Μέρες Θεσσαλονίκης και ΔΕΘ!

Κάτι το άσχημο κλίμα και τα κακά μαντάτα από τη ΔΕΘ αυτές τις μέρες, κάτι η νοσταλγία που με έπιασε καθώς βρίσκομαι μακριά από τη Θεσσαλονίκη λόγω του διορισμού μου, σκέφτηκα να αφιερώσω μια ανάρτηση στη ΔΕΘ και τη Θεσσαλονίκη. Υπάρχει, βλέπετε, μια τουλάχιστον ταινία της Ρένας Βλαχοπούλου που έχει να κάνει με τη Διεθνή Έκθεση, το μιούζικαλ του Γιάννη Δαλιανίδη και της Φίνος Φιλμ Κάτι να καίει που προβλήθηκε την περίοδο 1963-64, έστω κι αν η Ρένα δεν εμφανίζεται στους χώρους της ΔΕΘ.


Βέβαια, η σχέση της Ρένας Βλαχοπούλου με τη Θεσσαλονίκη και τη ΔΕΘ ξεκινάει λίγα χρόνια νωρίτερα, στα μέσα της δεκαετίας του ’50. Εκείνα τα χρόνια η ΔΕΘ διαρκούσε γύρω στις τρεις εβδομάδες και, από ό,τι μου λένε οι μεγαλύτεροι/ες, ήταν πραγματικά γιορτή για την πόλη. Ήταν φυσικό εκτός από τον κόσμο που την επισκεπτόταν, να την επισκέπτονται και καλλιτέχνες/καλλιτέχνιδες από την Αθήνα για να πραγματοποιήσουν εμφανίσεις σε θέατρα και κέντρα της εποχής, καθώς η κίνηση ήταν προφανώς αυξημένη και οι επιχειρηματίες έτριβαν τα χέρια τους... Το 1955 λοιπόν, στη διάρκεια της Έκθεσης, στο κοσμικό κέντρο «Χαβάη» εμφανίζεται ένα «εκλεκτό συγκρότημα»: η Άννα και η Μαρία Καλουτά, η Ρένα Βλαχοπούλου, ο Γιώργος Οικονομίδης και το χορευτικό ζευγάρι Γιάννης Φλερύ-Λίντα Άλμα. Ο τύπος και της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης μιλάει για θρίαμβο. Ανάλογη επιτυχία η Βλαχοπούλου θα γνωρίσει και τον Σεπτέμβρη του 1959 όταν θα εμφανιστεί και πάλι στη «Χαβάη», αυτή τη φορά με τον Γιάννη Σπάρτακο.

Ρένα Βλαχοπούλου, Μαρία
και Άννα Καλουτά στο κέντρο
"Χαβάη" (φωτογραφία από το
βιβλίο Βίβα Ρένα του Μ. Δελαπόρτα)

Λίγα χρόνια αργότερα, το καλοκαίρι του 1963, ο Γιάννης Δαλιανίδης γυρίζει το δεύτερο μιούζικαλ της καριέρας του. Μετά τη θερμή υποδοχή που γνώρισε η πρώτη του απόπειρα στο είδος, το Μερικοί το προτιμούν κρύο που προβλήθηκε την προηγούμενη σεζόν, ο σκηνοθέτης «αφήνεται» περισσότερο στους όρους του μιούζικαλ και αποφασίζει να προβάλει μέσα από την έγχρωμη σινεμασκοπική εικόνα (που πρώτη φορά χρησιμοποιείται σε ελληνική ταινία) την ιδιαίτερη πατρίδα του, τη Θεσσαλονίκη (το είχε ξανακάνει σε μια ασπρόμαυρη ταινία δύο χρόνια πριν). Ολόκληρος ο θίασός του λοιπόν (Ντίνος Ηλιόπουλος, Ρένα Βλαχοπούλου, Κώστας Βουτσάς, Μάρθα Καραγιάννη, Χλόη Λιάσκου, Χρήστος Νέγκας, Τόλης Βοσκόπουλος και η πρωτοεμφανιζόμενη Έλενα Ναθαναήλ) μετακομίζει στο τέλος του Αυγούστου στη συμπρωτεύουσα και ξεκινά γυρίσματα στην παραλία της Αγίας Τριάδας.


