεις που την αφορούν (στην προθήκη υπάρχουν βέβαια και λίγα μεταγενέστερα αποκόμματα από τη δεκαετία του '60). Επίσης σ' αυτήν την προθήκη βλέπουμε μια ενδιαφέρουσα συνέντευξη της Ρένας από το περιοδικό Ντόμινο του 1958: στην ερώτηση του περιοδικού "Σε ποιο ρόλο της ζωής σας νομίζετε ότι έχετε αποτύχει;" η Ρένα απαντάει "Της συζύγου. Υπήρξα πολύ άτυχη". Ευτυχώς σε λίγα χρόνια η Ρένα Βλαχοπούλου έπαιξε με επιτυχία και αυτόν τον ρόλο--και τον κράτησε για σαράντα περίπου χρόνια, ως το τέλος της ζωής της.

Τέλος, στην προθήκη αυτή εκτίθεται το εκλογικό βιβλιάριο της Ρένας Βλαχοπούλου με χρονολογία έκδοσης 1993! Και, ναι, στο βιβλιάριο αυτό υπάρχει και η χρονολογία γέννησής της (είναι η ίδια χρονολογία που έχω διασταυρώσει και εγώ στα αρχεία του Υπουργείου Εσωτερικών). Δεν σας λέω όμως ποια είναι, για να έχετε έναν παραπάνω λόγο να επισκεφτείτε την έκθεση...

Πέρα από αστεία, και παρά τις επιμέρους αντιρρήσεις μου, η έκθεση Diva Rena στο θέατρο Badminton είναι αξιόλογη και μας δίνει την ευκαιρία να γνωρίσουμε αρκετές πτυχές της ζωής της Ρένας Βλαχοπούλου και να νιώσουμε λίγη από την αύρα της βλέποντας από κοντά ρούχα της και προσωπικά της αντικείμενα. Και φυσικά μπορούμε να χορτάσουμε την αγαπημένη μορφή της μέσα από σπάνιες φωτογραφίες αλλά και τα υπέροχα πορτρέτα. Σας προτείνω λοιπόν ανεπιφύλακτα να την επισκεφτείτε. Αν και διάβασα και πάλι κάπου ότι η έκθεση θα διαρκέσει ως το τέλος Μαρτίου, επαναλαμβάνω ότι η επίσημη ιστοσελίδα του Badminton αναφέρει ότι θα διαρκέσει ως τις 28 Φεβρουαρίου, κάτι που δήλωσε και ο ο ίδιος ο παραγωγός Μιχάλης Αδάμ στο τέλος της χθεσινής εκδήλωσης. Σημειώνω ότι η είσοδος στην έκθεση είναι ελεύθερη, αλλά σε όλη τη διάρκειά της θα υπάρχει ένας ειδικός κουμπαράς όπου μπορείτε να καταθέσετε ένα ποσό για την ενίσχυση του Ταμείου Αλληλοβοήθειας του Σωματείου Ελλήνων Ηθοποιών (ΤΑΣΕΗ). Η έκθεση λειτουργεί από Τρίτη έως Κυριακή, από τις 11 το πρωί ως τις 5 το απόγευμα. Σπεύσατε!