Δεκαπέντε χρόνια χωρίς τον Μάνο Χατζιδάκι

Δεκαπέντε χρόνια συμπληρώνονται σήμερα από τη "φυγή" του Μάνου Χατζιδάκι. Ενός ανθρώπου που σημάδεψε τον νεοελληνικό πολιτισμό όσο λίγα άτομα και που μας προίκισε μουσικά όσο λίγοι μουσικοί.

"Τους ανθρώπους που έχουνε φύγει και τους αγαπάμε τους έχουμε καθημερινά μέσα μας. Την αναμνησιολογία την απεχθάνομαι" γράφει ο ίδιος ο Μάνος Χατζιδάκις σε κάποιο κείμενο που βρίσκεται στη συλλογή Ο καθρέφτης και το μαχαίρι. Αυτό το blog zητά ταπεινά τη συγνώμη του. γιατί η αναμνησιολογία βρίσκεται στην ημερήσια διάταξή του. Ωστόσο, ελπίζω ότι ο τρόπος με τον οποίο μας απασχολούν εδώ οι αναμνήσεις δείχνει ότι κάποια πρόσωπα τα έχουμε πραγματικά ζωντανά μέσα μας.

Έτσι διαφημίστηκε στον αθηναϊκό τύπο
η πρεμιέρα της Οδού Ονείρων πριν από 47
ακριβώς χρόνια, στις 14 Ιουνίου 1962

Έτσι για άλλη μια φορά θα θυμηθούμε σήμερα τη μοναδική επίσημη συνάντηση του Μάνου Χατζιδάκι με τη Ρένα Βλαχοπούλου, τη μουσική παράσταση Οδός Ονείρων που γεννήθηκε όταν την άνοιξη του 1962 η Ρένα Βλαχοπούλου πλησίασε τον συνθέτη για να του ζητήσει να συνεργαστούν στο θέατρο "Μετροπόλιταν" το καλοκαίρι (για το ξεκίνημα της Οδού Ονείρων και τον "ρόλο" της Ρένας σ' αυτό το ξεκίνημα διαβάστε εδώ, για τη δομή της παράστασης και την παρουσία της Ρένας Βλαχοπούλου σ' αυτήν εδώ).

Θα θυμηθούμε ακόμα το Τρίτο Πρόγραμμα του Μάνου Χατζιδάκι που φιλοξένησε την άνοιξη του 1979 τη Ρένα Βλαχοπούλου στη ραδιοφωνική διασκευή του μυθιστορήματος του Κώστα Ταχτσή Το τρίτο στεφάνι και μας έδωσε την ευκαιρία να χαιρόμαστε σήμερα τη Ρένα Βλαχοπούλου σε κάτι πραγματικά διαφορετικό από αυτά στα οποία μας είχε συνηθίσει, όταν την ακούμε ως εξαιρετική Νίνα στο πλευρό της συγκλονιστικής Εκάβης της Σμάρως Στεφανίδου (διαβάστε περισσότερα εδώ και εδώ).



Θα στεναχωρηθούμε βέβαια που δεν έχουμε την ευκαιρία να ακούμε τη φωνή της Ρένας Βλαχοπούλου σε τραγούδια του Μάνου Χατζιδάκι, αφού οι συγκυρίες δεν της επέτρεψαν να συμμετάσχει στον δίσκο της Οδού Ονείρων. Είμαστε όμως ευτυχείς που υπάρχει το αρχείο της Ελληνικής Ραδιοφωνίας και ακούμε χάρη σ' αυτό σήμερα τη Ρένα Βλαχοπούλου να ερμηνεύει με τον δικό της τρόπο το "Έλα πάρε μου τη λύπη" του Μάνου Χατζιδάκι και του Νίκου Γκάτσου (ο φίλος και συν-blogger desmich μας το χαρίζει από το youtube εδώ). Και αναζητούμε κλεφτές ευκαιρίες να ακούσουμε τη Ρένα σε κάτι χατζιδακικό ακόμα, όπως στο ρεφρέν από την "Αθήνα" που τραγουδούσε στη σκηνή του "Ρεξ" το 1991-92 (δείτε το εδώ).

Βλαχοπούλου-Χατζιδάκις στο φιλμάκι που προβαλλόταν
στην Οδό Ονείρων και που ακόμα περιμένουμε να
κυκλοφορήσει σε DVD από την ΕΜΙ
(όπως είχε αναγγελλθεί πέρσι...)

Διάλεξα όμως μια πιο "χατζιδακική" ερμηνεύτρια για να τιμήσει σήμερα αυτές τις τόσο ξεχωριστές (και ίσως και αταίριαστες) μορφές του νεοελληνικού πολιτισμού: η Ζωή Φυτούση, στη διάρκεια ενός αφιερώματος της εκπομπής Έχει γούστο στη μούσα μας τον περασμένο Οκτώβρη, θυμήθηκε τη συνύπαρξή της με τη Ρένα Βλαχοπούλου στην Οδό Ονείρων του αξέχαστου συνθέτη. Η Φυτούση και η Βλαχοπούλου ήταν δύο από τις πέντε "Αδελφές Τατά" (οι άλλες τρεις ήταν η Μάρω Κοντού, η Νίκη Λεμπέση και... ο Βαγγέλης Πρωτοπαπάς): η Φυτούση θυμήθηκε πώς η Ρένα δεν ήθελε να φορέσει αθλητικά παπούτσια όπως οι άλλες τρεις κυρίες γιατί δεν ήταν τόσο ψηλή όσο εκείνες ("αυτές είναι λελέκια!"). Ενώ (όπως θα ακούσετε και στο βιντεάκι που ακολουθεί) καμάρωνε τη Ζωή Φυτούση στο τραγούδι της "Πάει έφυγε το τρένο" και δήλωνε ψευτοθυμωμένα: "Θα του πω αυτουνού να μη σου δώσει άλλο τραγούδι! Θα μας φας το ψωμί μας!".

Οι τρεις αδελφές Τατά με τα αθλητικά παπούτσια
και η τέταρτη με τα... τακούνια...

Αυτό το τραγούδι διάλεξε να τραγουδήσει η Ζωή Φυτούση στο Έχει γούστο για να τιμήσει τη Ρένα Βλαχοπούλου, και αυτή τη μουσική στιγμή διάλεξα εγώ σήμερα για να τιμήσω τη Ρένα αλλά, κυρίως, τον Μάνο Χατζιδάκι που μπορεί να "έφυγε" πριν από δεκαπέντε χρόνια, αλλά φρόντισε πρώτα να μας δείξει τον δρόμο για την Οδό Ονείρων--των δικών του και των δικών μας. Για αυτό τον ευγνωμονούμε.

Και θα κλείσω αυτή την ανάρτηση με στίχους του Φοίβου Δεληβοριά, αφιερωμένους στον Μάνο Χατζιδάκι, τους οποίους θα τολμήσω να προσυπογράψω:

Μα εσύ από εκεί ψηλά γνωρίζεις τόσα χρόνια τώρα το κολπάκι μου
και δεν ανησυχείς που είναι μονάχα από χαρτί το φεγγαράκι μου.
Στείλ' της λοιπόν με τον αέρα της ψυχής σου αυτό το τραγουδάκι μου,
Μάνο Χατζιδάκι μου...