Μια εντελώς Βλαχοπουλική πόζα (τσαντιά!)
στην πλαζ της Αγίας Τριάδας

Λίγες μέρες μετά αρχίζει και η ΔΕΘ και ο Δαλιανίδης δεν χάνει ευκαιρία: βάζει τους πρωταγωνιστές και τις πρωταγωνίστριές του (πλην της Ρένας Βλαχοπούλου!) στον χώρο της Έκθεσης και γυρίζει αρκετές σκηνές και εκεί, τόσο τη μέρα, στα περίπτερα, όσο και τη νύχτα, με τα παραδοσιακά πυροτεχνήματα (τα οποία θαυμάζουν η Ναθαναήλ και ο Νέγκας και τραγουδούν, με τις φωνές της Νέλλης Μάνου και του Ανδρέα Ζαχαράκου αντίστοιχα, το τραγούδι του Μίμη Πλέσσα «Αυτή τη νύχτα η καρδιά»).


Και η Ρένα Βλαχοπούλου όμως έχει το θεσσαλονικιώτικο τραγούδι της—αν και οι στίχοι του δεν έχουν καμία σχέση με τη Θεσσαλονίκη. Ο Δαλιανίδης τη βάζει να τραγουδά το «Γλυκιά ζωή» στον Νέο (τότε...) Σιδηροδρομικό Σταθμό της πόλης (έχει μόλις φτάσει, υποτίθεται από την Αθήνα μαζί με την «αδελφή» της Χλόη Λιάσκου) καθώς και επάνω σε ένα αμαξάκι διασχίζοντας δυο κεντρικούς δρόμους της την Εγνατία και τη Λεωφόρο Νίκης (τότε διπλής κατεύθυνσης) . Η διαδρομή βέβαια που ακολουθεί το αμάξι δεν έχει καμία σχέση με την πραγματικότητα, αφού μετά τον σταθμό βρίσκεται στην Εγνατία και μετά στη Λεωφόρο Νίκης (η κάμερα το παρακαλουθεί από τον Λευκό Πύργο) για να καταλήξει σε ένα ξενοδοχείο που υποτίθεται βρίσκεται απέναντι από την Εταιρία Μακεδονικών Σπουδών (και που φυσικά δεν υπάρχει!). Παρόλα αυτά, πρόκειται για ένα πολύ ωραίο... βίντεο κλιπ της εποχής με το οποίο ο σκηνοθέτης προσπαθεί άλλη μια φορά να αναδείξει τις ομορφιές της πατρίδας του.

Έτσι έχουμε αυτό το ωραίο πλάνο με τη Βλαχοπούλου να τραγουδά και πίσω της να φαίνεται η Καμάρα (πολύ κοντά στο σπίτι μου!!)—αν και στις σημερινές τηλεοράσεις η σινεμασκοπική εικόνα «κόβεται» και από τις δυο πλευρές (είναι κρίμα που ακόμα και στα DVD που κυκλοφόρησαν πρόσφατα οι σινεμασκόπ ταινίες δεν έχουν περαστεί σε φορμάτ full screen, αλλά στο κλασικό 4:3) με αποτέλεσμα να αδικείται η αρχική σκηνοθεσία.
Τα επόμενα χρόνια, από ό,τι φαίνεται, η Ρένα Βλαχοπούλου δεν εμφανίστηκε ξανά στη Θεσσαλονίκη στην περίοδο της Έκθεσης. Πλέον επισκεπτόταν με τις θεατρικές της παραστάσεις τη συμπρωτεύουσα είτε την περίοδο του Πάσχα είτε την περίοδο των Χριστουγέννων. Για την ακρίβεια η πρώτη φορά που επισκέφτηκε τη Θεσσαλονίκη με θίασο ήταν τον Απρίλιο του 1958: στο θέατρο «Παλλάς», μαζί με τους Νίκο Σταυρίδη, Αλέκο Λειβαδίτη, Μενέλαο Θεοφανίδη, παρουσίασε τα έργα Άλλος για το φεγγάρι και Καζανόβας με το ζόρι. Η τελευταία φορά ήταν τον Απρίλιο του 1993: στο θέατρο «Ράδιο Σίτυ» έπαιξε, με τους Σωτήρη Μουστάκα, Νίκο Ρίζο, Μαρία Μπονέλου (όλοι φευγάτοι πια...), στην επιθεώρηση Για την Ελλάδα ρε γαμώτο—100 χρόνια επιθεώρηση. Φυσικά όποτε βρίσκεται στην πόλη, τα σπάει κάθε βράδυ σε εστιατόρια, κέντρα, κλαμπ... και δημιουργεί επεισόδια!
Η πιο επεισοδιακή της όμως επίσκεψη στην πόλη μας ήταν τα Χριστούγεννα του 1987, όταν ξεκίνησε στο τότε θεάτρο «Χατζώκου» (εκεί που βρίσκεται σήμερα η αίθουσα «Παύλος Ζάννας» αλλά και το καφέ «Ολύμπιον») με μεγάλη επιτυχία τις παραστάσεις της επιθεώρησης Μας τελείωσες (με τον Ντίνο Ηλιόπουλο και τη Μάρω Κοντού), αλλά την Πρωτοχρονιά μια κρίση γαστρορραγίας την οδήγησε σε ράντζο σε διάδρομο του Κεντρικού Νοσοκομείου της πόλης (σημερινό νοσοκομείο Γ. Γεννηματάς, επίσης λίγα μέτρα από το σπίτι μου, αν και τότε δεν ζούσα στη Θεσσαλονίκη!). Ο τύπος της εποχής μετέφερε τότε το εξής σκηνικό: ένας γιατρός του νοσοκομείου διαμαρτυρήθηκε όταν συνειδητοποίησε ότι η Βλαχοπούλου νοσηλεύεται σε ράντζο, αλλά εκείνη του απάντησε: «Δεν πειράζει, γιατρέ, καλύτερα σε ράντζο με γαστρορραγία παρά σε σουίτα με καρκίνο!»
Παρασύρθηκα όμως. Ας επιστρέψουμε στη ΔΕΘ, στη Θεσσαλονίκη του ’63 και στο Κάτι να καίει και ας χαρούμε τη Ρένα Βλαχοπούλου να τραγουδά «Γλυκιά ζωή» (των Μίμη Πλέσσα και Κώστα Κινδύνη) στους δρόμους της πόλης. Όπως γράφει κι ο Σάκης Σερέφας στο βιβλίο του για τις ταινίες που γυρίστηκαν στη Θεσσαλονίκη, ένα τραγούδι της Βλαχοπούλου στον σταθμό των τρένων μπορεί να μας πείσει ότι μπορεί τα πράγματα να πάνε τελικά καλύτερα! Να αημειώσω οτι εκτός από αυτήν την εκτέλεση από την ταινία, θα βρείτε επίσης στο youtube, στο κανάλι του ανεξάντλητου desmich8, μια σπάνια ηχογράφηση του τραγουδιού που έγινε στους ραδιοθαλάμους του ΕΙΡ με την ορχήστρα του ΕΙΡ υπό τη διεύθυνση του Μίμη Πλέσσα...

ΥΓ περί ΔΕΘ (13 Σεπτεμβρίου 2008): Σήμερα ο Γιάννης Ξανθούλης δημοσίευσε ένα υπέροχο κείμενο για τη ΔΕΘ στα χρόνια του '50. Διαβάστε εδώ.